چند پرده از اخراج اساتید و دانشجویان / از وعده دولت برای بازنگری در پرونده‌های انضباطی تا مطالبه پایان سیاسی‌کاری

به گزارش اکوایران، تهمورث بشیریه، استاد دانشگاه علامه طباطبایی، موضع پزشکیان در خصوص بازگشت اساتید لغو قرارداد یا اخراج شده به دانشگاه را مثبت ارزیابی کرد و گفت: تصور من این است که در این چند سال اصل بر رفتار سیاسی با استادان بوده و بنابراین باید فوری همه برگردند؛ مگر اینکه یک کسی معلوم باشد به دلیل دیگری که نیازمند بررسی هست دچار مشکل شده؛ او بماند تا بررسی صورت بگیرد.

وی ادامه داد: ممکن است اقلیتی مسائل دیگری داشته باشند، اما کسانی که من سراغ دارم صرفا به این خاطر بوده که نوع اندیشه آنها با نوع اندیشه حاکم بر دولت و وزرات علوم قبل همخوان نبوده و نیروهای قدرت فشار می‌آوردند برای اینکه سرکوب فکری کنند. یعنی می‌خواستند افرادی که نوع دیگری می‌اندیشند را با تمدید نکردن قرارداد و دیر تمدید کردن قرارداد تحت فشار بگذارند که اینها همیشه یک نگرانی داشته باشند.

بازگشت اساتید؛ اقدامی مثبت اما نیازمند پیگیری و تغییرات ساختاری

بشیریه افزود: موضع پزشکیان خیلی مثبت بود، اما امیدوارم که صرفا در حد حرف باقی نماند و پیگیری شود تا این برگشت‌ها جامه عمل به خودش بپوشد. ممکن است اقلیتی مسائل دیگری داشته باشند، اما کسانی که من سراغ دارم صرفا به این خاطر بوده که نوع اندیشه آنها با نوع اندیشه حاکم بر دولت و وزرات علوم قبل همخوان نبوده و نیروهای قدرت فشار می‌آوردند برای اینکه سرکوب فکری کنند. یعنی می‌خواستند افرادی که نوع دیگری می‌اندیشند را با تمدید نکردن قرارداد و دیر تمدید کردن قرارداد تحت فشار بگذارند که اینها همیشه یک نگرانی داشته باشند.

تمدید قرارداد مثل یک چوب بالای سر استادان نباشد

وی ادامه داد: البته حتی در صورت برگشت این افراد باید به صورت کلی یک طرح‌ریزی شود که همیشه تمدید قرارداد مثل یک چوب بالای سر استادان نباشد. چون استقلال را از آنها می‌گیرد و نمی‌گذارد حرف بزنند در جاهایی که باید حرف بزنند. به هر حال آدم‌ها با یکدیگر متفاوت هستند و ممکن است یک کسی با کوچکترین تهدیدی خودش را سانسور محض کند و دیگری این کار را تحمل می‌کند. همچنین ممکن است یکی امکانات مالی داشته باشد که بتواند جای دیگری سر کند و یکی نمی‌تواند و باز مجبور به سانسور می‌شود.

 لزوم شفافیت و عدالت در بررسی دلایل اخراج

بنا به گزارش جماران، بشیریه اظهار کرد: دستور بازنگری در پرونده اساتید اخراجی احتیاج به بررسی دارد ولی تصور من این است که در این چند سال اصل بر رفتار سیاسی با استادان بوده و بنابراین باید فورا همه برگردند؛ مگر اینکه یک کسی معلوم باشد به دلیل دیگری که نیازمند بررسی هست دچار مشکل شده؛ او بماند تا بررسی صورت بگیرد. ولی یا سیاسی بوده و یا حتی ممکن است زیربنای مسأله سیاسی بوده، اما انگ دیگری زده باشند که او را به حاشیه ببرند. باید بعد بررسی صورت بگیرد و اگر چیزی ربط مستقیم به حضور در دانشگاه ندارد، هر اندیشه‌ای باید در دانشگاه باشد و بیرون طبق مقررات بررسی شود؛ ولی این نباید مانع از حضور در دانشگاه باشد.

هفته گذشته نیز روزنامه اعتماد در گزارشی اعلام کرد که از آغاز دولت سیزدهم در شهریور 1400 تا پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم، صدها استاد دانشگاه به دلیل اعتراض یا عدم هم‌سویی با روسای منصوب‌شده دولت از تدریس کنار گذاشته شدند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم، 27 روز پس از آغاز کار خود، تغییر روسای دانشگاه‌ها را آغاز کرد و اولین عزل مربوط به رییس دانشگاه تهران بود. در مدت کوتاهی، روسای بسیاری از دانشگاه‌ها تغییر کردند، به ویژه دانشگاه‌های مطرحی مانند تهران، شریف و علامه طباطبایی. این تغییرات نشان‌دهنده تمایل دولت به ایجاد هم‌سویی در نظام آموزش عالی بود.

از جمله اساتید اخراج شده دانشگاه می‌توان به آرش رئیسی نژاد، فرزان سجودی، محسن برهانی، صادق زیباکلام، علی سرزعیم، رضا امیدی، حسین مصباحیان، حسین سراج زاده امیر مازیار، حسن باقری نیا و علی شریفی زارچی اشاره کرد.

محمد فاضلی، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی، اولین استاد اخراجی دولت سیزدهم بود که در 15 شهریور 1400 اخراج شد.

آرش اباذری، استاد فلسفه علم دانشگاه شریف، دومین استاد بود که در بهمن 1400 از تدریس محروم شد. اباذری که دانش آموخته دانشگاه جان هاپکینز است الان در دانشگاه اموری مشغول به پژوهش و تدریس شده است.

پس از اعتراضات مردمی و دانشگاهیان به دنبال جان‌باختن مهسا امینی، تعداد استادان اخراجی افزایش یافت. وزارت علوم در این باره اظهار نظر روشنی نداشت و مسئولیت را به روسای دانشگاه‌ها سپرد.

از شهریور 1401، صدها استاد دانشگاه به دلیل حمایت از دانشجویان اخراجی و اعتراضات مردمی، با اخراج، تعلیق، قطع حقوق و حتی بازداشت مواجه شدند.

مسئولان وزارت علوم تا پایان دولت سیزدهم، ادعا می‌کردند اخراج‌ها به دلیل رکود علمی است، اما شواهد و احکام نشان‌دهنده تخلفات و تعجیل در حذف استادان مستقل بود.

پزشکیان: پرونده اساتید و دانشجویان اخراجی بازنگری شود

هفته گذشته، رئیس‌جمهور از وزرای علوم، بهداشت و آموزش و پرورش خواست تا پرونده‌های اساتیدی را که دانشگاه‌ها به هر دلیلی اخراج یا لغو قرارداد کرده‌اند، دوباره بررسی کنند و دانشجویانی که از دانشگاه‌ها کنار گذاشته شده‌اند را به محیط آموزشی بازگردانند.

پزشکیان اظهار کرد: دانشجو که اعتراض می‌کند، من هم باید جوابش را بدهم؛ یا حرفش حق است که باید اطاعت کنم یا اینکه اشتباه می کند که هدایتش می کنم. دانشجو نمی‌تواند آدم بدی باشد؛ دانشجو کسی است که فردای مملکت ما است و باید بتواند سؤال کند.

وی با اشاره به تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی برای ایجاد کرسی های آزاد اندیشی در دانشگاه‌ها افزود: این کرسی ها به این معنی است که من بتوانم آزادانه حرف بزنم و طرف مقابل اگر منطق دارد، جواب بدهد و اگر منطق ندارد، منطق من را بپذیرد.

گفتنی است که در حال حاضر، مطالبه تشکل‌های دانشجویی تجدید نظر در آیین نامه انضباطی است که سال 1401 تغییر کرد؛ چندی پیش انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران در نامه‌ای خطاب به وزرای علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی خواستار رفع احکام انضباطی و تغییر شیوه‌نامه انضباطی مصوب ۱۴۰۱ شد.