افزایش سهم دولت از کیک اقتصادی در مقابل کاهش سرمایه‌گذاری

به گزارش اکوایران در سال 1401 سهم تشکیل سرمایه ثابت ناخالص داخلی به نصف سهم آن در سال 1390 تقلیل یافته است. در عوض سهم مصرف نهایی دولت جایگزین شده و به دو برابر مخارج دولت در سال 90 رسیده است.

تشکیل سرمایه ثابت متغیری بسیار مهم در ساختار های تولید یک کشور محسوب می‌شوند که توجه و فراهم کردن شرایط برای افزایش آن جزء مهم ترین وظایف سیاست گزاران به شمار می‌آید. به عبارت دیگر انباشت سرمایه موتور رشد اقتصادی به حساب می آید.

همچنین در این دو سال مورد بررسی سهم مصرف نهایی خصوصی و خالص صادرات دچار تغییرات زیادی نشده‌اند. اما تغییرات موجودی انبار که در سال 1390 حدود 10 درصد کل تولیدات را تشکیل می‌داد، در سال گذشته تقریبا به صفر رسیده است.

هر هزینه‌ای که در اقتصاد انجام می‌شود و تولید کننده آن را دریافت می‌‌کند با یکی از اهداف زیر صورت پذیرفته است. یا توسط خانوارها و یا دولت جهت مصرف تقاضا شده است، یا برای سرمایه گذاری در ماشین آلات و ساختمان انجام شده است و یا اینکه از خارجیانی که محصول صادراتی کشور را تقاضا کرده‌اند دریافت می‌شود.

اگر میزان محصولات تولید شده از تقاضای کل کالا ها بیشتر باشد، کالاهای باقی مانده به موجودی انبار ها اضافه می‌شوند. بنابراین کل تولیدات صورت گرفته در اقتصاد شامل تقاضای کل به علاوه تغییرات موجودی انبار های یک کشور است.

سهم اجزای هزینه‌ای از تولید ناخالص داخلی در سال 1390

در سال 1390 سهم مصرف خصوصی از کل هزینه‌ها حدود 45 درصد و مصارف دولت 10.7 درصد بوده است. همچنین در این سال تشکیل سرمایه ثابت ناخالص 24.7 درصد و خالص صادرات کالاها و خدمات 9.6 درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل داده‌اند.

باقی کالاهای تولید شده نیز به موجودی انبار ها اضافه شده است که حدود 10 درصد تولید ناخالص داخلی را شامل شده بوده است.

افزایش سهم مصارف دولتی و خصوصی به قیمت کاهش در سرمایه‌گذاری

این نسبت ها در سال 1401 دچار تغییرات قابل توجهی شده است. علی‌رغم اینکه میزان هزینه های مصرف خصوصی به قیمت ثابت در دو سال 1390 و 1401 تقریبا یکسان بوده است، سهم مصارف خصوصی از 45 درصد در سال 1390 به 53 درصد در سال 1401 رسیده است. دلیل این اتفاق کمتر شدن میزان تولید ناخالص داخلی به قیمت ثابت به روش هزینه‌ای در سال 1401 نسبت به 1390 است.

سهم مصارف دولتی نیز حدود دو و نیم برابر افزایش یافته و به 25.5 درصد رسیده است.

در عوض سهم هزینه ها در تشکیل سرمایه ثابت به نصف سهم ثبت شده اش در سال 1390 تقلیل یافته و به رقم 12.8 درصدی رسیده است.

اصلی ترین دلیل افزایش رشد تولید ناخالص داخلی میزان تشکیل سرمایه ثابت است که با عنوان موتور رشد از آن یاد می‌شود. از این حیث کاهش سرمایه گذاری می‌تواند به عنوان هشداری جدی در ساختار های تولیدی کشور تلقی شود.

سهم خالص کالاهای صادراتی نیز 8.4 درصد شده و موجودی انبار ها تغییرات منفی جزئی و با سهم نزدیک به صفر داشته‌اند. به عبارت دیگر در سال گذشته نه تنها هیچ مقدار کالایی به موجودی انبارها اضافه نشده است بلکه مقداری جزئی هم از موجودی انبارها کم شده است.