به گزارش اوکراین، رئیس‌جمهور آمریکا دونالد ترامپ، و رئیس‌جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، روز چهارشنبه به جنگی لفظی پرداختند. زلنسکی ترامپ را به دروغ‌پردازی درباره‌ی خود و جنگ با روسیه متهم کرد، در حالی که ترامپ زلنسکی را «دیکتاتور» خواند و مدعی شد که او جنگ را آغاز کرده و در حال سوءاستفاده از کمک‌های مالی آمریکا برای تأمین هزینه‌های آن است.

اما پشت این جنگ لفظی، نگرانی فزاینده‌ای در آمریکا و اروپا وجود دارد. به نظر می‌رسد تغییری ناگهانی در سیاست چند دهه‌ای ایالات متحده در قبال روسیه و سه سال حمایت قاطع از اوکراین در حال رخ دادن است؛ تغییری که ممکن است به مهم‌ترین تحول ژئوپلیتیکی از زمان جنگ جهانی دوم منجر شود.

بر اساس گزارش واشنگتن‌پست، در حالی که ترامپ در دوره‌ی اول ریاست‌جمهوری خود به ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، رویکردی همدلانه داشت، به نظر می‌رسد اکنون در حال برهم زدن دهه‌ها سیاست محتاطانه ایالات متحده در قبال کرملین است که در دولت‌های جمهوری‌خواه و دموکرات دنبال شده است.

واکنش زلنسکی در روز چهارشنبه ظاهراً محبوبیت او را در داخل اوکراین افزایش داده است. اما جنگ لفظی تند و تیز این هفته باعث شد که برخی از نزدیک‌ترین متحدان اروپایی ایالات متحده، که پیش از این به‌طور محتاطانه از نزدیکی ترامپ به مسکو ابراز نگرانی کرده بودند، این بار به‌صورت علنی واکنش‌هایی از ناامیدی تا خشم نشان دهند.

سوفی پریماس، سخنگوی دولت فرانسه گفت: «ما منطق آمریکایی‌ها را به‌خوبی درک نمی‌کنیم»، و اظهارات ترامپ را «متناقض و اغلب غیرقابل‌فهم» توصیف کرد. اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، سخنان ترامپ را «اشتباه و خطرناک» خواند، در حالی که آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان، از ترامپ خواست به «واقعیت جهان نگاه کند، نه فقط به توییتر.»

اروپا اوکراین ناتو

کیر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، که هفته‌ی آینده برای دیدار با ترامپ به واشنگتن می‌رود و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، نیز در این سفر همراه او خواهد بود، روز چهارشنبه با زلنسکی تماس گرفت تا حمایت خود را از او اعلام کند.

در کنگره‌ آمریکا، حتی برخی از قانون‌گذارانی که از تلاش‌های ترامپ برای پایان دادن به جنگ حمایت می‌کنند، با روایت او از اوضاع اختلاف‌نظر داشتند. جان تون، رهبر اکثریت سنا از حزب جمهوری‌خواه در ایالت داکوتای جنوبی گفت: «روسیه اینجا متجاوز است، در این مورد هیچ شکی وجود ندارد»، اما در عین حال از منتقدان ترامپ خواست که «کمی به او فرصت بدهند.» سناتور تام تیلیس، جمهوری‌خواه از ایالت کارولینای شمالی گفت که واژه‌ی «دیکتاتور» برای توصیف زلنسکی «واژه‌ای نیست که من استفاده کنم.»

سناتور تیم کین، دموکرات از ایالت ویرجینیا، از جمهوری‌خواهان بیشتری خواست که «موضع بگیرند» و درباره‌ توصیف «دیکتاتور» توسط ترامپ گفت: «هیچ‌کس به جز دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین این حرف را باور ندارد.»

متخصصان آمریکایی و روسی در حوزه‌ی روابط بین‌الملل، حتی آن‌هایی که باور دارند نزدیکی آمریکا به روسیه راهی مناسب برای پایان دادن به جنگ و کاهش تنش میان دو قدرت بزرگ هسته‌ای جهان است، از رویکرد جدید ترامپ و پیامدهای آن برای روابط واشنگتن و کرملین سردرگم شده‌اند.

توماس گراهام، مسئول روابط آمریکا و روسیه در شورای امنیت ملی در دولت جرج دبلیو بوش و عضو فعلی شورای روابط خارجی، گفت: «او می‌خواهد به کجا برسد؟ فکر می‌کنم وضعیت اوکراین را اشتباه جلوه می‌دهد، و واقعاً نمی‌دانم که از این کار چه هدفی دارد. آیا این راهی است برای آماده کردن افکار عمومی آمریکا برای پذیرش تسلیم شدن در برابر پوتین؟»

گراهام افزود: «نمی‌دانم این چطور به نفع منافع آمریکا است.»

آندریا کندال-تیلور، مقام ارشد اطلاعاتی که در دوران اوباما و اوایل دولت ترامپ بر مسائل روسیه تمرکز داشت و اکنون در مرکز «امنیت جدید آمریکایی» فعالیت می‌کند، گفت که دیدگاهش درباره‌ی اقدامات ترامپ در هفته‌ی گذشته تغییر کرده است. در ابتدا فکر می‌کرد که ترامپ صرفاً نمی‌خواهد با یک توافق بد با پوتین ضعیف به نظر برسد، اما اکنون معتقد است که هدف او فقط پایان دادن به جنگ است.

او افزود: «فکر می‌کنم برایش مهم نیست که آیا نتیجه‌ای که می‌گیریم، خطر جنگ در آینده را افزایش می‌دهد یا نه. او فقط می‌خواهد بگوید که جنگ را تمام کرده است. و اگر این کار موقعیت اوکراین را تضعیف کند و شرایطی را ایجاد کند که روسیه بتواند دوباره تجهیز شده و جنگ را از سر بگیرد، تا زمانی که این اتفاق در دوره‌ ریاست‌جمهوری او نیفتد، برایش مهم نیست.»

یک تحلیلگر، که به شرط ناشناس ماندن صحبت کرد زیرا از انتقام‌جویی دولت جدید نگران بود، هشدار داد که اقدامات مهم‌تر از حرف‌ها هستند. او گفت: «فکر می‌کنم هنوز برای نتیجه‌گیری‌های قطعی درباره‌ آنچه که واقعاً در حال رخ دادن است، زود است.» او همچنین اشاره کرد که ترامپ می‌تواند تمامی کمک‌های آمریکا به اوکراین از جمله پشتیبانی اطلاعاتی و ارسال تسلیحات به ارتش این کشور را متوقف کند.

سلست والندر، که تا ماه گذشته به‌عنوان معاون وزیر دفاع آمریکا در امور امنیت بین‌المللی مسئول استراتژی پنتاگون در قبال اوکراین بود، تأیید کرد که قطع کامل حمایت‌ها باعث خواهد شد که اوکراین برای ادامه‌ دفاع از خود با دشواری‌های بیشتری روبه‌رو شود. اما او افزود: «اوکراین ظرفیت‌های زیادی دارد، و اگر کشورهای اروپایی که تاکنون از اوکراین حمایت کرده‌اند، به این حمایت ادامه دهند، پایان جنگ به‌این‌زودی‌ها و به‌طور آشکار رخ نخواهد داد.»

خشم اوکراین زمانی اوج گرفت که دولت زلنسکی پس از ماه‌ها تلاش برای برقراری ارتباط با ترامپ، با این امید که وعده‌ او برای پایان سریع جنگ به معنای توقف کمک‌های نظامی آمریکا نباشد، اکنون با موضعی کاملاً متفاوت مواجه شده است.

آمریکا اوکراین

می‌کولا بیلیسکوف، تحلیلگر سیاسی که ارتباط نزدیکی با دفتر ریاست‌جمهوری زلنسکی دارد، گفت: «ما واقعاً سعی کردیم نوعی استراتژی تعامل با ترامپ را پیش ببریم، با این امید که او را متقاعد کنیم، اما به نظر می‌رسد که این استراتژی محدودیت‌های خودش را دارد.»

او افزود: «اکنون این استراتژی با منافع اصلی اوکراین در تضاد قرار گرفته و رئیس‌جمهور اوکراین تصمیم گرفته که به جای راضی نگه داشتن ترامپ، حقیقت را بیان کند، زیرا اوکراین در روند مذاکرات کنار گذاشته شده است.»

ترامپ، که روز سه‌شنبه پس از مذاکرات دوجانبه با روسیه صحبت می‌کرد، مذاکراتی که اوکراین از آن حذف شده بود، ادعا کرد که در واقع این اوکراین بوده که جنگ را آغاز کرده است؛ جنگی که با حمله‌ی روسیه در فوریه ۲۰۲۲ شروع شد. این اظهارات ترامپ، ظاهراً روایت پوتین از وقایع را تأیید می‌کند. ترامپ همچنین مشروعیت زلنسکی را به‌عنوان رئیس‌جمهور اوکراین زیر سؤال برد.

روز چهارشنبه، زلنسکی خبرنگاران را به دفتر ریاست‌جمهوری خود دعوت کرد تا به اظهارات ترامپ پاسخ دهد. او گفت: «رئیس‌جمهور آمریکا در یک شبکه‌ اطلاعات نادرست زندگی می‌کند. ای‌کاش تیم ترامپ حقیقت بیشتری در اختیار داشت.»

ترامپ در واکنش، با حمله‌ای تند و همراه با اغراق و اطلاعات نادرست در رسانه‌های اجتماعی پاسخ داد. او نوشت: «تصور کنید، یک کمدین نه‌چندان موفق، ولودیمیر زلنسکی، ایالات متحده‌ آمریکا را متقاعد کرد که ۳۵۰ میلیارد دلار برای جنگی که نمی‌شد در آن پیروز شد و اصلاً نیازی به وقوع آن نبود، هزینه کند.» رقمی که او ارائه کرد تقریباً دو برابر مقدار واقعی کمک‌های نظامی و مالی‌ای است که ایالات متحده تاکنون به اوکراین ارائه داده است.

ترامپ نوشت: «یک دیکتاتور بدون انتخابات، زلنسکی بهتر است سریع عمل کند، وگرنه دیگر کشوری برایش باقی نخواهد ماند. زلنسکی احتمالاً می‌خواهد به دریافت کمک‌های بی‌حساب و کتاب ادامه دهد.»

پیش‌تر، ترامپ میزان محبوبیت داخلی زلنسکی را ۴ درصد اعلام کرده بود. این در حالی است که طبق نظرسنجی مؤسسه‌ی بین‌المللی جامعه‌شناسی کیف در ماه فوریه، ۵۷ درصد از مردم اوکراین به زلنسکی اعتماد دارند که این معیار استاندارد این مؤسسه برای سنجش حمایت سیاسی محسوب می‌شود. در مقابل، محبوبیت ترامپ طبق آخرین نظرسنجی‌های ایالات متحده، حدود ۴۸ درصد است.

گابریلیوس لندزبرگیس، وزیر خارجه‌ی پیشین لیتوانی، در واکنش به ادعای ترامپ مبنی بر اینکه اوکراین جنگ را آغاز کرده، گفت: «به نظر می‌رسد که یک یادداشت تبلیغاتی از سوی وزیر خارجه‌ روسیه، سرگئی لاوروف به وزیر خارجه‌ آمریکا، مارکو روبیو داده شده و حالا دارند همان را می‌خوانند.»

این اشاره‌ای بود به دیداری که روز سه‌شنبه در عربستان سعودی میان لاوروف، روبیو، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، مایکل والتز، و نماینده‌ی آمریکا، استیو ویتکوف برگزار شد.

آمریکا روسیه عربستان

عصر چهارشنبه، معاون رئیس‌جمهور آمریکا، جی‌دی ونس، اظهارات ترامپ را تکرار کرد و به زلنسکی هشدار داد که «دست از بدگویی علیه ترامپ بردارد.»

ونس در مصاحبه‌ای با روزنامه‌ی دیلی میل، که یک رسانه‌ راست‌گرای بریتانیایی است، گفت: «اینکه زلنسکی فکر کند می‌تواند نظر رئیس‌جمهور را با انتقاد علنی در رسانه‌ها تغییر دهد، هر کسی که ترامپ را بشناسد به شما خواهد گفت که این بدترین راه برای تعامل با این دولت است.»

او همچنین تأکید کرد که فشار برای پایان سریع جنگ، سیاست رسمی رئیس‌جمهور ایالات متحده است و افزود: «این سیاست بر اساس اطلاعات نادرست روسیه نیست. بر این اساس است که دونالد ترامپ چیزهای زیادی درباره‌ی ژئوپلیتیک می‌داند و سال‌هاست که دیدگاه قاطعی در این‌باره دارد.»

از سوی دیگر، پوتین نیز به‌طور ضمنی از اظهارات ترامپ استقبال کرد. او در بازدید از یک کارخانه‌ی تولید پهپاد در سن‌پترزبورگ، با کنایه گفت که ترامپ پس از دریافت ‘اطلاعات عینی’ درباره‌ی وضعیت جنگ، رویکردش را تغییر داده است.

اما شرایط اکنون با دوره‌ اول ریاست‌جمهوری ترامپ تفاوت دارد. در آن زمان، او در مقابل نهادهای اطلاعاتی آمریکا جانب پوتین را گرفت و ادعاهای مربوط به دخالت روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ را رد کرد. اما اکنون، حمایت ترامپ از کرملین در حالی صورت می‌گیرد که پوتین بزرگ‌ترین جنگ زمینی اروپا در ۸۰ سال گذشته را به راه انداخته، صدها هزار نفر را کشته، مرتکب جنایات جنگی شده (بر اساس اعلام دادگاه کیفری بین‌المللی)، و در تلاش است که یک ملت مستقل را از نقشه‌ جهان حذف کند.