تروری که ورق را بر نمی‌گرداند؛ چه نوع حماسی از پس‌ِ ترور سنوار برمی‌خیزد؟

به گزارش اکوایران، احتمالاً ترور یحیی سینوار، رهبر حماس و معمار کلیدی حملات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به عنوان رویدادی غیرمعمول و نقطه‌عطفی در جنگ غزه تلقی شود. این اتفاق نشان‌دهنده آسیب جدی اسرائیل به حماس به عنوان یک سازمان است، اما به نظر می‌رسد هر دو طرف آماده ادامه مبارزه هستند و اسرائیل هنوز به این سؤال دشوار پاسخ نداده که در غزه چه باید کرد.

به نوشته دنیل بِیمن برای وبگاه فارن پالیسی، از آغاز تأسیس حماس، سنوار عضو برجسته این گروه به شمار می‌رفت. او که به خاطر دیدگاه‌های نظامی‌گریش شناخته می‌شد، سال‌ها در زندان اسرائیل به سر می‌برد تا این‌که در سال ۲۰۱۱، طی مبادله زندانیان آزاد شد. 

کارنامه سنوار

روی کاغذ، ممکن است ترور سنوار آتش‌بس را محتمل‌تر کند. او در مذاکرات موضع سختی داشت و خواستار ادامه جنگ بود، زیرا این موضوع به اعتبار بین‌المللی اسرائیل و روابطش با متحد کلیدیش، یعنی ایالات متحده، آسیب می‌زد.

از دید اسرائیل، ترور سنوار پیروزی سیاسی به شمار می‌رود و یادآوری واضحی از وعده بنیامبن نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل برای نابودی حماس است. با جان‌باختن او به همراه دیگر برنامه‌ریزان کلیدی حمله ۷ اکتبر، مانند محمد ضیف، رهبر شاخه نظامی و مروان عیسی، معاونش بسیاری از رهبری حماس در غزه ترور شده است. حماس همچنین در خارج از غزه، به ویژه با ترور اسماعیل هنیه در ماه جولای و همچنین حملات دیگر به رهبران مقاومت در لبنان و جاهای دیگر، شدیداً آسیب دیده است.

اسرائیل همچنین بسیاری از رزمندگان رده‌پایین حماس را هدف گرفته است. از میان بیش از ۴۲ هزار فلسطینی که اسرائیل در غزه کشته، ادعا می‌شود که بیش از یک‌سوم آن‌ها رزمندگان حماس بوده‌اند؛ ضربه‌ای بزرگ برای سازمانی که تخمین زده می‌شد قبل از ۷ اکتبر، بین ۲۵ تا ۳۰ هزار نیرو داشت. اسرائیل همچنین حماس را به عنوان نیروی حاکم در غزه حذف کرده و منبع پول، قدرت و مشروعیتش را از آن گرفته است.

کامبک حماس؟

با این شرایط، به نظر می‌رسد حماس از این ضربات به سختی می‌تواند بهبود یابد. از دست دادن بسیاری از رهبران ارشد و باتجربه، افراد کم‌تجربه‌تری را به صحنه می‌آورد که باید خود را به حامیان خارجی حماس، حامیان خود در غزه و دیگر جوامع فلسطینی و رده‌های پایین ثابت کنند.

کمپین بی‌وقفه ترور ارتباطات را برای رهبران حماس خطرناک کرده که در نتیجه، اداره سازمان را برای آن‌ها دشوار می‌سازد. آن‌ها تنها با پذیرش ریسک سرنوشت سنوار، ضیف و بسیاری دیگر می‌توانند ارتباط برقرار کرده و تیم‌های خود را هدایت کنند. با این حال، محدودیت ارتباطی حماس را در زمان حساسی بی‌پناه گذاشته و هیچ راهنمای واضحی درباره اقدام بعدی سازمان ندارد جز اینکه به مبارزه ادامه دهد. ادعا شده محبوبیت حماس در غزه نیز در حال کاهش است، زیرا فلسطینی‌ها نه تنها اسرائیل را به‌خاطر ویرانی‌ها سرزنش می‌کنند، بلکه از حماس نیز به خاطر تحریک خشم اسرائیل عصبانی هستند.

چه نوع حماسی از خاکستر سنوار برمی‌خیزد؟

اکنون پرسش اصلی این است که چه نوع حماسی از خاکستر سنوار برمی‌خیزد؟ از یک سو، کمپین ویرانگر اسرائیل علیه حماس و غزه درسی برای رهبران آینده درباره خطرات مواجهه با دشمنی بسیار قوی‌تر و مصمم است. حماس از زمان پیش‌آمده برای تجدید قوا و بازسازی سازمان و تلاش برای معکوس‌کردن روند کاهش حمایت خود بهره‌مند خواهد شد.

از سوی دیگر، ممکن است رهبران آینده حماس بر مقاومت تأکید بیشتری کنند. تحت رهبری سنوار، حماس حمله شدیدی علیه اسرائیل انجام داد، مسئله فلسطین را دوباره به نقشه سیاسی بازگرداند و به اعتبار بین‌المللی این رژیم آسیب زد. ممکن است پایان‌دادن به مقاومت این دستاوردها را به خطر بیندازد. پس از از دست دادن بسیاری از رهبران و رزمندگان، همچنین با توجه به مرگ بسیاری از کودکان فلسطینی و دیگر غیرنظامیان، اعضای سازمان نیز خواستار انتقام هستند.

شانس فلسطینیان برای توافق

از سوی اسرائیل، نشانه‌های کمی حاکی از قصد آن برای کاهش فشار بر حماس وجود دارد. تعهد بیانی آن به بیرون‌راندن حماس با اقدام‌هایش در میدان همخوانی دارد. حماس باقی مانده و این سازمان از ترور رهبرشان در گذشته نیز بهبود یافته است. اگرچه بسیاری از اسرائیلی‌ها از آتش‌بس در ازای آزادی اسرای اسرائیلی حمایت می‌کنند، اما کابینه نتانیاهو ادامه عملیات علیه حماس را در اولویت قرار داده است.

برای اسرائیل، ترور سنوار مشکل گسترده‌تری درباره حکمرانی در غزه را حل نمی‌کند. بیش از یک سال پس از ۷ اکتبر، اسرائیل هنوز به نزدیک‌شدن به چهارچوبی واقعی برای حکمرانی بر غزه پساجنگ نزدیک نشده است. حکومتی ناکام احتمالاً نتیجه نزدیک و شاید بلندمدت برای غزه خواهد بود.

در چنین محیطی، حماس، حتی اگر ضعیف و بدون سازماندهی باشد، قادر خواهد بود که زنده بماند و شاید حتی به شکوفایی برسد. البته فلسطینی‌های عادی غزه هیچ تسکینی از جنگ و رنج نخواهند یافت.