تب پیوستن به بریکس در منطقه؛ بازی تهران در زمین «نظم چندقطبی»

به گزارش اکو ایران، ایران صادرات خود را به کشورهای عضو بریکس، مخصوصا چین تاحد چشمگیری افزایش داده و درخواست خود را برای پیوستن به این بلوک داده است.

افزایش تجارت غیرنفتی با اعضای بریکس

به نوشته المانیتور، در پی تلاش تهران برای پیوستن به ائتلاف پنج عضوی بریکس، که به عنوان جایگزینی برای هژمونی اقتصادی و سیاسی غرب در نظر گرفته شده، ایران تجارت خود را با کشورهای عضو این گروه افزایش داده است.

بریکس متشکل از اقتصادهای نوظهور برزیل، چین، هند، روسیه و آفریقای جنوبی است. به گفته مؤسسه مطالعات امنیتی مستقر در آفریقای جنوبی، این اتحاد 42 درصد از جمعیت جهان و حدود 26 درصد از اقتصاد جهان را تشکیل می دهد.

روزنامه تسنیم با بررسی داده های گمرک جمهوری اسلامی ایران (ایریکا)، گزارش داد که ارزش تجارت غیرنفتی ایران با اعضای بریکس در سال 2022-2023 به 38.43 میلیارد دلار رسید که نسبت به سال قبل 14 درصد افزایش داشت.

بر اساس داده‌های گمرک جمهوری اسلامی، چین با داشتن 30.32 میلیارد دلار تجارت، شریک تجاری اصلی ایران در اتحاد بریکس است و پس از آن هند (4.99 میلیارد دلار)، روسیه (2.32 میلیارد دلار)، برزیل (466.55 میلیون دلار) و آفریقای جنوبی (322.04 میلیون دلار) قرار دارند.

نظم چندقطبی و اقتصاد مقاومتی

ایران که جایگاه دومین ذخایر گازی جهان را در اختیار دارد، برای اولین بار در ژوئن 2022 قصد خود را برای پیوستن به این بلوک اعلام کرد. جیسون برادسکی، محقق مؤسسه خاورمیانه، به المانیتور گفت: « دلیل ایران به دنبال پیوستن به بریکس، بازتاب دیدگاه نظام پیرامون نظم جهانی چندقطبی است.

تلاش ایران برای پیوستن به بریکس، برای ایجاد یک کانال مالی برای فشار به غرب به عنوان بخشی از مفهوم اقتصاد مقاومتی است. با تعمیق شراکت تهران با روسیه و چین، افزایش روابط با برزیل -به ویژه پس از انتخاب لولا داسیلوا- و گریز هند و آفریقای جنوبی از قرار گرفتن در خط غرب در قبال جنگ در اوکراین، فرصتی برای پیوستن به چنین بلوکی احساس می‌شود.

تب پیوستن به بریکس

از زمان وقوع انقلاب در سال 1979، غرب سعی در طرد ایران داشته و اقتصادش به واسطه  تحریم‌های بین المللی با مشکل مواجه شده است.

به گفته برادسکی: «با پیوستن ایران به بریکس هم‌چنان تحریم‌های ایالات متحده پابرجاست و کشوهای عضو بریکس نیز در معرض خطر قرار گرفتن در لیست کشورهای تحریم شده از جانب ایالات متحده قرار می‌گیرند» .او افزود: «پیوستن به بریکس ممکن است از نظر دیپلماتیک به تهران کمک کند، اما از نظر اقتصادی دستاوردهای بسیار کمی خواهد داشت».

نکته حائز اهمیت این است که ایران تنها کشور منطقه نیست که به دنبال پیوستن به بریکس است. پنج کشور عربی (الجزایر، بحرین، مصر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی) به طور رسمی درخواست پیوستن به این گروه را داده اند. شایعه شده که تونس نیز علاقه‌مند به پیوستن است، اگرچه دولت به طور رسمی پیشنهادی را تایید نکرده است.

وزرای خارجه بریکس در اوایل ژوئن در شهر کیپ تاون آفریقای جنوبی نشستی سالانه برگزار خواهند کرد تا در مورد درخواست‌ عضویت‌های اخیر بحث کنند.