گزارش نیویورک تایمز از جزئیات برنامه اسرائیل برای حمله به تاسیسات اتمی ایران و مخالفت ترامپ

به گزارش اکوایران، به گفته مقامات دولت ایالات متحده و افراد آگاه از این موضوع، اسرائیل قصد داشت سایت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را در ماه آینده هدف قرار دهد، اما در هفته‌های اخیر، دونالد ترامپ این اقدام را متوقف کرد تا به جای آن، درباره توافقی با تهران برای محدود کردن برنامه هسته‌ای‌اش مذاکره شود.

تصمیم ترامپ 

به گزارش نیویورک‌تایمز، ترامپ پس از ماه‌ها بحث داخلی درباره اینکه آیا دیپلماسی را دنبال کند یا از اسرائیل در تلاش برای عقب راندن برنامه هسته‌ای ایران حمایت کند، تصمیم خود را گرفت.

این بحث شکاف‌هایی را میان مقامات تندرو کابینه آمریکا و دیگر مشاورانی که نسبت به اثربخشی یک حمله نظامی برای نابود کردن برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و جلوگیری از یک جنگ گسترده‌تر تردید داشتند، نشان داد. در نهایت، فعلاً اجماعی نسبی علیه اقدام نظامی شکل گرفته، چرا که ایران تمایل به مذاکره نشان داده است.

طرح حمله اسرائیل

به نوشته نیویورک تایمز، مقامات اسرائیلی اخیراً طرح‌هایی برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران در ماه مه تهیه کرده بودند. آن‌ها آماده اجرای این حملات بودند و خوش‌بین بودند که آمریکا موافقت خواهد کرد. هدف این طرح‌ها، طبق گفته مقامات مطلع، عقب انداختن توانایی هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران بود. تقریباً تمام این طرح‌ها نیازمند کمک آمریکا بودند؛ نه فقط برای دفاع از اسرائیل در برابر تلافی ایران، بلکه برای تضمین موفقیت حمله اسرائیل، که آمریکا را به بخشی محوری از حمله تبدیل می‌کرد.

در حال حاضر، ترامپ دیپلماسی را به اقدام نظامی ترجیح داده است. او در دور اول ریاست‌جمهوری‌اش، توافق هسته‌ای ایران که توسط دولت اوباما منعقد شده بود را لغو کرد، اما در دور دوم، برای جلوگیری از کشیده شدن به یک جنگ دیگر در خاورمیانه، مذاکرات با تهران را آغاز کرده و برای دستیابی به توافق، ضرب‌الاجلی چندماهه تعیین کرده است.

اوایل ماه میلادی جاری، ترامپ اسرائیل را از تصمیم خود مبنی بر عدم حمایت آمریکا از حمله مطلع کرد. او این موضوع را با نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو در دیدار هفته گذشته در واشنگتن مطرح کرد و در جلسه‌ای در دفتر بیضی شکل اعلام کرد که آمریکا مذاکرات با جمهوری اسلامی ایران را آغاز کرده است.

نتانیاهو در بیانیه‌ای به زبان عبری پس از این دیدار گفت که توافق با ایران تنها زمانی مؤثر خواهد بود که به امضاکنندگان اجازه دهد «وارد شوند، تأسیسات را منفجر کنند، تمام تجهیزات را جمع‌آوری کنند، تحت نظارت و اجرای آمریکا.»

نیویورک‌تایمز متذکر شده که این مقاله بر اساس گفتگو با چندین مقام مطلع از برنامه‌های نظامی محرمانه اسرائیل و مباحثات داخلی دولت ترامپ نگاشته شده است. اکثر منابع با شرط ناشناس ماندن صحبت کرده‌اند تا بتوانند درباره برنامه‌ریزی نظامی اظهار نظر کنند.

اسرائیل مدت‌هاست که قصد حمله به تأسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را داشته، بارها تمرین‌های بمباران انجام داده و محاسبه کرده که با یا بدون کمک آمریکا چه میزان خسارت می‌تواند وارد کند. اما اخیرا حمایت درون کابینه اسرائیل برای یک حمله پس از مجموعه‌ای از تحولات اخیر در منطقه طی یک سال گذشته، افزایش یافت.

در ابتدا، به درخواست نتانیاهو، مقامات ارشد اسرائیلی برنامه‌ای را به اطلاع همتایان آمریکایی خود رساندند که قرار بود یک عملیات کماندویی بر روی سایت‌های هسته‌ای زیرزمینی ایران را با یک کارزار بمباران هوایی ترکیب کند، تلاشی که اسرائیلی‌ها امیدوار بودند شامل استفاده از هواپیماهای آمریکایی نیز بشود.

اما مقامات نظامی اسرائیل اعلام کردند که عملیات کماندویی تا ماه اکتبر آماده نخواهد شد. نتانیاهو خواهان اجرای سریع‌تر این عملیات بود. بنابراین، مقامات اسرائیلی شروع به تغییر طرح به سمت یک کارزار بمباران گسترده کردند که طبق گفته مقامات مطلع، همچنان نیازمند کمک آمریکا بود.

برخی از مقامات آمریکایی، حداقل در ابتدا، تمایل بیشتری به بررسی طرح‌های اسرائیل داشتند. ژنرال مایکل ای کوریلا، رئیس فرماندهی مرکزی ایالات متحده، و مایکل والتز، مشاور امنیت ملی، درباره چگونگی حمایت احتمالی آمریکا از حمله اسرائیل، در صورتی که ترامپ از این طرح حمایت کند، گفتگو کردند.

با تشدید جنگ آمریکا علیه حوثی‌های یمن، ژنرال کوریلا با تأیید کاخ سفید شروع به انتقال تجهیزات نظامی به خاورمیانه کرد. یک ناو هواپیمابر دوم به نام کارل وینسون اکنون به ناو هری ا. ترومن در دریای سرخ پیوسته و در دریای عرب مستقر شده است. آمریکا همچنین دو سامانه پدافند موشکی پاتریوت و یک سامانه دفاع موشکی ارتفاع بالا موسوم به تاد را به خاورمیانه منتقل کرده است. حدود شش بمب‌افکن B-2 که قادر به حمل بمب‌های ۳۰هزار پوندی هستند، بمب‌هایی که برای نابود کردن تأسیسات هسته‌ای زیرزمینی ایران حیاتی محسوب می‌شوند، به پایگاه جزیره‌ای دیه‌گو گارسیا در اقیانوس هند اعزام شده‌اند. انتقال جنگنده‌های بیشتر به منطقه، احتمالاً به یک پایگاه در اسرائیل نیز در دست بررسی قرار داشت.

تمام این تجهیزات می‌توانند برای حمله به حوثی‌ها استفاده شوند، گروهی که آمریکا از ۱۵ مارس برای توقف حملات‌شان به کشتی‌های تجاری در دریای سرخ، هدف قرار داده است. اما مقامات آمریکایی در خفا گفتند که این تسلیحات بخشی از آمادگی برای حمایت احتمالی از اسرائیل در درگیری با جمهوری اسلامی ایران نیز هستند.

حتی اگر آمریکا تصمیم میگرفت که هواپیماهایش را در حمله مستقیم به ایران مشارکت ندهد، اسرائیل می‌دانست که جنگنده‌های آمریکایی برای دفاع در برابر حملات متحدان ایران در دسترس خواهند بود.

نشانه‌هایی وجود داشت که ترامپ تمایل به حمایت از اقدام نظامی اسرائیل علیه جمهوری اسلامی ایران دارد. آمریکا مدت‌هاست که ایران را به تأمین سلاح و اطلاعات برای حوثی‌ها و اعمال حداقل درجه‌ای از کنترل بر آن‌ها متهم کرده است. در ۱۷ مارس، زمانی که ترامپ به حوثی‌های یمن هشدار داد حملات‌شان را متوقف کنند، هم‌زمان جمهوری اسلامی ایران را نیز هدف حملات لفظی قرار داد و گفت آن‌ها کنترل حوثی‌ها را در دست دارند. او در پستی در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «از این لحظه به بعد، هر گلوله‌ای که توسط حوثی‌ها شلیک شود، به عنوان گلوله‌ای از سوی سلاح‌ها و رهبری جمهوری اسلامی ایران تلقی خواهد شد. ایران مسئول شناخته می‌شود و با عواقب آن مواجه خواهد شد و این عواقب، سهمگین خواهند بود.»

دلایل زیادی وجود داشت که مقامات اسرائیلی را به این باور رسانده بود که ترامپ در قبال ایران موضعی تهاجمی خواهد گرفت. در سال ۲۰۲۰، او دستور ترور سردار قاسم سلیمانی، فرمانده فقید نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را صادر کرد. 

اما در داخل دولت ترامپ، برخی مقامات نسبت به طرح اسرائیل بدبین شده بودند.

در یکی از نشست‌های این ماه از چندین گفت‌وگو پیرامون طرح اسرائیل، تولسی گبرد، مدیر اطلاعات ملی، ارزیابی اطلاعاتی جدیدی را ارائه کرد که در آن آمده بود افزایش تجهیزات نظامی آمریکا ممکن است جرقه‌ای برای درگیری گسترده‌تر با جمهوری اسلامی ایران باشد، درگیری‌ای که ایالات متحده خواهان آن نیست.

طی جلسات مختلف، طیفی از مقامات نگرانی‌های خانم گبرد را تکرار کردند. سوزی وایلز، رئیس دفتر کاخ سفید، پیت هگست، وزیر دفاع و معاون رئیس‌جمهور جی‌دی ونس، همگی نسبت به حمله اسرائیل ابراز تردید کردند. حتی مایکل والتز، که اغلب یکی از تندروترین صداها در قبال جمهوری اسلامی ایران بوده، نسبت به موفقیت طرح اسرائیل بدون کمک گسترده آمریکا تردید داشت.

این نشست‌های اخیر مدت کوتاهی پس از آن برگزار شدند که ایران اعلام کرد آماده گفتگوهای غیرمستقیم، از طریق واسطه است. در ماه مارس، ترامپ نامه‌ای برای پیشنهاد گفتگوهای مستقیم به ایران فرستاده بود، پیشنهادی که به نظر می‌رسید تهران آن را رد کرده باشد. اما در ۲۸ مارس، یک مقام ارشد ایرانی نامه‌ای در پاسخ ارسال کرد که از آمادگی برای گفتگوهای غیرمستقیم خبر می‌داد.

هنوز اختلاف‌نظر قابل توجهی در تیم ترامپ درباره نوع توافق قابل قبول با جمهوری اسلامی ایران وجود دارد. دولت ترامپ پیام‌های متناقضی درباره نوع توافق مطلوب خود و عواقب احتمالی برای ایران در صورت نپذیرفتن آن، ارسال کرده است. 

در یکی از جلسات، جی‌دی ونس با حمایت دیگران استدلال کرد که ترامپ فرصت منحصربه‌فردی برای دستیابی به یک توافق دارد. به نقل از مقامات، دولت ونس گفت اگر مذاکرات شکست بخورد، ترامپ می‌تواند از حمله اسرائیل حمایت کند.

در جریان سفر اخیر خود به اسرائیل، ژنرال کوریلا به مقامات اسرائیلی گفت که کاخ سفید خواهان تعلیق برنامه حمله به تأسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران است.

نتانیاهو در سوم آوریل با ترامپ تماس گرفت. طبق گفته مقامات اسرائیلی، ترامپ به نتانیاهو گفته بود که نمی‌خواهد درباره ایران در تماس تلفنی صحبت کند، اما او را به کاخ سفید دعوت کرد.

نتانیاهو در ۷ آوریل وارد واشنگتن شد. اگرچه این سفر به عنوان فرصتی برای گفت‌وگو درباره تعرفه‌های تجاری مطرح شد، اما برای اسرائیلی‌ها مهم‌ترین بحث، حمله برنامه‌ریزی‌شده به ایران بود. اما در حالی که نتانیاهو هنوز در کاخ سفید بود، ترامپ به‌صورت علنی آغاز گفتگوها با جمهوری اسلامی ایران را اعلام کرد.

به نقل از مقامات مطلع، در گفتگوهای خصوصی، ترامپ به‌صراحت به نتانیاهو گفته بود که تا زمانی که مذاکرات در جریان است، آمریکا از حمله اسرائیل در ماه مه حمایت نخواهد کرد.

روز بعد، ترامپ اعلام کرد که حمله نظامی اسرائیل به ایران همچنان یک گزینه باقی می‌ماند: «اگر نیاز به راه‌حل نظامی باشد، ما از راه‌حل نظامی استفاده خواهیم کرد. اسرائیل، طبیعتاً، رهبری آن را برعهده خواهد داشت.»

پس از سفر نتانیاهو، ترامپ جان رتکلیف، رئیس سازمان سیا، را مأمور سفر به قدس کرد. چهارشنبه گذشته، رتکلیف با نتانیاهو و دیوید بارنئا، رئیس موساد دیدار کرد تا گزینه‌های مختلف مقابله با ایران را بررسی کند. به گفته یک فرد مطلع از این دیدار، علاوه بر گفتگوها و حمله‌ها، گزینه‌های دیگری نیز مورد بحث قرار گرفت، از جمله عملیات مخفی اسرائیل با حمایت آمریکا و تشدید اجرای تحریم‌ها.

برایان هیوز، سخنگوی شورای امنیت ملی، گفت که «تمام تیم رهبری امنیت ملی» متعهد به سیاست ترامپ در قبال جمهوری اسلامی ایران و تلاش‌ها برای «تضمین صلح و ثبات در خاورمیانه» هستند. او افزود: «رئیس‌جمهور ترامپ کاملاً روشن کرده است: جمهوری اسلامی ایران نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد و همه گزینه‌ها روی میز باقی می‌مانند. او مجوز گفتگوهای مستقیم و غیرمستقیم با ایران را صادر کرده تا این پیام را به‌وضوح برساند. اما همچنین روشن کرده که این وضعیت نمی‌تواند تا ابد ادامه یابد.»

کاخ سفید و سازمان سیا به درخواست‌ها برای اظهار نظر پاسخ ندادند. دفتر مدیر اطلاعات ملی، پرسش‌ها را به شورای امنیت ملی ارجاع داد. وزارت دفاع نیز از اظهار نظر خودداری کرد. دفتر نخست‌وزیر اسرائیل و نیروهای دفاعی اسرائیل نیز از اظهار نظر خودداری کردند.

در تلاش برای قانع کردن ترامپ به پیوستن به حمله، نتانیاهو بار دیگر وارد بحثی شد که طی نزدیک به دو دهه با رؤسای جمهور آمریکا داشته است. پس از آنکه با مخالفت مقامات آمریکایی روبه‌رو شد، نتانیاهو تمرکز خود را معطوف به عملیات‌های خرابکاری مخفی علیه تأسیسات خاص و ترور دانشمندان هسته‌ای ایران کرد.

هرچند این اقدامات ممکن است باعث کند شدن برنامه هسته‌ای شده باشند، اما به ادعای برخی گزارش‌ها، جمهوری اسلامی ایران اکنون بیش از هر زمان دیگری به توانایی تولید شش یا بیشتر سلاح هسته‌ای در عرض چند ماه یا یک سال نزدیک است.

مقامات آمریکایی مدت‌هاست اعلام کرده‌اند که اسرائیل به‌تنهایی نمی‌تواند با حمله هوایی صرف، خسارت قابل توجهی به سایت‌های هسته‌ای ایران وارد کند.

اسرائیل مدت‌هاست که خواهان دسترسی به بزرگ‌ترین بمب متعارف آمریکا، بمب ۳۰ هزار پوندی سنگرشکن است که قادر به تخریب تأسیسات کلیدی هسته‌ای ایران در زیر کوه‌هاست.

اسرائیل گزینه‌های مختلفی را برای حمله در ماه مه بررسی کرده و بسیاری از آن‌ها را با مقامات آمریکایی در میان گذاشته است.

در ابتدا، نتانیاهو بر گزینه‌ای پافشاری می‌کرد که ترکیبی از حملات هوایی و یورش‌های کماندویی بود، نسخه‌ای بسیار بلندپروازانه‌تر از عملیاتی که اسرائیل در سپتامبر گذشته انجام داد؛ زمانی که نیروهای اسرائیلی با بالگرد وارد سوریه شدند تا یک پناهگاه زیرزمینی برای تولید موشک حزب‌الله را نابود کنند.

در آن عملیات، اسرائیل ابتدا با حملات هوایی پست‌های نگهبانی و سامانه‌های پدافند هوایی را هدف قرار داد. سپس کماندوها با طناب از بالگردها فرود آمدند. تیم‌های مسلح به مواد منفجره و سلاح‌های سبک وارد تأسیسات زیرزمینی شدند و با کار گذاشتن بمب‌ها تجهیزات کلیدی ساخت سلاح را منهدم کردند.

اما مقامات آمریکایی نگران بودند که تنها برخی از تأسیسات کلیدی ایران با عملیات کماندویی قابل هدف قرار دادن باشند. اورانیوم با غنای بسیار بالا، در چندین نقطه در سراسر ایران پنهان شده است.

برای موفقیت عملیات، مقامات اسرائیلی خواستار آن بودند که هواپیماهای آمریکایی حملات هوایی انجام دهند و از تیم‌های کماندویی روی زمین پشتیبانی کنند.

اما حتی اگر آمریکا همکاری می‌کرد، فرماندهان ارتش اسرائیل اعلام کردند که چنین عملیاتی نیازمند ماه‌ها برنامه‌ریزی است و این خود مشکل‌ساز بود، زیرا مأموریت ژنرال کوریلا قرار است طی چند ماه آینده پایان یابد و مقامات اسرائیلی و آمریکایی مایل بودند طرحی تهیه کنند که در مدت حضور او اجرایی باشد. نتانیاهو اما می‌خواست سریع‌تر عمل کند.

پس از کنار گذاشتن طرح عملیات کماندویی، مقامات اسرائیلی و آمریکایی شروع به بررسی یک کارزار بمباران گسترده کردند که از اوایل ماه مه آغاز می‌شد و بیش از یک هفته به طول می‌انجامید.

هرگونه حمله اسرائیل به سایت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، احتمالاً باعث حملات موشکی گسترده از سوی ایران به اسرائیل می‌شود، که برای دفع آن‌ها به کمک آمریکا نیاز است.

مقامات ارشد جمهوری اسلامی ایران از رئیس‌جمهور گرفته تا فرمانده نیروهای مسلح و وزیر امور خارجه همگی اعلام کرده‌اند که در صورت حمله اسرائیل یا آمریکا، ایران از خود دفاع خواهد کرد.

سردار محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران، در سخنرانی ۶ آوریل گفت که جمهوری اسلامی ایران خواهان جنگ نیست و مایل است اختلافات را از طریق دیپلماسی با آمریکا حل کند. اما هشدار داد: «پاسخ ما به هرگونه حمله به حاکمیت جمهوری اسلامی، قاطع و با پیامدهای سنگین خواهد بود.»