چرخش خاورمیانه‌ای هند؛ دهلی از تهران فاصله می‌گیرد؟

به گزارش اکوایران، مشاهده قدرت‌نمایی ژئوپلیتیکی جدید هند دشوار نیست. نارندرا مودی که اخیرا از خاورمیانه بازدید داشت، ابتدا در امارات متحده عربی توقف کرد، جایی که یک معاهده سرمایه گذاری امضا کرد، برای یک گردهمایی 40،000 نفره از مهاجران هندی سخنرانی کرد و یک معبد بزرگ جدید هندو را افتتاح کرد و سپس راهی قطر شد. در تمام این مدت، 12 کشتی نیروی دریایی هند در آب‌های مجاور بودند و به محافظت از کشتی‌های جهانی در برابر تهدید دزدان دریایی و موشک‌های یمنی کمک می‌کردند.

چرخش منطقه‌ای هند

به نوشته اکونومیست، این سفر برخی از زمینه‌های کلیدی تغییر تاریخی در رویکرد هند به خاورمیانه را به خوبی در هم آمیخت- از جمله تجارت، مهاجرت و امنیت. مودی اکنون در حال دادن شتاب جدیدی به مهمترین ابتکار دیپلماتیک خود از زمان روی کار آمدن در یک دهه پیش است: کاهش سرعت روابط با ایران و همسو کردن هند با اسرائیل و کشورهای عربی خلیج فارس.

به گفته این نشریه، این تغییر می‌تواند سود زیادی را برای برخی طرف‌ها به همراه داشته باشد و به ویژه سرمایه‌گذاری خارجی را در هند تقویت کند. همچنین می‌تواند به تثبیت هند به عنوان رقیب چین در زمینه زیرساخت‌ها و فناوری در منطقه کمک کند. و همچنین می‌تواند به تلاش‌های آمریکا و شرکای عرب خلیج‌فارسش کمک کند. اما خطراتی نیز وجود دارد. و این در ماه‌های اخیر با گسترش خشونت‌ها از غزه تا دریای سرخ و فراتر از آن، تشدید شده است و سرمایه‌گذاری‌ها و مهاجران هند و همچنین کشتی‌ها و محموله‌های آن را تهدید می‌کند.

سفر مودی تا حدودی در مورد سیاست‌های داخلی کشور بود. انتخابات عمومی در هند تا ماه مه برگزار می‌شود و خودنمایی در ابوظبی بخشی از تلاش جهانی برای بسیج هندی‌های خارج از کشور بود که منبع بزرگی از سرمایه سیاسی هستند. این دیدار همچنین پیام کمپین مودی را تقویت کرد، که او در حال تقویت جایگاه جهانی هند از جمله در جهان اسلام است.

جنبه تاکتیکی از رویکردی استراتژیک

اما انتخابات فقط یک جنبه تاکتیکی از یک رویکرد استراتژیک است. اگرچه پیوندهای هند با خاورمیانه به قرن‌ها قبل برمی‌گردد، اما نفوذ دیپلماتیک هند در آنجا برای دهه‌ها پس از استقلال در سال 1947، عمدتاً به دلیل حمایت کشورهای عربی از پاکستان کاهش یافت. پیوندهای هند با ایران و همبستگی با فلسطینی‌ها نیز روابط با اسرائیل را مختل کرد. به نظر می‌رسد مودی اکنون به دنبال بازتعریف هند به عنوان یکی از بازیگران اساسی منطقه است.

ابتدا تصویر اقتصادی را در نظر بگیرید. پیوندهای تجاری هند با این منطقه قبلاً با واردات نفت و صادرات نیروی کار ارزان تعریف می‌شد. با این حال، در چند سال گذشته، تجارت دوجانبه متنوع شده و امارات متحده عربی به عنوان دومین بازار بزرگ صادراتی هند در حال ظهور است. سال گذشته دو کشور قرارداد تجارت آزاد امضا کردند که هدف آن دوبرابر کردن تجارت دوجانبه غیرنفتی به 100 میلیارد دلار تا سال 2030 بود. در مقابل، روابط تجاری و سیاسی هند با ایران پس از توقف واردات نفت ایران در سال 2019 به دلیل تحریم‌های آمریکا، کاهش یافته است.

مشتاقان سرمایه‌گذاری در هند

در عین حال، هند میلیاردها دلار سرمایه گذاری را از کشورهای عربی خلیج فارس جذب کرده است که مشتاق سهمی در کشوری با سریع ترین رشد یک اقتصاد بزرگ جهانی هستند. جریان سرمایه گذاری اماراتی به هند در نیم دهه منتهی به سال 2023 بالغ بر 9.8 میلیارد دلار بوده که تقریباً سه برابر رقم پنج سال گذشته است. بزرگترین صندوق دارایی دولتی امارات متعهد به سرمایه گذاری 75 میلیارد دلاری در زیرساخت های هند شده است. عربستان سعودی قول 100 میلیارد دلار را داده است.

در حالی که آمریکا به کشورهای عربی خلیج فارس فشار می‌آورد تا به دنبال شرکای جایگزین برای چین باشند،.شرکت‌های بزرگ هندی همچنین قراردادهای زیرساختی زیادی را در منطقه به دست آورده‌اند، و انتظار می‌رود تجارت هند با امارات با توافق‌هایی که مودی به تازگی امضا کرده، از جمله معاهده سرمایه‌گذاری دوجانبه، قراردادی برای پیوند دادن سیستم‌های پرداخت دیجیتالی دو کشور، و تعهد به پیشبرد طرحی با حمایت آمریکا و اتحادیه اروپا برای یک کریدور تجاری که هند را از طریق خاورمیانه به اروپا متصل می‌کند، سریع‌تر رشد کند.

با رشد روابط تجاری، مهاجران هندی در خاورمیانه نیز رشد کرده‌اند. اکنون حدود 9 میلیون شهروند هندی در کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی) وجود دارد در حالی که این رقم در سال 2013، 7 میلیون نفر بود. .

آن‌ها هنوز هم اکثرا کارگر هستند. اما در سال‌های اخیر تعداد زیادی از هندی‌های ثروتمند و طبقه متوسط به امارات متحده عربی، به ویژه دبی مهاجرت کرده‌اند. بسیاری از «ویزاهای طلایی» امارات متحده عربی استفاده کردند که از سال 2019 اقامت ده ساله را به متخصصان، کارآفرینان و سرمایه گذاران واجد شرایط اعطا کرده است.

این هجوم مهاجران همچنین نشان دهنده تلاش‌های امارات متحده عربی برای تأکید بر فراگیر بودن است و معبد جدید هندوها، که آقای مودی در سال 2015 پیشنهاد کرد، از همین روست. رئیس جمهور امارات، محمد بن زاید، 10 هکتار زمین را به آن اختصاص داد. در گردهمایی ابوظبی، آقای مودی شیخ محمد را به عنوان «برادر» خود ستایش کرد و از او برای مراقبت از مهاجران هندی تشکر کرد. آقای مودی گفت: «ما در پیشرفت یکدیگر شریک هستیم.»

تغییر چشمگیر در عرصه امنیتی

در جبهه امنیتی، وضعیت حتی سریعتر تغییر کرده است. اسرائیل در سال‌های اخیر به یکی از سه تامین‌کننده اصلی تسلیحات هند تبدیل شده است. تل‌آویو همراه با چندین کشور عرب خلیج فارس، شریک مهم هند در مبارزه با تروریسم است. و اکنون هند با استقرار بزرگ نیروی دریایی خود در این منطقه کمک قابل توجهی به امنیت دریایی در منطقه می‌کند. نیروی دریایی هند به نیروهای آمریکایی و انگلیسی در دریای سرخ که به اهداف حوثی در یمن حمله کرده‌اند، نپیوسته است. در عوض روی دزدی دریایی در منطقه وسیع‌تر تمرکز می‌کند.

چرخش مودی با مشکلاتی روبرو شده است. پس از سنت‌شکنی هند با ابراز حمایت قاطع از اسرائیل پس از حملات حماس در سال گذشته، دولت او مجبور شد چند روز بعد موضع خود را برای تأیید مجدد حمایت از راه حل دو کشوری تغییر دهد. این به دنبال انتقاد شدید از اسرائیل در میان کشورهای در حال توسعه، از جمله چین بود، که هند آن را رقیب خود برای رهبری «جنوب جهانی» می‌داند. اگر اقدامات اسرائیل کشورهای عرب خلیج فارس را وادار کند که مواضع خود را سخت‌تر کنند، هند ممکن است مجبور به تنظیم مجدد شود.

هند همچنین در ماه اکتبر، زمانی که دادگاه قطر هشت افسر سابق نیروی دریایی هند را با اتهام جاسوسی برای اسرائیل به اعدام محکوم کرد، شوکه شد. مشخص نیست که هند چگونه آزادی آن‌ها را تضمین کرد، اما هفته گذشته قراردادی به ارزش 78 میلیارد دلار برای تمدید واردات گاز طبیعی مایع قطر تا سال 2048 امضا کرد. بدون شک چالش های بیشتری در پیش خواهد بود. اما با گسترش منافع هند در خاورمیانه، اشتهای دهلی برای ریسک بیشتر می‌شود. سی راجا موهان از دانشگاه ملی سنگاپور می‌گوید: «هند اکنون در حال انجام بازی‌ای است که در آن گاهی صدمه می‌بینید، حرف زور می‌شنوید یا باید به دیگران حرف زور بزنید. این بخشی از روند پیوستن به باشگاه پسران بزرگ است.»