نقشه محرمانه ترامپ برای اوکراین

به گزارش اکوایران، منابع آگاه خبر دادند که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا به طور خصوصی گفته که می‌تواند با فشار بر کی‌یف برای واگذاری برخی مناطق به مسکو، جنگ را پایان دهد. برخی از کارشناسان سیاست خارجی می‌گویند که ایده ترامپ با پاداش‌دادن به ولادیمیر پوتین، نقض مرزهای رسمی بین‌المللی با استفاده از زور را توجیه می‌کند.

به نوشته واشنگتن‌پست، افرادی که در مورد این موضوع با ترامپ یا مشاورانش صحبت کردند، می‌گویند که پیشنهاد ترامپ شامل فشار به اوکراین برای واگذاری کریمه و منطقه مرزی دونباس به روسیه است. این رویکرد که قبلاً گزارش نشده بود، به طور چشمگیری عکس سیاست جو بایدن مبنی بر محدودکردن تجاوز روسیه و ارائه کمک نظامی به اوکراین است.

ترامپ که به دنبال بازگشت به کاخ سفید است، اغلب با مباهات ادعا کرده که در صورت پیروزی در انتخابات می‌تواند عرض ۲۴ ساعت توافق صلحی میان روسیه و اوکراین به دست آورد. اما او بارها از ذکر جزئیات طرحی که می‌تواند به این جنگ خونین پایان دهد، خودداری کرده است.

توافق وحشتناک

کارشناسان سیاست خارجی همسو با ترامپ بر پرداختن به تهدیدات علیه منافع ایالات متحده از سوی چین و جستجوی راه‌هایی برای معکوس‌کردن وابستگی فزاینده مسکو به پکن برای کمک‌های نظامی، صنعتی و اقتصادی تأکید داشته و همچنین به محدودساختن گسترش ناتو علاقه نشان داده‌اند.

به گفته منبع آگاهی که مستقیماً با رئیس‌جمهور سابق گفتگو داشته، ترامپ به طور خصوصی گفته که به نظرش، روسیه و اوکراین «خواستار حفظ آبروی خود بوده و به دنبال راهی برای خروج هستند» و همچنین مردم بخش‌هایی از اوکراین نیز با الحاق به روسیه مشکلی ندارند.

موافقت با کنترل روسیه بر بخش‌هایی از اوکراین، دامنه دیکتاتوری پوتین را پس از بزرگ‌ترین جنگ زمینی اروپا از زمان جنگ جهانی دوم گسترش می‌دهد. برخی از حامیان ترامپ سعی کرده‌اند او را از چنین پیامدی منصرف سازند.

لیندزی گراهام، سناتور جمهوری‌خواه کارولینای جنوبی که از منتقد ترامپ به متحد او تبدیل شده، گفت: «۱۰۰ درصد وقتم را صرف صحبت با ترامپ در مورد اوکراین کرده‌ام.» گراهام در مورد پوتین افزود: «او باید تاوان پس بدهد. در پایان، او نباید پیروز شود».

روسیه قبلاً اعلام کرده که اراضی فراتر از منطقه دونباس و کریمه اوکراین را ضمیمه خود می‌کند؛ اما ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین نیز گفته که هیچ قلمرویی را تسلیم نخواهد کرد. اِما اشفورد، یکی از اعضای ارشد مرکز استیمسون گفت که تبادل قلمرو با آتش‌بس بدون اطمینان از عدم تجاوز دوباره روسیه، اوکراین را در موقعیت بدتری قرار می‌دهد. او درباره پیشنهاد ترامپ گفت: «این یک توافق وحشتناک است».

کمپین ترامپ از پاسخگویی مستقیم به سؤالات این مقاله خودداری کرد. کارولین لیویت، سخنگوی کمپین انتخاباتی او در بیانیه‌ای گفت: «هر گونه گمانه‌زنی درباره برنامه رئیس‌جمهور از سوی منابع ناشناس و ناآگاهی می‌آید که نمی‌دانند چه اتفاقی افتاده یا خواهد افتاد. رئیس‌جمهور ترامپ تنها کسی است که در مورد توقف کشتار صحبت می‌کند».

بایدن در سخنرانی سالانه «وضعیت اتحادیه» گفت که پوتین «در حال پیشروی بوده، به اوکراین تجاوز کرده و در سراسر اروپا و فراتر از آن هرج‌ومرج می‌آفریند و اوکراین نیز در تلاش است تا از خود دفاع کند. رئیس‌جمهور آمریکا برنامه بلندمدتی برای حمایت از اوکراین ترسیم کرده تا با تقویت توانایی‌های نظامی این کشور در سال، آن را در موقعیت بهتری برای حمله سال آینده قرار دهد. اما فعلاً بسته کمک‌های ایالات متحده به بن‌بست خورده و مایک جانسون، رئیس مجلس نمایندگان با شورش ترامپیست‌های حزب جمهوری‌خواه روبرو است که خواستار برکناری او و در حال مقاومت علیه تصویب هرگونه بودجه بیشتر هستند.

ترامپ جمهوری‌خواهان کنگره را تحت فشار قرار داده تا در برابر حمایت بیشتر ایالات متحده از تلاش‌های جنگی اوکراین مقاومت کنند و بازگشت او به کاخ سفید نیز به طور قابل توجهی وزنه او بر این موضوع را افزایش خواهد داد. متحدان اروپایی با مشاهده پویایی‌های سیاسی ایالات متحده صنعت نظامی خود را به گونه‌ای بسیج کرده‌اند که امیدوارند بخش قابل توجهی از کمک‌های فعلی آمریکا به کی‌یف را جبران کند. اما تحلیلگران معتقدند که اگر ترامپ موفق شود جلوی کمک‌های بیشتر آمریکا را بگیرد، به طور واقع‌بینانه، از ظرفیت اوکراین برای ادامه جنگ کاسته خواهد شد.

از بسیاری جهات، برنامه ترامپ با رویکرد او به عنوان رئیس‌جمهور همسو است. ترجیح او به اجلاس‌های پر زرق‌وبرق به جای جزئیات سیاستی، اعتماد به توانایی مذاکراتی خود و بی‌حوصلگی نسبت به پروتکل‌های دیپلماتیک رایج، همگی نشانه‌هایی از نحوه برخورد او با امور خارجه در دوره اول ریاست‌جمهوریش بود.

پوتین خوب، اوکراین بد

در طول هشت سالی که ترامپ به عنوان پرچم‌دار حزب جمهوری‌خواه فعالیت می‌کرد، او باعث تغییر چشمگیری در جهت‌گیری غالب حزب شد، تا آنجایی که نسبت به دخالت‌های خارجی مانند کمک نظامی به اوکراین، تردید بیشتری پیدا کرد. ترامپ به طور مداوم به ستایش پوتین پرداخته، حکومت دیکتاتوری او را تحسین کرده و از انتقاد از او، به ویژه در مورد مرگ الکسی ناوالنی، چهره اپوزیسیون روسیه طفره رفته است. ترامپ خواستار آزادی ایوان گرشکوویچ، خبرنگار وال‌استریت ژورنال که به مدت یک سال بدون اتهام یا محاکمه در روسیه تحت بازداشت بوده، نشده است.

ترامپ از پذیرش دخالت روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ امتناع ورزیده و به دروغ، اوکراین را به تلاش برای کمک به رقیب دموکرات خود، یعنی هیلاری کلینتون متهم کرد؛ تهمتی که توسط سرویس‌های جاسوسی روسیه منتشر شد. تلاش او در سال ۲۰۱۹ برای مشروط‌کردن کمک به اوکراین در ازای آغاز تحقیقات قضایی در مورد فعالیت اقتصادی خانواده بایدن در این کشور، منجر به اولین استیضاح او شد.

در تماس تلفنی سال ۲۰۱۹ با زلنسکی که ترامپ آن را «عالی» توصیف کرد، رئیس‌جمهور آمریکا از رئیس‌جمهور اوکراین خواست تا درباره فعالیت اقتصادی خانواده بایدن و تئوری دخالت این کشور و نه روسیه در انتخابات ۲۰۱۶، تحقیق کند. سنا که در آن زمان تحت کنترل جمهوری‌خواهان بود، بعداً ترامپ را تبرئه کرد.

تام دانیلون، مشاور امنیت ملی باراک اوباما گفت: «روابط غیرقابل‌توضیح ترامپ و تمجیدش از پوتین، همراه با خصومت بی‌سابقه او با ناتو نمی‌تواند اروپا یا اوکراین را نسبت به توافق او با روسیه مطمئن سازد. اظهارات ترامپ که روسیه را تشویق می‌کند هر کاری که می‌خواهد با متحدان اروپاییمان انجام دهد، از جمله نگران‌کننده‌ترین و خطرناک‌ترین اظهاراتی بوده که توسط یک نامزد اصلی ریاست‌جمهوری مطرح شده است. موضع او خطری آشکار و جدی برای امنیت آمریکا و اروپا محسوب می‌شود».

گراهام گفت که او در برابر واگذاری قلمروهای اوکراین به روسیه هشدار داده و خواستار این شده که ترامپ راهی برای پیوستن اوکراین به ناتو در پیش بگیرد. او خاطرنشان کرد: «به نظر من، راه پایان‌دادن به جنگ این است که مطمئن شویم اوکراین وارد ناتو و اتحادیه اروپا می‌شود. ترامپ درباره این موضوع چیز زیادی نگفته و نمی‌دانم آیا او زیاد درباره‌اش فکر کرده است یا نه».

در وعده‌های عمومی خود برای پایان‌دادن به جنگ، ترامپ با وسواس از بیان جزئیات نحوه مذاکره با پوتین و زلنسکی خودداری کرده است. او در مصاحبه‌ای با سباستین گورکا، دستیار سابق خود گفت: «من حرف‌های خاصی به هر دوی آن‌ها خواهم زد که به بقیه دنیا نخواهم گفت؛ به همین دلیل نمی‌توانم چیز بیشتری به شما بگویم».

سکوت علنی او در مورد رویکرد مذاکراتیش عرصه را برای دیگران باز گذاشته است. ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان که با گرایش‌های خودکامگی و طرفداری از روسیه، متحدان اروپاییش را عصبانی کرده، پس از دیدار ماه گذشته با ترامپ مدعی شد که رئیس‌جمهور سابق به او گفته که جنگ را به پایان خواهد رساند، زیرا «حتی یک پنی» برای کمک به اوکراین نخواهد داد. گفته‌های اوربان دروغ بود، اما طبق گفته‌های فردی نزدیک به ترامپ، رئیس‌جمهور سابق پس از میزبانی از اوربان و تحسین قاطعیت و مواضع ضدمهاجرتی او نمی‌خواست علناً سخنانش را تکذیب کند.

این منبع افزود که در طول این دیدار، اوربان به طور مفصل در مورد تاریخ شوروی، تمایل روسیه به خاک اوکراین و چالش‌های نظامی پیش روی اوکراین صحبت کرد و ترامپ گوش می‌داد اما لزوماً آن‌ها را نپذیرفت.

پیامدهای صلح ترامپ

در نوامبر سال گذشته، بحث برنامه ترامپ برای اوکراین در جلسه بنیاد هریتیج بین چهره‌های سیاست خارجی راست میانه آمریکا و هیئتی از شورای روابط خارجی اروپا مطرح شد. به گفته چندین نفر که در این جلسه حضور داشتند، مایکل آنتون، دستیار سابق کاخ سفید ترامپ محورهای مورد انتظار برنامه صلح ترامپ را به عنوان واگذاری بخشی از خاک اوکراین در کریمه و دونباس، محدودکردن گسترش ناتو و ترغیب پوتین برای کاهش وابستگی فزاینده او به چین توصیف کرد.

اما آنتون که در ماه مارس تلفنی با او تماس گرفته شد، گفت که حداقل ۱۸ ماه است با ترامپ صحبت نکرده و از برنامه ترامپ برای اوکراین اطلاعی ندارد.

جیمز کارافانو، از اعضای ارشد بنیاد هریتیج که این جلسه را ترتیب داده بود، با خودداری از اظهارنظر در مورد این جلسه، از ایده جداکردن روسیه از چین انتقاد کرد. او گفت: «این یک ایده احمقانه سطح پایین است. هر چیزی که بتوانید به روسیه بدهید که واقعاً برایشان باارزش باشد، تمام منافع دیگرتان را به خطر می‌اندازد. راه برخورد با روابط روسیه و چین، ضعیف‌کردن روسیه به عنوان یک شریک است».

جرمی شِپیرو، رئیس دفتر واشنگتن شورای روابط خارجی اروپا که هیئت این گروه را در جلسه ماه نوامبر رهبری کرد، گفت: «به نظر می‌رسد جداکردن روسیه از چین مستلزم لغو تحریم‌ها باشد، زیرا کرملین برای جبران تحریم‌های گسترده غرب علیه بخش‌های انرژی، دفاعی و مالی خود به سمت پکن روی آورده است». شپیرو با اشاره به ضوابط رویداد نوامبر که هرگونه نسبت‌دادن اظهارات را ممنوع می‌کرد، از اظهارنظر در مورد جزئیات گفتگو امتناع ورزید، اما گفت که به نظر نمی‌رسد طرح صلح اوکراین ترامپ، برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشد.

او خاطرنشان کرد: «طرفداران ترامپ احساس می‌کنند که یکی از گناهان بزرگ جنگ اوکراین و سیاست واشنگتن در قبال مسکو، سوق‌دادن روسیه به دامن چین و وابستگی بیشتر آن به پکن است». شپیرو افزود: «رویکرد اساسی ترامپ در مورد همه چیز این است که بدون داشتن برنامه‌های دقیق اولیه، افراد را برای بحث در یک اتاق گرد هم آورد».

صلح دست‌نیافتنی

کارشناسان روسیه نسبت به موفقیت تلاش‌های صلح ترامپ ابراز تردید کردند. فیونا هیل، پژوهشگر ارشد مؤسسه بروکینگز که مشاور ارشد ترامپ در امور روسیه بود و از آن زمان به منتقد برجسته او تبدیل شده، گفت که این موضوع او را به یاد سال ۲۰۱۷ می‌اندازد؛ زمانی که افراد خارجی و مدیران تجاری بدون بررسی قبلی با برنامه‌های صلح مختلف به سراغ ترامپ می‌رفتند و او فکر می‌کرد می‌تواند با تکیه بر کاریزمای خود با روسیه و اوکراین بنشیند و میانجی‌گری کند.

او توضیح داد: «تیم ترامپ به‌صورت کاملاً مجزا به این موضوع فکر می‌کند، گویی این تنها مسئله‌ای مربوط به اوکراین و روسیه است». او افزود: «آن‌ها به این موضوع به عنوان یک اختلاف ارضی نگاه می‌کنند، نه به‌عنوان موضوعی درباره کل آینده امنیت اروپا و به تبع آن، نظم جهانی».

حتی کشیدن خط آتش‌بس هم ممکن است به این سادگی نباشد. کرملین در سپتامبر ۲۰۲۲ اعلام کرد که چهار استان جنوبی و شرقی اوکراین، از جمله منطقه دونباس، اما بسیار فراتر از آن را ضمیمه می‌کند. از آنجایی که کی‌یف هنوز بخش زیادی از قلمرو را تحت کنترل دارد، هر تلاشی برای حل‌وفصل جنگ با امتیازات ارضی ملزوم به چانه‌زنی‌های گسترده‌ای است، مگر اینکه هر دو طرف به سادگی توافق کنند خطوط مقدم فعلی را در زمان توافق منجمد کنند.

به گفته هیل، اوکراین و متحدان اروپایی احتمالاً در برابر تلاش‌های ترامپ برای توافق با مسکو مقاومت خواهند کرد. او افزود که ایالات متحده برای یک معامله یک‌جانبه اهرم محدودی دارد، زیرا کاهش تحریم‌های معنادار به همکاری اروپا بستگی دارد.

مایکل کوفمان، تحلیلگر جنگ روسیه و اوکراین در بنیاد کارنگی برای صلح بین‌الملل گفت: «به احتمال زیاد، اهرم‌های ایالات متحده رهبری اوکراین را مجبور به چیزی نمی‌کند که خودکشی سیاسی داخلی تلقی شود. و هیچ‌یک از اهرم‌های واشنگتن نمی‌تواند کی‌یف را مجبور به واگذاری قلمرو یا اعطای چنین امتیازاتی کند».