روز خوش پروژه وفاق ملی: برگشت ظریف، یک برکناری مهم، و خبرهایی از رفع فیلترینگ و طرح نور

به گزارش اکوایران، امروز -6 شهریورماه- دولت چهاردهم که به دولت وفاق ملی شناخته می‌شود، روز پر خبری داشت. یکی از اخبار مهم بازگشت محمدجواد ظریف به سمت معاونت راهبردی ریاست جمهوری بود.

بازگشت ظریف به دولت

محمدجواد ظریف از بازگشت خود به معاونت راهبردی ریاست جمهوری با رایزنی و دستور کتبی مسعود پزشکیان خبر داد. او در حساب شخصی خود در شبکه ایکس نوشت: «امروز اعضای دولت در شرایطی به ملاقات مقام معظم رهبری رفتند که بالاترین حضور بانوان و اقوام و مذاهب در هیئت دولت نشانگر صداقت و شجاعت رئیس جمهور محترم در عمل به وعده‌های انتخاباتی بود... بنده و همکارانم در شورای راهبری و کمیته‌ها افتخار داریم که نزدیک به 70 درصد وزرا و معاونین رئیس جمهور و بسیاری از معاونین وزرا و سازمان‌ها نتیجه پیشنهادهای کارشناسی این روند شفاف و مشارکت‌پذیر بود...»

او همچنین در دیدار امروز اعضای هیات دولت با رهبر انقلاب نیز حضور داشت که تاییدی است بر حضور و البته پذیرش دوباره او در بدنه دولت چهاردهم.

روز گذشته نیز -5 شهریور- عبدالکریم حسین‌زاده، به سمت معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم کشور منصوب شد. او که از جوامع اهل سنت است در دوره‌های نهم و دهم مجلس به مسائل حقوق بشر، حقوق اقوام و موضوعات زیست‌محیطی توجه ویژه‌ای داشت و به عنوان یکی از حامیان حقوق اقلیت‌ها، به ویژه اقلیت‌های قومی و مذهبی، شناخته می‌شود.

انتصاب او را در کنار سمت گرفتن چهار زن -فرزانه صادق وزیر راه، زهرا بهروزآذر معاون امور زنان ریاست جمهوری، شینا انصاری ریاست سازمان محیط زیست و فائزه دولتی مشاور عارف- در دولت چهاردهم بیانگر برداشتن گام‌های روبه‌جلو در پیشبرد پروژه وفاق ملی پزشکیان و وعده‌های ظریف در شورای راهبری است.

خبر مرتبط

رهبر انقلاب: رییس جمهور برای انتخاب وزیران با من مشورت کردند

در آستانه سالروز شهادت شهیدان رجائی و باهنر و به مناسبت هفته دولت، رئیس‌جمهور و اعضای هیئت دولت در نخستین روزهای فعالیت دولت چهاردهم صبح امروز (سه‌شنبه) با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای دیدار کردند.

ماجرا چه بود؟

ظریف یکی از مهره‌های اصلی تیم مسعود پزشکیان در انتخابات بود. بعد از انتخابات و تا زمان تشکیل دولت، او وظیفه تشکیل شورایی متشکل از نخبگان و متخصصان به‌منظور معرفی بهترین گزینه‌ها برای تصدی بر وزارتخانه‌ها را نیز برعهده داشت. با شروع کار دولت نیز او یکی از اولین انتصاب‌های پزشکیان بود. معاونت جدیدی برای ظریف تعریف شد -معاونت راهبردی- که مرکز بررسی‌های استراتژیک نیز ذیل آن قرار گرفت.

اما در آخر شب 21 مردادماه، ظریف با انتشار متنی در فضای مجازی از ادامه فعالیت در دولت پزشکیان استعفا داد. در آن پیام به‌نظر می‌رسید که ظریف از نتیجه انتخاب کابینه رضایت نداشت اما کمی بعدتر بحث‌های دیگری نیز درباره دلیل استعفایش مطرح شد؛ متولد شدن فرزندش در آمریکا. 

ظریف‌ بعدتر در واکنش به این بحث‌ها نوشته بود: ...برخی مردودین از جانب مردم، با تفسیر عجیبی از قانون مصوب ۱۴۰۱، اشتغال بنده در مشاغل حساس را به بهانه‌ای برای فشار بر دولت تبدیل کرده‌بودند، بنده نیز برای جلوگیری از هرگونه شائبه یا بهانه برای کارشکنی، هفته گذشته طی نامه‌ای از معاونت راهبردی انصراف داده بودم.

خبر مرتبط

روایت جدایی مرد شماره یک ستاد انتخاباتی پزشکیان

اولین زلزله در دولت مسعود پزشکیان، زودهنگام و سنگین رخ داد. محمدجواد ظریف؛ مرد شماره یک ستاد انتخاباتی پزشکیان که بسیاری پیروزی‌اش را مدیون ظریف می‌دانند، از ماندن در کنار رئیس‌جمهور جدید کناره‌گیری کرده و حالا این لرزه سنگین، پیکره حامیان و حتی دولت پزشکیان را تکان داده است.

یکی از سناریوهایی که از آن به عنوان عامل اصلی استغفای ظریف یاد میشد، «قانون نحوه انتصاب اشخاص در مشاغل حساس» بود. برای نمونه هم آن زمان و هم امروز حمید رسایی، از اعضای جبهه پایداری و نماینده مجلس، با تاکید بر این قانون حضور ظریف در دولت را تخلف و غیرقانونی عنوان کرده بود (عکس اول مربوط به توییت امروز او و عکس مربوط به توییت ۲۲ مرداد او است). 

البته همان زمان نیز بسیاری از حضور ظریف در دولت دفاع کردند و از پزشکیان خواستند تا او را به تیم خود برگرداند. حتی برخی هم این قانون را تضعیف‌گر توان نخبگی و کارشناسی کشور عنوان کردند.

برای نمونه محمد فاضلی، جامعه‌شناس و فعال اجتماعی نیز با اشاره به این قانون در نقد آن در کانال تلگرامی‌اش نوشت: «قانون نحوه انتصاب اشخاص در مشاغل حساس، به یکباره همه ایرانیان خارج از کشور که دارای تابعیت هستند (یا فرزندان و همسران‌شان تابعیت دارند) را از کار کردن در مشاغل حساس (که تا سطح بخشدار و هر سمت تأثیرگذار دیگری ادامه می‌یابد) منع می‌کند. آیا چنین قانونی به معنای تهی کردن بوروکراسی و دستگاه دولت از هر آدم توانمندی نیست که به هر دلیلی یکی از بستگان نزدیکش مهاجرت کرده و تابعیت گرفته یا می‌گیرد؟»

چرا برگشت ظریف یک نشانه است؟

ایده وفاق برای دولت چهاردهم محوری است. بسیاری از تحلیل‌گران آغاز این دولت را شروع موازنه قوای جدیدی در عمر جمهوری اسلامی ایران می‌دانند. همین سه سال پیش بود که انتخابات ۱۴۰۰ بدون رقابت ویژه‌ای برگزار شد و کلیدواژه همه تحلیل‌گران حرکت به سمت «خالص‌سازی» بود. 

حالا اما یکی از سه‌گزینه جبهه اصلاحات از شورای نگهبان عبور کرد و در انتخاباتی رقابتی‌تر موفق شد به ریاست‌جمهوری برد. نفس تایید صلاحیت پزشکیان -که پیش‌تر سابقه ردصلاحیت در انتخابات مجلس را داشت- برای بسیاری گواه از شکست «خالص‌سازی» بود و شروع افقی تازه.

هرچند کابینه پیشنهادی دولت چهاردهم شاید برای بسیاری از اصلاح‌طلبان جالب نبود اما رای آوردن کامل این کابینه از جمله افرادی چون میدری و ظفرقندی، نشانه‌ای بود از اینکه قرار است در این عصر وفاق از مجادلات قدیم (۷۸، ۸۸، ۱۴۰۱) تا حدی عبور شود. 

بازگشت ظریف به دولت و حضور امروز او در دیدار کابینه با رهبر انقلاب، یعنی این‌جا هم تندروها موفق نشدند پروژه حذف او را تا انتها پیش ببرند؛ همان‌طور که در مجلس نیز نتواستند به سان گذشته مواضع سال‌ها قبل چهره‌ها -به‌طور مشخص میدری و ظفرقندی- را برای حذفشان بهانه کنند.

خبر مرتبط

دوره تغییر پارادایم در سیاست فرارسید

ابوالفضل دلاوری استادیار دانشکده علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی در نشست واکاوی گفتمان دولت چهاردهم که به همت انجمن علوم سیاسی برگزار شد، اظهار کرد: گفتمان یک وجه ناخود آگاه دارد. آنچه که امروز در جریان است کاملا سوژه محور است.

برکناری ریاست دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه

امروز خبر دیگری هم داشت. علی انتظاری، رییس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، در پی به کار بردن ادبیات ناپسندی در خصوص مرحوم مهسا امینی در برنامه روز گذشته «شیوه» در صدا و سیما، از سمت خود برکنار شد.

او گفته بود: «در اعتراضات سال ۱۴۰۱، پیش بینی دشمن این بود که وقتی این اتفاق رخ می دهد و جوانان برای به قتل رسیدن یا کشته شدن یا نفله شدن یک دختر خانم کرد سنی وارد میدان می شوند، نظام مجبور است که به خشونت متوسل شود.»

برکناری او در حالی اتفاق افتاد که تنها دو سال قبل و در گرماگرم اعتراضات عمومی به فوت مهسا امینی، حسین کچوپان، استاد دانشگاه در 13 مهر 1401در برنامه «جهان‌آرا» به میزبانی امیرحسین ثابتی -نماینده تندرو مجلس فعلی- گفته بود: «می‌خواهند جامعه ایران را نابود کنند. غرب ویران شده آنجا هم جهنم است. شعار‌ها فاشیستی است. این‌ها زن، فحشا، هرزگی و مرد، بی‌ناموسی، شهوت رانی می‌خواهند. رهبران این‌ها یک مشت نخود مغز بیمار و بدبخت هستند.»

بنابراین می‌توان برخورد صورت گرفته با این استاد دانشگاه هم نشانه‌ای دانست از تلاش برای حذف نیروهای تندرو و به‌وجود آوردن فضا برای وفاق ملی. 

خبرهایی درخصوص رفع فیلترینگ و حصر

خبر جالب توجه دیگر امروز هم به غلامحسین کرباسچی، صاحب امتیاز روزنامه «هم‌میهن» و شهردار سابق تهران مربوط بود.

او از شنیده‌های خود درباره احتمال رفع حصر با فعالیت و پیگیری مسعود پزشکیان خبر داد که به نتایج مثبتی انجامیده است. او البته درباره رفع حصر توضیح بیشتری نداد.

کرباسچی اظهار امیدواری کرد رییس جمهور برای تحقق سریع دو وعده انتخاباتی خود -‌رفع فیلترینگ و حذف طرح نور- هم اقدامات موثر انجام دهد.