از سال گذشته طرحی در خصوص شفافیت آرای کمیسیون ماده ۵ در دستور کار صحن علنی شورای شهر تهران قرار گرفت، اما یک اتفاق عجیب برای این طرح افتاده است. ماه‌هاست که طرح شفافیت آرای کمیسیون ماده ۵ یک شنبه‌ها در دستور صحن علنی قرار می‌گیرد و سه شنبه‌ها از دستور خارج شده واین داستان دوباره یک ماه بعد تکرار می‌شود.

یکشنبه این هفته نیز، دوباره طرح در دستور کار صحن قرار گرفت و مهدی چمران اعلام کرد قرار است طرح پیشنهادی کمیسیون معماری و شهرسازی در جلسه هم اندیشی مورد بررسی قرار گیرد.این درحالی است که برخی ازکارشناسان حوزه شهرسازی درخصوص تصمیم‌گیری‌های تازه در کمیسیون ماده ۵ هشدار داده اند. به گفته آن‌ها برخی از مصوبات کمیسیون ماده ۵ در تضاد با سیاست‌ها و کلیات طرح جامع است و معتقدند مدیران شهری به نوعی از کمیسیون ماده ۵ سوء استفاده می‌کنند. وظیفه کمیسیون ماده ۵ تغییر و تصویب طرح‌های تفصیلی است. البته چنانچه «تغییرات نقشه‌های تفصیلی بر اساس طرح جامع شهری مؤثر باشد، باید به تأیید مرجع تصویب کننده طرح جامع (شورای عالی شهرسازی و معماری ایران یا مرجع تعیین شده از طرف شورای عالی) برسد.» البته به تعبیر عامیانه مراجعین به شهرداری، کمیسیون ماده ۵، همان کمیسیون تغییر کاربری است. در این سال‌ها بسیاری از بارگذاری‌های خارج از طرح تفصیلی و تغییر پهنه‌ها بر خلاف طرح‌های بالا دستی با مجوز این کمیسیون انجام شده است.

این طرح در صورت تصویب در صحن علنی شورای شهر مانعی برای تصمیم گیری‌های خطرآفرین برای شهر است. براساس طرح شورای شهر تهران مصوبات کمیسیون ماده ۵ در سامانه شفافیت قرار گرفته ومیان حقوق عمومی شهر و فردی تعادل برقرار می‌شود.

مهدی عباسی رییس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران درباره طرح طلسم شده این کمیسیون به اکوایران می‌گوید: این طرح بر اساس تجربه و دانش فنی اعضای کمیسیون شهرسازی و معماری نوشته شده و رویکردش سیاسی یا مدیریت فرد و دوره خاصی نیست و یک طرح مترقی برای سامان دادن به این کمیسیون، حفاظت از حقوق شهروندان در کمیسیون ماده پنج، نظام بخشی به توزیع تراکم و دریافت مطالبات شهر از امتیازاتی که به پلاک‌ها در کمیسیون ماده پنج داده می‌شود در ازای جبران تبعات برای بررسی اجرای یک پروژه در یک محدوده خاص و اثرگذاری‌اش بر محدوده پیرامونی و محدوده شهری و برای صیانت از طرح تفضیلی است..

وی که این طرح را چکیده تجربه عده‌ای از کسانی می‌داند که با حوزه شهرسازی آشنا هستند اضافه می‌کند: این افراد یک نگاه بلند مدت دارند و طرح را به گونه‌ای نوشتند که در کل کشور می‌تواند به عنوان یک الگو پیاده شود. امیدوارم دوستان فراتر از این و در جنبه‌های غیر تخصصی موضوع را بررسی نکنند و صرفا یک نگاه تخصصی داشته باشند.

عباسی معتقد است که این طرح کمک می‌کند سامانه ها، عملیات و فرایندهای ماده پنج سامانه محور شود و ادامه می‌دهد: شفافیت ارتقا یابد، نظام تعاملات بین مردم و ذی‌نفعان با شهرداری در خصوص آن پروژه افزایش پیدا کند، فساد در حوزه ماده پنج و شهرداری‌ها جمع شود و عدالت در خصوص رسیدگی به پرونده‌های ماده پنج برای عموم شهروندان به طور برابر شکل بگیرد.

رئیس کمیسیون معماری وشهردای شورای شهر تهران می‌گوید که این طرح امتیازات بسیاری دارد و اگر از این منظر به طرح نگاه کنند مطمئنا تصویب آن نقطه مثبتی برای این دوره شورا خواهد بود که شاید در قله مصوبات شورای ششم قرار می‌گیرد و ادامه می‌دهد: یقین دارم در سراسر کشور به عنوان یک الگو پیاده خواهد شد. از نکات مثبت طرح این است که بر اساس اسناد بالادستی تنظیم شده است.

عباسی اضافه می‌کند: روایتی هست که می‌گوید انسان‌ها دشمن آن چیزی هستند که نمی‌داند. اگر برخی از عزیزان چه در شهرداری و چه در شهرهای دیگر از کم و کیف این طرح آگاه شوند مطمئنم از کسانی خواهند بود که از این طرح استقبال می‌کنند. وظیفه کمیسیون ماده پنج این است که می‌خواهد با تصمیماتش کیفیت و عدالت را به شهر هدیه کند. به فرموده امام علی (ع) عدالت هر چیزی را در جای خود می‌نهد و عدالت تدبیر عمومی مردم است. کمیسیون ماده پنجی که همه تهران از آن منفعت نبرند کمیسیون به درد بخوری نیست و اگر ده یا صد پلاک از آن بهره می‌برند یک کمیسیون بخششی است که بخشش می‌کند و خیلی شرافت ندارد. کمیسیونی که تصمیماتش باعث شود همه مردم از آن بهره ببرند شریف‌تر و ه برتر است. این کمیسیون بخششی مفهومش این نیست که بگوییم فقط به این دوره برمی گردد و همیشه بوده و زیاده روی و کندروی در آن جاری بوده است.

او تاکید دارد که اگر سرعت عمل در توزیع و ایجاد سرانه و بهبود کیفیت در شهر بود جای تقدیر و تشکر دارد و اگر سرعت عمل صرفا در مسیر اضافه تراکم بود، اضافه تراکم بدون تامین سرانه به زیان شهر است.

عباسی با تاکید بر اینکه شهرداری باید گزارش دهد که سرعت عمل از چه جنسی است و آیا از جنس حل مشکلات تهران و یا تامین سرانه‌ها بوده است به موضوع تراکم اشاره می‌کند و می‌گوید: تراکم در تهران امری است که در کمیسیون ماده پنج برایش تصمیم گیری می‌شود ولی توزیع تراکم، مقدار تراکم و تغییرات جمعیتی که این تراکم ایجاند می‌کند بحث‌های مهمتری است که باید به آن بپردازیم. تهران علی‌رغم این که می‌گویند برای زندگی شهر بی‌کیفیتی است، اما معتقدم منشأ تشکیل تهران به دلیل تلاش مدیرانش در دوره‌های مختلف است که هم به لحاظ زیرساخت قدرتمند است و هم به لحاظ سرانه‌ها می‌شود به آن اتکا کرد. در جاهایی هم اشتباه شده و این اشتباهات در کمیسیون ماده پنج بوده است.