در سال‌های اخیر، الگوی برگزاری رویدادهای فکری و اجتماعی در ایران و جهان دستخوش تغییرات چشمگیری شده است. اگر تا همین چند سال پیش، اجتماعات بزرگ و همایش‌های پرجمعیت اصلی‌ترین بستر تبادل اندیشه به شمار می‌رفتند، اکنون نشست‌های کوچک، تخصصی و متمرکز جایگزین آن‌ها شده‌اند؛ تحولاتی که نشان از تغییر رفتار نخبگان و علاقه‌مندان به دانش دارد.

یکی از نمونه‌های قابل‌توجه این تغییر، رویداد "تداکس تهران - سالن" است. در نگاه نخست، این گردهمایی با حضور حدود ۱۵۰ شرکت‌کننده حضوری شاید کوچک به نظر برسد، اما آمارهای مربوط به آن ابعاد متفاوتی را نشان می‌دهد: بیش از ۵۵۰۰ نفر برای حضور در این رویداد ثبت‌نام کردند و بالغ بر ۱۴ هزار نفر آن را به‌صورت آنلاین دنبال کردند. این ارقام بیانگر واقعیتی است که در فضای فکری امروز، تأثیرگذاری دیگر صرفاً به جمعیت حاضر در سالن محدود نمی‌شود.

تحول در ترجیحات مخاطبان و نخبگان را می‌توان در مقایسه الگوهای سنتی و جدید اجتماعات فکری مشاهده کرد. زمانی همایش‌های بزرگ با سالن‌های مملو از جمعیت، نشانه‌ای از اهمیت و اعتبار یک رویداد تلقی می‌شد. اما امروزه کیفیت تعاملات، فرصت گفتگوهای عمیق و امکان شبکه‌سازی مؤثر در نشست‌های کوچکتر، بیش از هر عامل دیگری مورد توجه قرار گرفته است. جریان‌های فکری نیز از محوریت جریان اصلی (mainstream) فاصله گرفته‌اند و به‌سمت شبکه‌های تخصصی و جریان‌های حاشیه‌ای (sidestream) سوق پیدا کرده‌اند که توانسته‌اند در برخی موارد تأثیری عمیق‌تر و ماندگارتر بگذارند.

تداکس تهران طی ۱۲ سال فعالیت خود بیش از ۷۰ رویداد برگزار کرده و با همکاری صدها داوطلب، بالغ بر ۱۲۰ سخنرانی تولید کرده است. بازدیدهای بیش از ۲۰ میلیون‌نفری از این محتواها و قرار گرفتن ایران در میان ۱۰ کشور برتر از نظر تماشای سخنرانی‌های TED، نشان‌دهنده علاقه‌مندی جامعه ایرانی به گفتمان‌های الهام‌بخش و فکری است. با این حال، این علاقه‌مندی با تغییری در شیوه مصرف محتوا همراه شده است؛ به‌طوری‌که مخاطبان ترجیح می‌دهند به‌جای حضور در تجمعات پرجمعیت، در فضاهای کوچک‌تر اما با تعاملات معنادارتر شرکت کنند.

این روند محدود به ایران نیست و در بسیاری از کشورهای دیگر نیز شاهد کمرنگ شدن نقش اجتماعات بزرگ و افزایش محبوبیت نشست‌های تخصصی و متمرکز هستیم. در چنین فضایی، شاخص موفقیت یک رویداد نه در مقیاس حضور فیزیکی، بلکه در کیفیت تجربیاتی است که به شرکت‌کنندگان ارائه می‌دهد.

نمونه‌هایی مانند تداکس تهران - سالن صرفاً گردهمایی‌هایی برای شنیدن سخنرانی نیستند؛ آن‌ها بستری برای گفتگو، تبادل نظر و شکل‌گیری شبکه‌های فکری جدید به شمار می‌آیند. تغییری که می‌تواند چشم‌انداز آینده گفتمان‌های علمی، فرهنگی و اجتماعی را بازتعریف کند و نقشی پررنگ‌تر برای اجتماعات کوچک اما مؤثر رقم بزند.