بمباران بی‌پایان و آتش جنگ فرقه‌ای؛ چرا اسرائیل مناطق مسیحی‌نشین لبنان را هدف می‌گیرد؟

به گزارش اکوایران، در 14 اکتبر، اسرائیل 22 نفر را در روستای عیتو در شمال لبنان در یک حمله هوایی کشت.

اسرائیل مدعی شد که «حزب‌الله» را هدف قرار داده، اما حمله به یک شهر عمدتاً مسیحی باعث تعجب بسیاری شده است که آیا اسرائیل در حال گسترش جنگ خود برای تعقیب اعضای حزب‌الله و حامیان شیعه آن است؟

به نوشته الجزیره، مایکل یانگ، کارشناس لبنانی مرکز خاورمیانه کارنگی، گفت: «من فقط می‌توانم انگیزه‌های اسرائیل را حدس بزنم، اما بدیهی است که آن‌ها تلاش می‌کنند جامعه شیعه را با تلاش برای منزوی کردن کامل آن‌ها تحت فشار قرار دهند».

سیستم شکننده

بر اساس سیستم لبنان پست‌های سیاسی آن برای اعضای فرقه‌های مذهبی خاص محفوظ است. این سیستم شکننده به طور تاریخی توسط دولت‌های منطقه برای اهداف ژئوپلیتیکی خود، با تقسیم جناح‌های سیاسی و جوامع مذهبی کشور مورد بهره برداری قرار گرفته است.

علاوه بر این، هر جامعه مذهبی معمولاً در مناطق و محله‌های نسبتاً جدا شده در لبنان زندگی می‌کند که عمدتاً نتیجه درگیری‌های خشونت‌آمیز قبلی است که به خشونت فرقه‌ای منجر شده و باعث جابجایی گسترده جوامع شده است.

خبر مرتبط

شدیدترین بمباران هوایی جهان در 20 سال گذشته؛ جنوب لبنان غزه دوم می‌شود؟

اکوایران: اسرائیل معتقد است که منطقه در نقطه عطفی قرار دارد که هم تلاش‌های خود و هم تلاش‌های متحدان غربی‌اش در طول سال‌ها در شرف ایجاد یک وضعیت عالی است که به عصر مقاومت مسلحانه ضد اسرائیل پایان می‌دهد.

حمله به آیتو به جنگ داخلی 15 ساله لبنان (1975-1990) برمی‌گردد، زمانی که این کشور به درگیری گسترده‌تر اسرائیل و فلسطین کشیده شد و وارد درگیری‌های چند وجهی شد.

اکنون، جنگ اسرائیل – ظاهراً علیه حزب‌الله – تهدیدی دوباره برای بی‌ثباتی کل کشور است. تحلیلگران بر این باورند که این روند منعکس‌کننده انگیزه مجازات دسته جمعی پایگاه پشتیبانی شیعیان حزب‌الله، آزار روانی مردم لبنان و ایجاد خشونت‌های فرقه‌ای است.

یانگ به الجزیره گفت: «زمانی که اسرائیل این افراد را در مناطقی که عمدتاً تحت کنترل حزب‌الله نیستند، هدف قرار می‌دهد، افراد بیشتری از این مناطق تمایلی به پذیرش شیعیان آواره ندارند زیرا می‌ترسند اسرائیل به آنها حمله کند.»

جنگ روانی؟

به گفته ماها یحیی، کارشناس لبنان و مدیر مرکز خاورمیانه کارنگی، دورنمای وحشتناکی که اسرائیل می‌تواند به ویرانی مناطق در سراسر لبنان ادامه دهد، شکل آشکاری از جنگ روانی است. یحیی گفت: «این پیامی است برای حزب‌الله و به صورت گسترده‌ترجامعه شیعه که می‌گوید: «هر کجا که باشید شما را پیدا می‌کنیم». او افزود: «از سوی دیگر، تنش‌های فرقه‌ای را تشدید می‌کند و تقریباً ترس را در میان مردم لبنان ایجاد می‌کند، که از داشتن همسایگانی که نمی‌شناسند و اسرائیل ممکن است تصمیم بگیرد آنها را هدف قرار دهد، وحشت دارند.»

به گفته اوری گلدبرگ، مفسر اسرائیلی در امور سیاسی، به نظر می‌رسد که اسرائیل همان گفتمان بی‌پایان و تاکتیک‌های نظامی را در لبنان به کار می‌گیرد که در غزه انجام داده است.

«اسرائیل احساس می‌کند می‌تواند هر چیزی را که به‌عنوان یک موضع نظامی در نظر بگیرد، بدون توجه به اینکه چه کسی آنجا باشد، هدف قرار دهد، درست مانند غزه. درست مانند آنچه در نبطیه دیدیم.»

نبطیه مرکز استانی در جنوب لبنان است که اسرائیل به طور بی‌رویه آن را بمباران کرده و عملاً آن را به زمین بایر تبدیل کرده است. در 16 اکتبر، اسرائیل در یک حمله هوایی به مقر شهرداری نبطیه حمله کرد و 16 نفر از جمله شهردار آن را کشت. این بزرگترین حمله به یک ساختمان دولتی از زمان تشدید حملات اسرائیل علیه حزب‌الله در 22 سپتامبر بود.

گلدبرگ به الجزیره گفت: «اسرائیل فکر می‌کند اگر مردم در نزدیکی محل بمباران ما باشند، برای ما اهمیتی ندارد. این مشکل آنهاست.»

تشدید تنش‌های فرقه‌ای

کریم امیلی بیطار، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه سنت جوزف بیروت، معتقد است که مناطقی که اسرائیل در خارج از جنوب لبنان به آن حمله می‌کند، اهمیت نظامی و استراتژیک ندارند. او به الجزیره گفت: «به نظر می‌رسد قصدی برای دامن زدن به درگیری‌های داخلی در لبنان وجود دارد.»

او افزود: «برداشتی که می‌توانیم از این حملات بکنیم این است که این پیامی است که به ویژه برای مسیحیان فرستاده می‌شود که مراقب باشند و از این پناهندگان [شیعه] استقبال نکنند. اگر اسرائیل به این مسیر ادامه دهد، می‌تواند به تعمیق خطوط گسل فرقه‌ای در لبنان منجر شود. مردم به طور فزاینده‌ای محتاط خواهند شد و دیر یا زود می‌تواند باعث بروز حوادث جدی و درگیری‌های داخلی شود.»

در بسیاری از محله‌های عمدتاً مسیحی بیروت، ساکنان و گروه‌های فرقه‌ای شروع به نظارت بر مهمانان و بازدیدکنندگان در محله خود کرده‌اند. 

به گفته یحیی از مرکز کارنگی، در بسیاری از موارد، افراد آواره از نقل مکان به ساختمان‌ها منع شده یا از مناطقی که اخیراً به آن جا نقل مکان کرده‌اند، اخراج شده‌اند. او افزود که مردم در جوامع مختلف به طور فزاینده‌ای از داشتن همسایگانی که آنها را نمی‌شناسند و ممکن است مورد هدف اسرائیل قرار گیرند، وحشت دارند. 

او به الجزیره گفت: «تاکتیک‌های اسرائیل یک سیاست ترس ایجاد کرده است. و با تلاش برای وادار کردن جوامع دیگر به طرد آوارگان در هر کجا که هستند، آتش فرقه‌ای را دامن می‌زند.»

استراتژی بزرگ؟

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، در جریان سخنرانی تلویزیونی خود در 8 اکتبر به مردم لبنان اعلام کرد و هشدار داد که آنها ممکن است با «ویرانگری مانند غزه» مواجه شوند، مگر این که اکنون «برای نجات لبنان از دست حزب‌الله» اقدام کنند.

اظهارات او نشان داد که اسرائیل قصد دارد سیاست لبنان را تغییر دهد، و ادعاهای قبلی او مبنی بر این‌که اسرائیل عملیات محدودی را در جنوب لبنان انجام خواهد داد تا به هزاران اسرائیلی آواره اجازه دهد تا به خانه‌های خود در شمال اسرائیل در آن سوی مرز بازگردند، را رد می‌کند.

گلدبرگ، مفسر اسرائیلی گفت: «آنچه نگران کننده است این است که فکر نمی‌کنم پایان بازی وجود داشته باشد. به طور رسمی، اسرائیل می‌خواهد یک حائل 10 کیلومتری ایجاد کند که 7 کیلومتر در اختیار نیروهای مسلح لبنان و 3 کیلومتر در اختیار ارتش اسرائیل باشد، اما من فکر نمی‌کنم اینطور باشد.»

بدتر از آن، گلدبرگ معتقد است که اسرائیل از حفظ جنگ نامحدود علیه لبنان کاملاً راضی است، درست مانند آنچه در غزه انجام می‌دهد.

او گفت: «اسرائیل می‌خواهد بمباران کند. در کوتاه مدت، فهرستی از اهداف دارد، اما بمباران بی‌پایان خواهد بود. اسرائیل می‌خواهد از برتری هوایی خود لذت ببرد و می خواهد آتش ببارد.»