متحدی که قربانی شد؛ چرا لوکاشنکو خود را سپر بلای پوتین کرد؟

به گزارش اکوایران، بلاروس پس از جدا شدن از اتحاد شوروی در حال فروپاشی در اوایل دهه 1990، برخلاف همسایگانش به طور جدی با روسیه همسو شد. این پیوندها با حمله روسیه به اوکراین تقویت شد.

چرایی هم آغوشی پوتین و لوکاشنکو

به نوشته بلومبرگ، الکساندر لوکاشنکو، رئیس‌جمهور این کشور، اجازه داده که بلاروس به‌عنوان محل استقرارو پایگاهی برای تسلیحات هسته‌ای روسیه مورد استفاده قرار بگیرد . با این حال لوکاشنکو از اعزام نیروهای خود برای شرکت در جنگ اجتناب می کند. چنین هم آغوشی به واسطه آن است که پوتین از پس از انتخابات جنجالی 2020 در بلاروس که خیزش مردمی، سرکوب و تحریم‌ها را به دنبال داشت، به کمک لوکاشنکو آمد. این پیوند دوباره در اواخر ژوئن آشکار شد، زمانی که لوکاشنکو گفت که شخصا با فرمانده شورشی گروه واگنریعنی یوگنی پریگوژین معامله کرده؛ معامله ای که به واسطه اش نیروهای واگنر در حالی که راهی مسکو بودند به ناگهان به بلاروس رفتند.

اهمیت بلاروس برای مسکو

بلاروس با جمعیتی بالغ بر 9.3 میلیون نفر در شمال اوکراین قرار دارد و مرز مشترک آنها چند صد مایل است. قلمرو جنوبی بلاروس نزدیک به کی یف است، جغرافیایی که آن مینسک آن را به پایگاهی برای سربازان روس تبدیل کرده است. بلاروس با لهستان، لیتوانی و لتونی نیز هم مرز است؛ بازیگرانی که همگی اعضای ائتلاف نظامی غربی ناتو هستند و اهمیت استراتژیکشان برای مسکو با اهمیت است. همچنین بخشی از کوتاه‌ترین مسیر بین سرزمین اصلی روسیه و کالینینگراد، یک قلمرو منزوی تحت کنترل روسیه در غرب دریای بالتیک است.

دینی که ادا شد

سوالی که مطرح می شود، دلیل حمایت  بلاروس از روسیه در جنگ اوکراین است؟ در پاسخ باید گفت که لوکاشنکو در گذشته، با معرفی بلاروس به عنوان یک کشور مستقل(علیرغم وابستگی شدید این بازیگر به انرژی و کمک های مالی روسیه) صبر پوتین را آزمایش کرد. مینسک از به رسمیت شناختن الحاق کریمه به روسیه در سال 2014 کوتاهی کرد و سعی داشت تا در آن بحران میانجیگری کند. این رابطه در سال 2020 تغییر کرد، زمانی که پوتین از سرکوب اپوزیسیونی که به خوبی علیه لوکاشنکو سازماندهی شده بودند، حمایت کرد. مسکو  همچنین با اعطای 1.5 میلیارد دلار وام و انعقاد قراردادهای ترجیحی برای تامین نفت و گاز به همسایه کوچکتر خود، اهرم قوی تری به دست آورد. تحریم های اعمال شده علیه مینسک توسط دولت های غربی بلاروس را بیشتر در آغوش روسیه سوق داد.

رزمایشی که برای پوتین فرصت شد

ارتش روسیه در هفته های منتهی به حمله به اوکراین رزمایش مشترکی با بلاروس برگزار کرد. این وضعیت به روسیه فرصت داد تا تجهیزات و نیروها را به خاک بلاروس نزدیک مرز اوکراین منتقل کند. به گفته ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، ممکن است حدود 30 هزار سرباز روس در آن بازه زمانی در بلاروس حضور داشته باشند که این بزرگترین استقرار نظامی از زمان جنگ سرد در این کشور است. این نیروها پس از پایان رزمایش باقی ماندند و بسیاری در حمله به اوکراین شرکت کردند.

چند روز پس از جنگ، بلاروس موضع بی طرفانه اش را کنار گذاشت و به برای میزبانی از سربازان و تسلیحات روسیه به شرایطش پوشش قانونی داد. مارس 2023، پوتین گفت روسیه تسلیحات هسته‌ای تاکتیکی را در بلاروس مستقر خواهد کرد و در عین حال کنترل آنها را حفظ خواهد کرد. سه ماه بعد رئیس جمهوری روسیه تاکید کرد که سلاح ها تحویل داده شده است. (بلاروس و دو جمهوری دیگر شوروی سابق، اوکراین و قزاقستان، در سال 1994 توافق کردند که در ازای تضمین‌های امنیتی، سلاح‌های هسته‌ای مستقر در خاک خود را به روسیه بدهند.) روسیه همچنین موشک‌های کوتاه‌برد اسکندر - با قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای - و سامانه موشکی پدافند هوایی اس-400 را به این کشور ارسال کرد. این کشور همچنین جت های جنگنده میگ را با قابلیت حمل سلاح های مافوق صوت در کشور مستقر کرده است.

لوکاشنکو خود را قربانی پوتین کرد

مخالفان پوتین برای تنبیه دولت مینسک به دلیل دخالتش در جنگ اوکراین، این بازیگر را هدف تحریم ها قرار داده اند. اتحادیه اروپا صادرات کالاها و فن آوری هایی را که می تواند توسط ارتش بلاروس استفاده شود، مسدود کرد. جریمه های مالی اعمال شده بر روسیه توسط ایالات متحده و بریتانیا پس از حمله به اوکراین، علیه  بلاروس نیز اعمال شد. اعضای اتحادیه اروپا، لهستان و لیتوانی، که به مخالفان بلاروس پناه داده اند، لوکاشنکو را متهم به انتقام گیری از طریق هدایت هزاران مهاجر، که بسیاری از آنها از خاورمیانه هستند، به آن سوی مرزهای خود کرده اند.

بلاورس در حال آزمایش مدل اقتصادی تثبیت شده بر اساس صادرات سوخت های تولید شده از نفت وارداتی روسیه و فروش پتاس، نوعی کود، به بازارهای بزرگی مانند چین، هند و برزیل هستند. فعلا لوکاشنکو قدرتش را مدیون پوتین است، نتوانسته به مسکو پشت کند. زمانی که لوکاشنکو به نیروهای روس اجازه داد تا به اوکراین سرازیر شوند، اعتراض ها کلید خورد. حداقل 1500 نفر در ماه اول جنگدر این کشور دستگیر شدند، در حالی که برخی از فعالان به شکل زیرزمینی  تخریب زیرساخت های ریلی را کلید زده و انتقال برخی از محموله های نظامی روسیه را مختل کردند. اما رهبر 68 ساله کنترل خود را حفظ کرده است.