سرطان؛ دردی که درمان دارد

به گزارش اکوایران؛ دیروز چهارم فوریه روز جهانی سرطان بود، بیماری‌ای که بعد از بیماری‌های قلبی دومین عامل مرگ‌ومیر در ایران است.

سرطان گرچه دردناک است اما در بسیاری از مواقع قابل پیشگیری است که با پیشرفت علم پزشکی و تکنولوژی‌های مربوط به این حوزه، قابل درمان هم شده و نباید از آن ترسید. 

با این حال، سازمان بهداشت جهانی نسبت به شیوع سرطان در جهان در سال‌های آینده هشدار داده و اعلام کرده که تا سال ۲۰۵۰ ابتلا به سرطان در جهان ۷۷ درصد افزایش پیدا می‌کند و 35 میلیون نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند.

این در حالیست که در سال 2022، تعداد مبتلایان به سرطان در سراسر دنیا 20 میلیون نفر بوده است.

سرطان ریه شایع‌ترین سرطان دنیا

براین اساس محققان اعلام کردند که در سال ۲۰۲۲ سرطان ریه شایع‌ترین نوع این بیماری در سراسر دنیا بوده و ۲.۵ میلیون ابتلا (۱۲.۴ درصد) را ثبت کرده است. پس از آن سرطان‌های پستان، روده بزرگ، پروستات و معده بیشترین شیوع را دارد.

در میان آمار مرگ‌ومیر بر اثر ابتلا به سرطان نیز سرطان ریه بیشترین میزان مرگ با رقم ۱.۸ میلیون یا حدود ۱۹ درصد را از کل ثبت کرده است.

هر چند که جهش‌های ژنتیکی و وراثت سهم 5 تا 10 درصدی در بروز سرطان دارند اما چاقی، دخانیات، الکل، نور زیاد خورشید، اشعه ایکس و آلاینده‌‌های محیطی بیشترین سهم را در بروز سرطان دارند.

ابتلای سالانه 150 هزار ایرانی به سرطان

رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت از بروز سالانه ۱۵۰ هزار مورد ابتلا به سرطان در کشور خبر داده و گفته، میزان شیوع 5 ساله سرطان 400 هزار مورد است.

به گفته لیلا مؤدب‌شعار، سرطان در همه جای جهان رو به رشد است و در کشور ما نیز همین روند رو به رشد وجود دارد اما وضعیت بروز سرطان در ایران نسبت به سایر نقاط جهان، هنوز بالاتر نیست.

رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت اظهار کرده که سرطان‌های پستان و روده بزرگ قابلیت پیشگیری و تشخیص زودهنگام را دارند

طبق اعلام مؤدب‌شعار، موارد مشکوک به سرطان روده بزرگ و پستان، به کلینیک‌های سرپایی و بیمارستان‌ها ارجاع داده می‌شوند؛ در بیمارستان‌ها خدمات رایگان نیست اما تعرفه دولتی دارد؛ از سال آینده احتمالاً انجام ماموگرافی و کولونوسکوپی در بیمارستان‌های بخش دولتی در قالب نظام ارجاع (ارجاع بیمار از مراکز بهداشتی به بیمارستان‌ها) رایگان خواهد شد و در زمان حاضر در حال تأمین امکانات لازم برای توزیع تجهیزات مورد نیاز و دستگاه‌های ماموگرافی و کولونوسکوپی هستیم.

رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت درباره مزایای تشخیص زودهنگام بیماری‌ سرطان از طریق غربالگری گفته، تشخیص زودهنگام سه مزیت دارد؛ یکی اینکه فرد نسبت به علائم مشکوک به سرطان، حساس می‌شود و خودمراقبتی را آموزش می‌بیند؛ دوم این که ممکن است ضایعات "پیش بدخیمی" در بدن فرد وجود داشته باشد و قبل از این که تبدیل به یک توده بدخیم شود بتوانیم آن را تشخیص دهیم؛ سوم آن که در صورت ابتلای فرد به سرطان، تشخیص زودهنگام باعث می‌شود موفقیت درمان بیشتر شود و فرد زودتر بهبود یابد و عوارض درمان‌ آن نیز کاهش پیدا کند

براساس اظهارات مودب‌شعار، استفاده از کودهای شیمیایی در کشاورزی، گسترش استفاده از مواد پلاستیکی و ورود پلاستیک‌ها به غذای انسان، مصرف فست فودها و کاهش فعالیت بدنی نیز از عوامل محیطی دیگری هستند که می‌توانند بر افزایش خطر ابتلا به سرطان تأثیر بگذارند.

رئیس اداره سرطان وزارت بهداشت درباره راهکارهای درمان سرطان گفته که سرطان یک بیماری مزمن محسوب می‌شود که به طور کلی، سه درمان شامل جراحی، شیمی درمانی و رادیوتراپی برای بیماران مبتلا به سرطان بکار گرفته می‌شود.

به گفته مودب‌شعار، به دلیل تحریم‌هایی که وجود دارد دسترسی بیماران به داروها به‌ویژه داروهای خارجی تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد اما عمده داروهای شیمی درمانی موردنیاز بیماران در کشور موجود است و بخشی نیز تولید می‌شوند.

وضعیت سرطان در ایران از منظر بهداشت جهانی

با وجود اظهارات مسئولان وزارت بهداشت، سازمان جهانی بهداشت در جدیدترین گزارش خود وضعیت شیوع سرطان در سال ۲۰۲۲ را بررسی کرده است.

در این سال ۱۳۷ هزار و ۱۹۸ بیمار جدید مبتلا به سرطان در ایران شناسایی شده و ۸۷ هزار و ۲۴۷ نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست داده‌اند.

سرطان‌‌های معده، پروستات، ریه، روده بزرگ و مثانه شایعترین انواع سرطان بین مردان ایرانی هستند و سرطان‌های سینه، معده، روده بزرگ، ریه و تیروئید بیشترین شیوع را در بین زنان ایرانی دارند.

سونامی سرطان نداریم

سعید کریمی، معاون درمان وزارت بهداشت نیز درباره آمار بیماری سرطان اظهار کرده که زمانی که میزان امید به زندگی افزایش یابد طبیعتا با توجه به افزایش سن، تعداد موارد بروز سرطان نیز افزایش می‌یابد؛ چرا که عامل سن در بیماری سرطان بسیار نقش دارد. بررسی‌های شیوع سرطان بیانگر این است که شیوع ۵ ساله سرطان ۴۰۰ هزار مورد است، موضوع سونامی سرطان موضوع صحت ندارد و بیشترین ابتلا به سرطان مربوط به اروپا است.

سرطان سینه شایع‌ترین سرطان زنان ایران

به گفته، راهله معین‌آرا، متخصص جراحی عمومی و فوق تخصص جراحی پلاستیک، عضو تیم تخصصی کلینیک پستان مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا، سرطان سینه یکی از شایع‌ترین علل بروز تومورهای بدخیم در زنان و مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در زنان است و طبق آمار منتشرشده در سال ۲۰۲۳، از هر ۸ زن یک زن در طول زندگی خود در معرض ابتلا به سرطان سینه قرار دارد، یعنی میزان شیوع سرطان سینه در زنان حدود ۱۳ درصد برآورد شده است. البته، این بیماری ممکن است در مردان نیز بروز یابد اما میزان شیوع آن بسیار کمتر، یعنی حدود یک نفر از ۸۳۳ نفر است. 

عضو تیم تخصصی کلینیک سینه مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا تاکید کرده که خانم‌ها از سن ۴۰ سالگی باید هرساله ماموگرافی انجام دهند، اما متأسفانه خانم‌ها همچنان انجام غربالگری‌های منظم را جدی نمی‌گیرند.

سرطان رتبه سوم مرگ و میرهای غیرواگیر

در همین زمینه مدیرکل دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت اعلام کرده که بیش از ۷۵ درصد علل مرگ و میر در کشور ما بیماری‌های غیرواگیر است که سرطان‌ها رتبه سوم بروز مرگ‌ومیرهای غیرواگیر و سهم حدود ۱۰ تا ۱۵ درصدی از مرگ‌ دارند.

کوروش اعتماد اظهار کرده که ۴۰ درصد جمعیت بالای ۳۰ سال کشور فعالیت فیزیکی ناکافی دارند که این فعالیت ناکافی در خانم‌ها بیشتر از آقایان است، مصرف دخانیات نیز در جمعیت بالای ۳۰ سال کشور حدود ۱۲ درصد در آقایان و ۱.۵ درصد در خانم‌ها متفاوت است که در این بین پایین بودن مصرف میوه‌ها و سبزیجات نیز موثر است.اگر سبک زندگی به همین شکل باشد، احتمالا در سالیان آتی یک روند افزایشی در بروز سرطان‌ها خواهیم داشت.

با توجه به سبک زندگی مردم ایران در سال‌های اخیر و آلودگی هوا، برای پیشگیری از ابتلا به سرطان باید در مرحله اول به خودمراقبتی توجه کرد و غربالگری‌های لازم را انجام داد تا این بیماری در مراحل اول شناسایی و روند درمانی آن آغاز شود.