به گزارش اکوایران، در آخرین بررسی ما از وضعیت ذخایر سدهای پنجگانه تهران نشان می‌دهد که این وضعیت از دهه اول دی (10 دی) تا اواخر همین ماه (25 دی)، پس از بارندگی‎‌های اخیر تغییر چندانی نداشته است.

بر اساس آمار شرکت آب منطقه‌ای تهران، حدود دو هفته پیش ذخایر کل سدهای پایتخت، 267 م.م.م (میلیون متر مکعب) بوده و در 25 دی‌ماه به 253 م.م.م رسیده و این یعنی با وجود بارش‌های هفته گذشته و جاری، حجم ذخایر سدها همچنان پایین است.

محمد درویش - کنشگر حوزه محیط زیست - در گفت‌وگو با اکوایران می‌گوید: «در طول یک هفته اخیر شاهد بارندگی نسبتا مطلوبی بودیم، اما عمدتا به شکل برف در کوهستان‌ها بوده و هنوز در مخازن سدها جاری نشده است. پیش‌بینی می‌شود که وضعیت ذخایرشان بهتر شود.»

او همچنین می‌گوید «مدل‌های هواشناسی نشان می‌دهد که زمستان امسال زمستانی نسبتاً نرمال خواهد بود و امیدواری‌ها زیاد است که با توجه به بارندگی‌هایی که در پیش است، این وضعیت بهبود پیدا کند.»

در مجموع، کشور ما در چند حوزه اصلی از جمله آب شرب، کشاورزی و صنعت با هدررفت آب مواجه است. درویش به چهار بخش در این رابطه اشاره می‌کند و می‌افزاید: «بخشی از هدررفت حوزه آب شرب به شیوه مصرف شهروندان برمی‌گردد که ملاحظات لازم را رعایت نمی‌کنند. بخشی دیگر به فرسودگی شبکه‌های لوله‌کشی شهر ربط دارد و بخش دیگری از آن هم به مشترکانی برمی‌گردد که آب‌بها نمی‌پردازند. یک بخش دیگر هم به مقررات ناقصی که در شهرداری‌ها وجود دارد مربوط است.»

او همچنین یادآور شد که برای گرفتن «مجوز پایان کار» هر واحد ساختمانی، لازم است هر واحد یک کنتور برق جدا داشته باشد، اما در کنتور آب این مساله الزامی نیست و در نتیجه شاهد تقسیم هزینه آب بین واحدها و از بین رفتن انگیزه صرفه‌جویی هستیم.

به گفته این فعال محیط زیست، تفاوتی بین آب بهداشتی برای مصارفی چون شست‌وشو و استحمام و آب شرب، در لوله‌کشی‌های شهری وجود ندارد و اتفاقی که در اغلب «کشورهای پیشرفته» در این رابطه می‌افتد، در کشور ما نیفتاده و باعث هدررفت آب شرب گران‌قیمت می‌شود.

به گفته او، در بخش کشاورزی نیز به دلیل راندمان پایین آبیاری و ضایعات کشاورزی، حدود «26 میلیارد مترمکعب آب» برای تولید غذا اختصاص پیدا می‌کند که سر سفره مردم ظاهر نمی‌شود و از بین می‌رود؛ این 26 میلیارد متر مکعب یعنی بیش از نیمی از ظرفیت مخازن سدهای کشور!

وی با انتقاد از فرایند تولید فولاد نیز گفت: «در بخش صنعت به دلیل اینکه اغلب صنایع ما صنایع آب‌بر هستند، از راندمان بالا برخوردار نیستند. برای مثال فرایند تولید فولاد که باید دما از 450 درجه به 50 درجه کاهش پیدا کند، در هر ساعت، هزار مترمکعب آب شیرین مصرف می‌شود، در صورتی که استاندارد این رقم 10 مترمکعب آب شیرین در هر ساعت است.»

درویش به راهکارهایی که برای کاهش این هدررفت وجود دارد اشاره کرد که به گفته او، بخشی از آن نرم‌افزاری و بخش دیگر سخت‌افزاری است.

او می‌گوید: «زمانی که مشترکین آب بیشتری مصرف می‌کنند، ما باید با جریمه‌های سنگین در این زمینه انگیزه ایجاد کنیم که این کار را ادامه ندهند یا وقتی برخی مشترکین آب را درست مصرف می‌کند برایشان جوایزی تعیین کنیم تا تشویق بشوند و روند را ادامه دهند.»

بر اساس گفته‌های این کارشناس، در بخش کشاورزی باید از کنتور برای چاه‌ها استفاده کنیم و وضعیت کِشت کشاورزان را متناسب با توان بوم‌شناختی منطقه تعیین کنیم و در بخش صنعت هم باید صنایع را وادار کنیم که دست‌کم 10 درصد از سودشان را در بخش پژوهش (R&D) و تحقیق و توسعه، مصرف و این مشکلات را به تدریج حل کنند.

البته درویش تاکید دارد که همه این مسائل به قوانین و ضوابطی برمی‌گردد که مجلس شورای اسلامی و دولت باید وضع کنند و به این ترتیب برای کسانی که رعایت می‌کنند، انگیزه و برای متخلفان نیز ترس ایجاد شود.

از نظر این فعال محیط زیست، مردمی‌ترین و غیردولتی‌ترین بخش کشور، کشاورزی است اما مساله این است که دولت، بخش کشاورزی را رها کرده است.

وی می‌گوید: «ما دم از کشاورزی می‌زنیم اما از لحاظ سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی در کشور، رتبه 87 جهان را داریم و به ارتقای نرم‌افزاری بخش کشاورزی آن‌گونه که باید توجه نشده است. بسیاری از فارغ‌التحصیلان بخش کشاورزی بیکار هستند و برای ارتقای راندمان این بخش، جذبشان نکرده‌اند و دولت در این رابطه کم‌کاری کرده است. دولت می‌تواند الگوی کشت معرفی کند و در بخش‌های مختلف برای کشاورزان انگیزه ایجاد کند. دولت می‌تواند با وضع اقتصادی که آب‌محور نباشد، انگیزه مالی ایجاد کند برای اینکه فشار معیشتی بر منابع آب کاهش یابد.»

درویش با مقایسه‌ای بین وضعیت ایران و کشورهای توسعه‌یافته، به فرانسه اشاره می‌کند و می‌گوید: «در کشور فرانسه که مساحتش یک‌سوم ایران است ولی میزان تولید گندمش بیشتر از کل تولید گندم ایران است، راندمان آبیاری بالای 60 درصد است، در صورتی که در ایران حدود 35 درصد است. این وضعیت در کشور جنگ‌زده اوکراین هم تقریبا به همین شکل است.»

به گفته درویش، راندمان کشور در این زمینه حتی در سطح خاورمیانه هم کمتر از عملکرد منطقه و در عوض، ضایعات کشاورزی‌مان شش برابر متوسط جهانی است.