زنگ خطر از شرق تا غرب؛ پوتین و کیم جنگ سرد جدید را کلید زدند؟

به گزارش اکوایران، احیای پیمان نظامی دوران جنگ سرد بین روسیه و کره شمالی، ایالات متحده و شرکای اصلی آسیایی آن را نگران ساخته و باعث ایجاد عدم قطعیت و نگرانی شده که این توافق می‌تواند امنیت منطقه شرق آسیا را تضعیف کند.

به نوشته تیموتی مارتین برای وبگاه وال‌استریت ژورنال، توافقنامه امضاشده توسط ولادیمیر پوتین و کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی شامل بندی می‌شود که بر اساس آن، در صورت حمله به یک کشور، کشور دیگر «کمک نظامی و هرگونه حمایت ممکن را بدون تأخیر» در اختیار هم‌پیمان خود قرار می‌دهد.

این توافق مشابه پیمانی است که پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، بین روسیه و کره شمالی امضا شد و به پیونگ یانگ تضمین امنیتی می‌داد که در صورت وقوع جنگ، مسکو از این کشور حمایت کند.

اما با افزایش تنش‌ها در سراسر شمال شرق آسیا، پوتین از اولین سفر خود به پیونگ یانگ در نزدیک به ۲۵ سال گذشته برای احیای روابط نظامی تاریخی با کره شمالی استفاده کرد.

زنگ خطر در واشنگتن، توکیو و سئول

در حالی که زبان باز توافقنامه میزان تعهد را نامشخص باقی گذاشت، اما از سوی واشنگتن، سئول و توکیو با محکومیت روبرو شد. پیمان امنیتی که در ماه آگوست توسط جو بایدن و رهبران کره جنوبی و ژاپن امضا گردید، بر تعهدات دوجانبه برای مشورت سریع با یکدیگر در پاسخ به تهدیدات منطقه‌ای تأکید کرد. این توافق با هدف تقویت همکاری سه‌جانبه در بحبوحه افزایش تهدیدات از سوی کره شمالی و چین انجام شد.

مشاور امنیت ملی کره جنوبی این پیمان را نگران‌کننده توصیف کرد و گفت که سئول در ممنوعیت خودخواسته‌اش برای ارائه مستقیم سلاح به اوکراین تجدید نظر خواهد کرد. علی‌رغم درخواست‌های سازمان پیمان آتلانتیک شمالی از سئول برای کمک بیشتر به کی‌یف، تاکنون کره جنوبی به سیاست دیرینه‌اش در مورد عدم تأمین سلاح برای کشورهایی که درگیر جنگ هستند پایبند بوده است.

روز جمعه، کره جنوبی برای اعتراض به معاهده جدید، سفیر روسیه در سئول را احضار کرد. سئول قصد دارد کشتی‌ها و سازمان‌های روسی که در انتقال سلاح به کره شمالی دخیل هستند را تحریم کند.

یوکو کامیکاوا، وزیر امور خارجه ژاپن نیز گفت که ممکن است نوع کمک نظامی که روسیه در مورد ارائه آن به کره شمالی صحبت می‌کند، به نقض تحریم‌های سازمان ملل متحد منجر شود. روز جمعه، او در کنفرانسی خبری گفت که ادبیات کره شمالی که به اتحاد اشاره می‌کند، نشان می‌دهد که روابط نظامی آن با روسیه بسیار نزدیک خواهد بود.

کامیکاوا افزود که توافق روسیه و کره شمالی «می‌تواند به محیط امنیتی منطقه‌ای اطراف ژاپن آسیب جدی وارد ساخته و دولت ما عمیقاً نگران است».

توافق پیونگ یانگ-مسکو احتمال افزایش جریان سلاح بین دو کشور و گسترش بیشتر تسلیحات را افزایش می‌دهد. سلاح‌های پیونگ یانگ قبلاً توسط سربازان روس در جنگ با اوکراین مورد استفاده قرار گرفته است.

پاول پوست، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه شیکاگو که در مورد اتحادهای نظامی تحقیق می‌کند، گفت: «ماهیت گسترده حمایت تحت این توافق سیگنالی واضح به غرب می‌فرستد که کره شمالی و روسیه در حال متحدشدن هستند». او افزود: «صرف نظر از آنچه روی کاغذ آمده، همه چیز به تفسیر، مذاکره و چانه‌زنی بستگی دارد».

چین در مورد پیمان روسیه و کره شمالی اظهار نظری نکرده است. این کشور تا حد زیادی در مورد همکاری فزاینده بین مسکو و پیونگ یانگ سکوت کرده و آن را به عنوان موضوعی بین دو کشور توصیف کرده و عدم علاقه به تلاش‌های سه‌جانبه را نشان داده است.

پیمان‌های دفاعی متقابل زیادی در سراسر جهان وجود دارد که از آن میان، شناخته‌شده‌ترین آن‌ها توافق ماده ۵ ناتو است که می‌گوید اگر یکی از متحدان قربانی حمله مسلحانه شود، هر عضو اتحاد به کمک او خواهد آمد. در حالی که ماده ۵ به عنوان یکی از قوی‌ترین تعهدات دفاعی جهان به شمار می‌آید، به ندرت به چنین بندهایی استناد می‌شود که نشان می‌دهد حمایت نظامی مکانیزمی خودکار نیست.

تونگفی کیم، استاد پژوهشگر ژئوپلیتیک آسیا در مدرسه حکمرانی بروکسل قائل است که به احتمال زیاد، بیشتر شاهد انتقال سلاح در نتیجه این پیمان باشیم تا اینکه کره شمالی یا روسیه به طور نظامی در یک درگیری مداخله کنند؛ زیرا تفسیر تعهدات اتحادها همیشه متفاوت است.

کیم خاطرنشان کرد: «قدرت‌های بزرگی مانند ایالات متحده نگران آسیب‌رسیدن به شهرت خود با رهاکردن یک متحد هستند؛ اما نه روسیه و نه کره شمالی چنین شهرتی نداشته و نگران لطمه‌خوردن آن نیستند».

پیمان دفاعی کره شمالی و روسیه، تعهد سال ۱۹۶۱ را احیا می‌کند که پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی و برقراری روابط دیپلماتیک روسیه با کره جنوبی لغو شد. این پیمان در سال ۲۰۰۰ با تضمین‌های امنیتی ضعیف‌تر جایگزین شد.

لی یانگ جون، فرستاده سابق هسته‌ای کره جنوبی گفت: «با احیای مفاد توافقنامه ۱۹۶۱، کیم قوی‌ترین شکل حمایت نظامی، اقتصادی و دیپلماتیک، به ویژه احتمال دفاع از کره شمالی را از پوتین دریافت کرد».

لی که معاون نماینده کره جنوبی در طول مذاکرات شش‌جانبه درباره برنامه هسته‌ای کره شمالی بود که شامل روسیه، ایالات متحده و سایر کشورها می‌شد، گفت: «ادبیاتی که در این پیمان استفاده شده، عمداً جامع بوده و به هر نوع کمک نظامی که روسیه و کره شمالی توافق کنند، اجازه می‌دهد».

مقابله به مثل

کیم جونگ اون گفت که این پیمان ماهیت دفاعی دارد، در حالی که پوتین گفته کره جنوبی نباید از «چیزی نگران باشد»، مگر اینکه سئول بخواهد به پیونگ یانگ حمله کند. با این حال، همکاری نظامی رو به رشد آن‌ها محکومیت ایالات متحده و متحدانش را به دنبال داشته است.

از طریق توافقی غیرمستقیم، کره جنوبی مهمات توپخانه برای اوکراین تأمین می‌کند. یکی از مقامات سئول در روز پنجشنبه به خبرنگاران گفت که گزینه‌های مختلفی به جز تسلیحات مرگبار وجود دارد که کره جنوبی می‌تواند برای ارسال به کی‌یف در نظر بگیرد. قانون تجارت خارجی کره جنوبی تصریح می‌کند که صادرات سلاح تنها می‌تواند برای «اهداف صلح‌آمیز» مورد استفاده قرار گیرد.

بانگ جونگ کوان، سرلشکر سابق ارتش کره جنوبی گفت: «مجوز چنین صادراتی توسط اداره برنامه تدارکات دفاعی کره جنوبی (آژانس تدارکات سلاح این کشور) بررسی می‌شود و برای لغو سیاست ممنوعیت صادرات به اوکراین، حکم ریاست‌جمهوری نیازی به تصویب پارلمان ندارد».

بانگ افزود: «اگر کره جنوبی دست‌درازی روسیه را به عنوان تهدیدی بزرگ‌تر برای صلح جهانی ببیند، کمک به اوکراین و توقف جاه‌طلبی‌های پوتین به امری برای جلوگیری از درگیری‌های بیشتر جهانی تبدیل می‌شود».

پوتین که پس از سفر به کره شمالی به ویتنام سفر کرد، گفت اگر سئول به کی‌یف سلاح بدهد، «اشتباه بزرگی» مرتکب خواهد شد و تهدید کرد که تصمیماتی می‌گیرد که «مورد رضایت رهبری کره جنوبی نخواهد بود».