اروپای بدون آمریکا؛ زنجیره فراآتلانتیکی پاره شد

به گزارش اکوایران، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده هفته گذشته و برای مدت کوتاهی، نقل محافل سیاسی اروپا شد.

به نوشته سی‌ان‌ان، تیری برتون، رئیس بازار داخلی اتحادیه اروپا مدعی شد که ترامپ در سال ۲۰۲۰ به اورسولا فون دِر لاین، رئیس کمیسیون اروپا گفته بود: «اگر اروپا مورد حمله قرار گیرد، ما هرگز برای کمک و حمایت از شما نمی‌آییم».

اروپا تنهاست

برتون در حالی این ادعا را طی رویدادی در پارلمان اروپا مطرح کرد که حدود یک هفته پس از آن، جلسات حزبی ایالت آیووا و رأی‌گیری انتخابات مقدماتی جمهوری‌خواهان آمریکا که انتظار می‌رود ترامپ پیروز آن باشد، آغاز می‌شود. طرح این ادعاها همچنین با پیشنهاد برتون برای تأسیس صندوقی ۱۰۰ میلیارد یورویی جهت تقویت ظرفیت تولید مهمات اروپا همزمان بود؛ واقعیتی که منتقدان نیز متوجه آن شدند.

چندین مقام و دیپلمات اتحادیه اروپا به سی‌ان‌ان گفتند در حالی که اتحادیه اروپا سعی دارد که ظرفیت دفاعی خود را فارغ از اتحاد ناتو تقویت کند، برتون در زمان حساسی این ادعا را بازگو کرد. بر کسی پوشیده نیست که ذخایر مهمات کشورهای عضو ناتو به دلیل حمایت نظامی غرب از اوکراین کاهش یافته است.

اینکه ترامپ واقعاً چنین حرف‌های زده یا نه، تا حد زیادی برای مقامات اروپایی بی‌اهمیت است. دیدگاه رئیس‌جمهور سابق آمریکا در مورد نقش تاریخی کشورش در امنیت اروپا کاملاً شناخته شده است. ترامپ در دوران ریاست‌جمهوری خود مرتباً در مورد کاهش بودجه ناتو صحبت می‌کرد و در عین حال، به تمجید از رهبران مستبدی مانند ولادیمیر پوتین که دشمنان همان اتحاد نظامی محسوب می‌شوند، می‌پرداخت.

یادآوری اینکه ترامپ چنین دیدگاهی دارد و این واقعیت که ممکن است به زودی به کاخ سفید بازگردد، باعث نگرانی و ناراحتی بروکسل می‌شود.

علت نگرانی بروکسل تا حدودی به این دلیل است که اعتقادات ترامپ از حقیقتی تلخ سرچشمه می‌گیرد که طی چندین دهه گذشته، کشورهای اروپایی با فرض اینکه وقوع جنگ بعید بوده و حتی در صورت وقوعش، آمریکا به کمک آن‌ها می‌شتابد، بودجه نظامی خود را کم کرده‌اند.

هر چقدر هم که ساده‌لوحانه به نظر برسد، ترامپ این فرض را به باد داد. حتی در حال حاضر نیز خصومت او علیه تلاش‌های جنگی اوکراین تأثیر داشته و در بی‌میلی حزب جمهوری‌خواه برای تصویب کمک‌های بیشتر ایالات متحده به اوکراین نقش دارد.

یک دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا به سی‌ان‌ان گفت: «وقتی ترامپ آمد، ما متوجه این واقعیت شدیم که ممکن است ایالات متحده همیشه در راستای منافع اروپا عمل نکند، به خصوص اگر برخلاف منافع آمریکا باشد. گفتن آن با صدای بلند ساده‌لوحانه به نظر می‌رسد، اما این فرضی بود که بسیاری به آن فکر می‌کردند».

در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، این واقعیت جدید باعث شد که اروپا کمی به فکر فرو رود. مقامات به این نتیجه رسیدند که اروپا باید خود را برای آینده‌ای آماده کند که در آن نمی‌تواند مانند گذشته به ایالات متحده تکیه کند. زمانی که جو بایدن بسیاری از سیاست‌های ترامپ به ویژه در مورد تجارت و چین را حفظ کرد، این تفکر قوت گرفت».

این دومین دلیلی است که برخی احساسات ضداروپایی ترامپ را یادآوری می‌کنند: با وجود نیت و اهداف خوب، اقدامات ایمن‌سازی اروپا در برابر ترامپ چندان پیش نرفته است.

در زمینه تجارت، اروپا اقداماتی را برای کاهش وابستگیش به کشورهای خاص و تنوع‌بخشیدن به زنجیره تأمین خود انجام داده است، بنابراین اگر یک شریک تجاری به طور ناگهانی سیاست‌های خود را تغییر دهد، اروپا مجبور نیست که به او باج دهد؛ همانطور که ترامپ در موضوع فولاد انجام داد و تعرفه‌های ۲۵ درصدی بر واردات از اتحادیه اروپا وضع کرد.

یان باند، معاون مرکز اندیشکده «مرکز اصلاحات اروپایی» می‌گوید: «هیچ حدی از ریسک‌زدایی نمی‌تواند تغییر سیاست ناگهانی که فروش محصولات اروپایی به آمریکا را دشوارتر می‌سازد، جبران کند. در دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ، بعید نیست که او تصمیم بگیرد که مسائل دیگری نیز خطری برای امنیت آمریکا محسوب می‌شود».

در زمینه دفاع و امنیت، اتحادیه اروپا شکست‌های گذشته خود را پذیرفته و موافقت کرده است که هزینه‌های دفاعی خود را به طور چشمگیری در سراسر بلوک و قاره افزایش دهد. اروپا جنگ اوکراین را بسیار جدی گرفته و میلیاردها یورو کمک مالی و تسلیحات ارسال کرده است. اتحادیه اروپا همچنین سخت تلاش دارد تا اوکراین را در اسرع وقت وارد بلوک کند.

از نظر تاریخی، تحریک روسیه و ارسال این سطح از پول و منابع اروپایی به کشوری ثالث غیرممکن بود، زیرا کشورهای اروپایی تقریباً به طور قطع در مورد اینکه آیا این به نفع منافع ملی آن‌هاست، اختلاف نظر داشتند. قابل توجه است که اتحادیه اکنون می‌تواند به همان سرعتی که در ابتدای جنگ از اوکراین حمایت می‌کرد، پیش برود.

شروعی دوباره

با وجود این، حقیقت ناخوشایند این است که تسلیح مجدد ۲۷ کشور و تغییر روش تجارت آن‌ها زمان بسیار زیادی را می‌طلبد؛ بنابراین پیوندهای ریشه‌دار و وابستگیشان، حتی در شرایط عادی آسان نخواهد بود.

اما اروپا دوران عجیبی را پشت سر گذاشته است. کرونا حجم عظیمی از توان آن‌ها را به خود اختصاص داد، در حالی که جنگ اوکراین، کشوری که با اتحادیه اروپا هم مرز است و تلاش می‌کند به این بلوک بپیوندد، در دستور کار هر نشست رهبران اتحادیه اروپا قرار داشته است.

جدای از حواس‌پرتی‌ها، مقابله با ترامپ سخت است، زیرا خود ترامپ تهدیدی کاملاً منحصر به فرد برای اروپا است.

برخلاف چین یا روسیه، ایالات متحده کشوری متخاصم نیست. بلکه متحدی دیرینه بوده و مانند پکن یا مسکو، به طور فعال از طریق حملات سایبری یا اقدام نظامی به اروپا حمله نمی‌کند.

در هر دو مورد، اروپا می‌تواند از تحریم‌های اقتصادی یا افزایش حضور نظامی برای حفظ منافع خود استفاده کند. واضح است که حتی در دوران ترامپ، این اقدام علیه ایالات متحده مناسب یا ضروری نخواهد بود. با این حال، اقدام دیپلماتیک علیه ترامپ نیز دشوار است، زیرا زودرنجی او به این معناست که هرگونه انتقادی با واکنش بیش از حدش مواجه می‌شود.

نتیجه‌ای که برخی از دیپلمات‌ها به آن رسیده‌اند این است که بهترین راه برای برخورد با ترامپ حفظ آرامش و دور نگه داشتن اروپا از ایالات متحده است.

یکی از مقامات اتحادیه اروپا به سی‌ان‌ان گفت: «دفعه قبل، هر بار که ترامپ هر فکری که به ذهنش خطور می‌کرد را به زبان می‌آورد، زمان زیادی را صرف پاسخ‌دادن می‌کردیم. اما اغلب اوقات او به چیزهایی که می‌گفت عمل نمی‌کرد».

یکی دیگر از دیپلمات‌های اروپایی گفت که بروکسل نباید مانند سری پیش، حواسش به خاطر ترامپ پرت شده و اگر ترامپ احتمال قطع حمایت‌های ایالات متحده از اوکراین را مطرح کند، اروپا نباید به آن زیاد توجه کند. او خاطرنشان کرد: «اگر او در مورد چنین اقدامی صحبت کند، ما واقعاً نمی‌توانیم کار زیادی انجام دهیم. ما فقط باید بالغ بوده و به کار خود ادامه دهیم، زیرا این جنگ به هر شکلی که تمام شود، این اروپا است که عواقب را متحمل خواهد شد، نه آمریکا».

بر کسی پوشیده نیست که مقامات اروپایی ترجیح می‌دهند ترامپ به کاخ سفید بازنگردد. کریستین لاگارد، رئیس بانک مرکزی اروپا طی این هفته گفت که بازگشت ترامپ تهدیدی برای اروپا خواهد بود. ممکن است میراث اولین دور ریاست‌جمهوری او این باشد که روابط فراآتلانتیکی هرگز دیگر مثل سابق نخواهد شد.

مشکل اروپا این است که سال‌ها و شاید دهه‌ها طول می‌کشد تا به اتکای خود به ایالات متحده پایان دهد. حتی در آن زمان، نادیده‌گرفتن آنچه که قدرتمندترین فرد روی کره زمین می‌گوید نیز بسیار سخت خواهد بود، به ویژه وقتی در مورد شما باشد.