فراز و فرود تراز تجاری در 1401

به گزارش اکوایران، رقم واردات ماهانه در اقتصاد ایران در خرداد ماه امسال نسبت به اردیبهشت بالغ بر 23 درصد کاهش داشته، این کاهش به ارزش بالغ بر 1.2 میلیارد دلار برآورد شده است. یکی از علل کاهش چشمگیر واردات در ماه خرداد را می توان ناشی از افزایش نرخ ارز در چند ماه گذشته دانست، از نظر اقتصادی با افزایش قیمت ارز اصطلاحا واردات گران شده و دیگر خرید از خارج کشور به صرفه نیست، با توجه به اینکه از اردیبهشت ماه شاهد روندی افزایشی در نرخ دلار بوده ایم و این جهش تقریبا در خرداد به اوج خود رسید، باعث شد تا میزان واردات نیز تحت تأثیر قرار گیرد و کاهش یابد.

 البته با افزایش نرخ ارز بایستی میزان صادرات نیز افزایش یابد چرا در این زمان کالا های داخلی برای خارجیان ارزان شده و آن ها تمایل به مصرف از کشور ما را پیدا خواهند کرد، اما در خرداد این موضوع رخ نداد و ارزش صادرات کمی نسبت به اردیبهشت ماه کاهش یافت، البته کاهش میزان واردات در خرداد بسیار چشم گیر تر از کاهش صادرات بوده، به بیان دیگر ارزش صادرات غیر نفتی تنها حدود 5 درصد در خرداد ماه کاهش یافته است، می توان تحریم ها را علت بالا نرفتن صادرات در مواقع افزایش نرخ ارز در ایران دانست. در این گزارش به بررسی روند صادرات و واردات اقتصاد کشور و همچنین تراز تجاری در 15 ماه گذشته پرداخته شده است.

تغییر جهت صادرات و واردات در ابتدای 1401

رقم صادرات در نخستین ماه سال جاری 3 میلیارد و 699 میلیون دلار به ثبت رسیده است که نسبت به رقم اسفند ماه کاهش قابل توجهی داشته، به عبارت دیگر در فروردین میزان صادرات غیر نفتی در کشور نسبت به ماه پایانی سال 1400 حدود 1.5 میلیارد دلار کاهش یافته است. این کاهش در خصوص واردات به شکل چشم گیری بیشتر بوده به طوری که رقم واردات از حدود 6.4 میلیارد دلار در اسفند به 2.8 میلیارد دلار در فروردین رسید. همین امر باعث شد تراز تجاری در ابتدای سال جاری مثبت 875 میلیون دلار به ثبت برسد، در حالی که در اسفند ماه تراز تجاری منفی یک میلیارد و 332 میلیون دلار بوده، البته بررسی ها نشان می دهد عموما در ماه اول سال تراز تجاری مثبت و میزان واردات کاهشی می شود.

نوسان تراز تجاری بین مثبت و منفی

در اردیبهشت ماه با جهش چشمگیری در میزان واردات مواجه بوده ایم و ارزش ماهانه آن به نزدیکی 5.3 میلیارد دلار رسید، به بیان ساده تر ارزش ماهانه واردات در اردیبهشت ماه بالغ بر 80 درصد نسبت به فروردین رشد داشت. با وجود اینکه میزان صادرات نیز در این ماه افزایش را تجربه کرده، به این دلیل که رشد واردات بسیار بالاتر بوده، باعث شد تا تراز تجاری در این ماه منفی 474 میلیون دلار به ثبت رسد.

اما در خرداد ماه رویه تراز تجاری تغییر کرد. با وجود اینکه در ماه گذشته هم میزان صادرات کاهش یافته و هم میزان واردات، اما دقیقا بر خلاف ماه قبلی کاهش در میزان واردات بیش از کاهش صادرات بوده و همین امر باعث شده است تا تراز تجاری مثبت شود. رقم واردات در خرداد ماه نسبت به اردیبهشت ماه حدود 1.2 میلیارد دلار و ارزش صادرات حدود 270 میلیون دلار کاهش یافته است.

ارزش صادرات در 1400

بررسی ها نشان می دهد ارزش صادرات ماهانه غیر نفتی اقتصاد ایران در سال گذشته نوسانات زیادی داشته است. کمترین مقدار صادرات غیر نفتی سال 1400 در فروردین ماه به ارزش 2 میلیارد و 968 میلیون دلار رقم خورده است. در دو ماه بعدی با روند صعودی در افزایش صادرات مواجه بوده ایم و این رقم در خرداد ماه به بالغ بر 4.3 میلیارد دلار رسید، این رقم بالاترین مقدار صادرات غیر نفتی در شش ماهه نخست سال بوده است. اما از خرداد ماه بار دیگر روند نزولی در ارزش صادرات شکل گرفت. لازم به ذکر است رقم صادرات با احتساب میعانات گازی است.

 بالاترین مقدار صادرات غیر نفتی کشور در سال گذشته در مهر ماه به ارزش 5 میلیارد و 268 میلیون دلار رخ داده است، حجم صادرات انجام شده در این ماه بالغ بر 15 میلیون تن بوده است. به مانند روند قبلی باز هم صادرات در روند نزولی قرار گرفت و در دی ماه به 3.6 میلیارد دلار رسید. رقم صادرات غیر نفتی از حدود 4.7 میلیارد دلار در بهمن ماه به 5 میلیارد و 103 میلیون دلار در اسفند ماه رسید. به بیان دیگر در ماه پایانی سال ارزش صادرات غیر نفتی کشور حدود 400 میلیون دلار افزایش یافت. اما این روند صعودی نتوانست در سال جدید نیز تداوم داشته باشد.

نوسان تراز تجاری در سال گذشته

تراز تجاری یکی از اصلی ترین اجزای تراز پرداخت ها است که تحلیل آن در اقتصاد کلان بسیار حائز اهمیت است، چراکه کسری یا مازاد تراز پرداخت ها بر روی بسیاری ار متغیر های کلان اقتصادی تاثیر گذار است. از میان دوازده سال گذشته در پنج ماه میزان صادرات بیش از واردات بوده یا به بیان دیگر تراز تجاری ماهانه مثبت بوده است و در هفت ماه نیز میزان واردات بیش از صادرات بوده است. تراز تجاری اقتصاد ایران در سال گذشته منفی 4 میلیارد و 482 میلیون دلار برآورد شده است.

یکی از عمده ترین دلایل کاهش صادرات در ماه های پایانی 1400، کاهش رشد تولید کالا های واسطه در کشور بوده است، به گونه ای که میانگین رشد ماهانه تولید کالا های واسطه ای در شش ماهه دوم سال گذشته منفی برآورد شده است. با توجه به اینکه کالا های واسطه ای عموما کالا های صادراتی اقتصاد ایران هستند، کاهش رشد تولید در اینگونه اقلام به معنی کم رونق شدن صادرات است. بررسی ها نشان می دهد در فروردین ماه امسال مانند فروردین 1400 تراز تجاری مثبت بوده است.