عقب ماندن ایران از کشورهای توسعه یافته در صنعت بیمه

به گزارش اکوایران، در چهار سال گذشته، بالاترین نسبت خسارت بیمه در زمستان 1401 و پایین‌ترین آن در بهار همان سال بوده است، که نشان‌دهنده روند افزایشی خسارت‌ها از بهار تا زمستان است. این روند به افزایش ثبت خسارت در پایان سال، شرایط جوی نامساعد و سررسید بیمه‌نامه‌ها مرتبط است. به‌صورت میانگین نسبت خسارت صنعت بیمه در ایران برابر با 55 درصد برآورد شده است.

همچنین، ضریب نفوذ بیمه در ایران به‌طور متوسط 1.9 درصد بوده که نسبت به کشورهای توسعه‌یافته بسیار پایین‌تر است و نیاز به سیاست‌های توسعه‌ای دارد.

تعریف ضریب نفوذ و نسبت خسارت در صنعت بیمه

ضریب نفوذ بیمه نشان می‌دهد که صنعت بیمه چقدر در اقتصاد یک کشور نقش دارد. این شاخص از نسبت حق بیمه‌های تولیدی به تولید ناخالص داخلی به دست می‌آید. اگر ضریب نفوذ بیمه بالا باشد، یعنی سهم صنعت بیمه در اقتصاد زیاد است و افراد و شرکت‌ها از بیمه استفاده گسترده‌تری دارند. اگر این ضریب پایین باشد یعنی بیمه هنوز به عنوان یک ابزار مالی جا نیفتاده یا مردم به دلایل اقتصادی و فرهنگی کمتر از بیمه استفاده می‌کنند. در کشورهای توسعه‌یافته، این نسبت معمولا بین 5 تا 10 درصد است ولی در کشورهای درحال توسعه معمولا پایین‌تر از 3 درصد قرار دارد. بنابراین به‌طور کلی اگر  ضریب نفوذ بیمه بالا باشد، یعنی افراد و شرکت‌های بیشتری بیمه‌نامه می‌خرند، که در بلندمدت باعث افزایش درآمد بیمه‌گرها و کاهش ریسک مالی آن‌ها می‌شود.

یکی دیگر از شاخص‌های کلیدی صنعت بیمه نسبت خسارت است. این نسبت نشان می‌‎دهد چه مقدار از حق بیمه‌های دریافتی صرف پرداخت خسارت شده است. این شاخص از نسبت میزان خسارت‌های پرداختی به حق بیمه‌های دریافتی محاسبه می‌شود. اگر نسبت خسارت کمتر از 100 درصد باشد، یعنی شرکت بیمه سود کرده است زیرا خسارت‌های پرداختی کمتر از حق بیمه دریافتی است. اگر نسبت خسارت بیش از 100 درصد باشد یعنی شرکت بیمه زیان‌ده بوده چرا که خسارت‌های پرداختی از درآمدهای حاصل از حق بیمه بالاتر بوده است. بنابراین اگر این نسبت خیلی بالا باشد یعنی بیمه‌گر‌ها بیشتر از درآمدشان خسارت می‌پردازند که می‌تواند باعث ورشکستگی شرکت‌های بیمه و کاهش ضریب نفوذ بیمه در آینده شود. معمولا نسبت بهینه بین 50 تا 70 درصد در نظر گرفته می‌شود چون بیمه‌گر علاوه بر پرداخت خسارت، هزینه‌های اجرایی و سودآوری هم دارد.

در نتیجه یک صنعت بیمه سالم باید ضریب نفوذ بالایی داشته باشد و نسبت خسارت را در محدوده معقولی نگه ندارد.

روایت آماری از شاخص‌های کلیدی صنعت بیمه

براساس داده‌ها و ارقام مرکز آمار از دو شاخص نسبت خسارت صنعت بیمه و ضریب نفوذ این صنعت، در مدت 4 سال گذشته  بالاترین نسبت خسارت در زمستان سال 1401 محاسبه شده که برابر با 75.2 درصد بوده است. یعنی 75 درصد از حق بیمه‌های دریافتی به پرداخت خسارت اختصاص داده شده است. پایین‌ترین نسبت خسارت بیمه نیز در همین سال و در فصل بهار برآورد شده که معادل 36.2 درصد بوده است. همانطور که گفته شد نسبت خسارت مناسب تقریبا بین 50 تا 70 درصد است.

همچنین مطابق با الگوی فصلی نسبت خسارت صنعت بیمه از بهار تا زمستان هر سال روندی افزایشی دارد. به طور مثال در سال جاری این نسبت در بهار معادل 37.4 درصد ، در تابستان 54 درصد و در پاییز برابر با 64.3 درصد بوده است. در سال گذشته نیز نسبت خسارت صنعت بیمه در بهار 40.2 درصد محاسبه شده که در زمستان همین سال به رقم 73.8 درصد رسیده است. این امر بیشتر به دلیل افزایش تعداد خسارت‌های ثبت شده در پایان سال، تاثیر شرایط جوی، رشد هزینه‌های خسارت و موعد سررسید بیمه‌نامه‌ها اتفاق می‌افتد. از طرف دیگر بیمه‌های درمانی، اتومبیل، مسکن و کشاورزی معمولا در نیمه دوم سال خسارت بیشتری دارند.

شاخص ضریب نفوذ بیمه در ایران به طور متوسط 1.9 درصد بوده که نسبت به کشورهای توسعه یافته بسیار پایین‌تر است. در سال جاری نیز براساس آخرین گزارش مرکز آمار از داده‌های ضریب نفوذ بیمه در بهار این شاخص برابر با 2.54 درصد و در تابستان معادل 1.88 درصد ثبت شده است.

 بنابراین می‌توان گفت نقش صنعت بیمه در اقتصاد ایران اندک بوده و هدف سیاستگذاران باید معطوف بر فراگیری صنعت بیمه در اقتصاد کشور و گسترش این صنعت در جهت خدمت‌رسانی به بخش عمومی و خصوصی باشد.