در میانه تنش‌های منطقه مسکو به یاری تهران می‌آید؟

به گزارش اکوایران، بنیاد کارنگی با انتشار یادداشتی مدعی شد، «تنش‌ها میان اسرائیل و ایران تشدید شده و همین گزاره می‌تواند منافع روسیه در خاورمیانه و همچنین طیف گسترده‌ای از پروژه‌های تهران و مسکو را تحت تاثیر قرار دهد. با این وجود، روسیه ترجیح می‌دهد به جای درگیر شدن مستقیم در این رویارویی، خود را با شرایط در حال تحول تطبیق دهد.»

روس‌ها با ایران هم صدا می‌شوند؟

به نوشته اقتصادنیوز، این موسسه مطالعاتی در ادامه یادداشت خود مدعی است، «رویارویی احتمالی ایران و اسرائیل منافع روسیه را تحت تاثیر قرار خواهد داد، بالاخص آن که مسکو در پایگاه هوایی حمیمیم نظامیانش را مستقر کرده؛ منطقه‌ای که می‌تواند به یکی از کانون‌های رویارویی تبدیل شود. اسرائیل 3 اکتبر مواضع مقاومت را در نزدیکی حمیمیم بمباران کرد هرچند تعدادی از موشک‌های اسرائیل توسط روسیه رهگیری شدند.» به ادعای کارنگی، «همه این‌ها موجب شده تا این نگرانی ایجاد شود که اسرائیل ممکن است به اهداف روسیه حمله کرده و چرخه جدیدی از تشدید تنش را کلید بزند. با این حال احتمال رویارویی روسیه و اسرائیل بسیار اندک است. البته خطر برخورد یک موشک سرگردان به مواضع روس‌ها وجود دارد، اما هیچ یک از طرفین نمی‌خواهند روابط خود را قطع کنند و این بدان معناست که عواقب هر اشتباهی مهار می‌شود.»

کارنگی در ادامه یادداشت ادعایی‌اش آورد، «حادثه‌ای مشابه در نزدیکی پایگاه هوایی حمیمیم در سال 2018 رخ داد که پدافند هوایی به طور تصادفی یک هواپیمای ترابری روسی را با 15 سرباز سرنشین (که توسط یک خلبان اسرائیلی پس از حمله به عنوان پوشش هوایی استفاده می‌شد) سرنگون کرد. علیرغم لفاظی‌های تهدید آمیز مسکو، این موضوع در تماس تلفنی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، حل شد. هیچ فرضیه‌ای دال بر اینکه روسیه در حال بررسی هرگونه مداخله نظامی مستقیم در جنگ‌های جاری در خاورمیانه باشد وجود ندارد. مسکو آنقدر درگیر جنگ اوکراین است که دیگر زمانی برای جنگ دیگر ندارد. همچنین بعید است روس‌ها برای پیشبرد منافع ایران وارد رویارویی شوند. به ادعای ناظران محتمل‌ترین گزینه این است که روس‌ها تلاش کنند تا مانع از حمله اسرائیل به سوریه شوند، بالاخص آن که اسرائیل قبل از حمله در باب آن اطلاع رسانی نکرده بود. به عبارت دیگر، هر هواپیمای اسرائیلی که بخواهد مواضع سوریه را هدف قرار دهد می‌تواند از سوی روسیه به عنوان یک تهدید تلقی شود. با این حال، روسیه سیستم‌های دفاع هوایی کافی برای محافظت از کل سوریه را ندارد. بیشترین کاری که می‌تواند انجام دهد تشدید پاسخ های خود به حملات تل‌آویو به تأسیساتش است.»

سرنوشت سوخو-35

کارنگی در ادامه مدعی شد، «روسیه به جای مشارکت مستقیم قادر است با تأمین سلاح برای محور مقاومت، گروه‌هایی چون حزب‌الله و حوثی‌ها، به شکلی ضمنی از تهران حمایت کند. با این حال، از منظر کرملین، چنین موضع حمایتی، به جای هدف قرار دادن اسرائیل، نوعی حمله به منافع آمریکا تلقی می‌شود.

در حالی که مسکو بر این باور است که مانع تراشی در مسیر پیشروی ایالات متحده در هر نقطه از کره زمین هدفی مشروع است، در مورد اسرائیل چنین تصوری ندارد. در نتیجه، روسیه تنها در صورتی که سربازان آمریکایی فعالانه در درگیری شرکت داشته باشند، سلاح‌های خود را در اختیار مقاومت قرار خواهد داد.» کارنگی در ادامه یادداشت ادعایی‌اش آورده، «ایران در صف دریافت فناوری نظامی پیشرفته روسیه قرار دارد. تهران علاوه بر آن که خواهان جنگده سوخو-35 است، بر خرید رادارها و سامانه‌های پدافند هوایی روسیه نیز تاکید دارد. البته هیچ یک از اینها یک شبه اتفاق نخواهد افتاد. حتی زمانی که مسکو چراغ سبز برای ارسال چنین تسلیحاتی را نشان داده، تجهیزات باید به ایران برسد و ایرانی‌ها باید برای استفاده از آن آموزش ببینند. برای مثال، برنامه آموزشی سامانه‌های موشکی اس-400 تا پنج ماه به طول می‌انجامد. حتی اگر مسکو چنین سامانه‌هایی را در هفته‌های آینده تحویل دهد، ایران نمی‌تواند زودتر از بهار 2025 از آن استفاده کند.»

پشت پرده هراس کرملین

به ادعای کارنگی «واقع بینانه‌ترین فرضیه این است که روسیه می‌تواند با به اشتراک گذاشتن اطلاعات به ایران کمک کند: مشخص نیست که تهران قبلاً چنین درخواستی را ارائه کرده یا خیر. با این حال در شرایطی که روس‌ها تمایلی به رویارویی ندارند، حتی به روزترین اطلاعات در مورد تحرکات نیروهای اسرائیلی و ایالات متحده برای تغییر موازنه قدرت منطقه‌ای به نفع ایران کافی نخواهد بود. رویارویی تمام عیار بدون شک مورد استقبال روسیه قرار نخواهد گرفت.

حملات احتمالی (ادعایی) به زیرساخت‌های ایران می‌تواند مجموعه کاملی از سرمایه‌گذاری‌های مشترک روسیه و ایران را تحت تاثیر قرار دهد: پروژه‌های گازی، کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال-جنوب و همکاری‌های اقتصادی عمومی‌تر. مسکو خوشحال نخواهد شد که ببیند اسرائیل و ایالات متحده یکی از معدود شرکای بین المللی قابل اعتماد این بازیگر را هدف قرار دهند. در عین حال به ادعای ناظران چنین رویارویی برای کرملین فاجعه نخواهد بود. روسیه روز به روز کمتر به تجهیزات نظامی ایران وابسته می‌شود (مثلاً تولید پهپادهای ایرانی به طور فزاینده‌ای در داخل روسیه انجام می‌شود)، در حالی که به ادعای ناظران فقدان موشک یا پهپاد ایرانی بعید است که تأثیر جدی بر میدان نبرد در اوکراین داشته باشد. (این ادعا در حالی مطرح شده که تهران بارها همکاری نظامی در جنگ با اوکراین را رد کرده است) تجارت با ایران نیز برای اقتصاد روسیه نسبتاً ناچیز است و تنها یک درصد یا بیشتر از کل گردش مالی این کشور را تشکیل می‌دهد.

بنابراین حتی توقف کامل تجارت با ایران نیز برای روس‌ها پرهزینه نخواهد بود. به ادعای گروهی از ناظران ممکن است رویارویی تمام عیار در خاورمیانه برای روسیه مثبت باشد. به طور قابل پیش بینی، قیمت های جهانی نفت به دلیل تنش‌ها بین اسرائیل و ایران افزایش خواهد یافت و تحلیلگران پیش بینی می‌کنند که قیمت نفت در ماه اکتبر به 100 دلار به ازای هر بشکه می‌رسد. قیمت‌های بالاتر نفت درآمد و بودجه روسیه را افزایش خواهد داد. علاوه بر این، اگر اسرائیل بر حمله ادعایی متمرکز شود، روسیه از یکی از رقبای اصلی خود در عرصه دامپینگ نفت در بازار چین را به گونه‌ای کنار خواهد زد. در بدترین سناریو، اگر ایران تنگه هرمز را ببندد، دسترسی بخش عمده‌ای از کشورهای تولیدکننده نفت در خاورمیانه به بازارهای بین‌المللی قطع خواهند شد و نفت روسیه نقش برجسته‌تری خواهد یافت.»