سرمایه‌گذاری در اتاق احیا؛ سرمایه به کدام سو می‌رود؟

به گزارش اکوایران، یکی از مهمترین عوامل سازنده رشد اقتصادی و توسعه در هر کشور تشکیل سرمایه ثابت است. تشکیل سرمایه ثابت نشان‌دهنده میزان سرمایه‌گذاری در کشور بوده و از دو بخش تشکیل شده است. این دو بخش عبارتند از تشکیل سرمایه در بخش ساختمان و تشکیل سرمایه در بخش ماشین‌آلات.

به دو شیوه می‌توان تشکیل سرمایه ثابت را مورد بررسی قرار داد. سهم تشکیل سرمایه ثابت از تولید ناخالص داخلی و سهم تشکیل سرمایه ثابت از رشد اقتصادی.

برای بررسی تشکیل سرمایه ثابت از این دو منظر ابتدا باید تعریف تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی را مدنظر قرار داد. تولید ناخالص داخلی نشان می‌دهد در طول یک سال ارزش کالاهای تولید شده در مرزهای یک کشور چقدر بوده است. حال اگر تغییرات تولید ناخالص داخلی را در یک کشور محاسبه کنیم به عدد رشد اقتصادی می‌رسیم. به عبارتی رشد اقتصادی نشان می‌دهد میزان تولید در طول زمان چند درصد تغییر داشته است.

سهم تشکیل سرمایه از تولید گویای آن است که چند درصد از کل تولید انجام شده در کشور به دلیل تشکیل سرمایه ثابت بوده است. بر این اساس می‌توان گفت در تابستان ۱۴۰۲ سهم تشکیل سرمایه ثابت از کل تولید ناخالص داخلی کشور ۱۱.۵درصد بوده است.

مورد دیگری که در تشکیل سرمایه ثابت در کشور اهمیت دارد سهم تشکیل سرمایه ثابت از رشد اقتصادی است. سهم از رشد اقتصادی نشان می‌دهد از کل رشد اتفاق افتاده در اقتصاد چند واحد درصد مربوط به تشکیل سرمایه ثابت بوده است. آمار رشد اقتصادی در تابستان ۱۴۰۲ نشان می‌دهد سهم تشکیل سرمایه ثابت از کل رشد اقتصادی ۷.۱ درصدی در تابستان امسال، ۰.۵ واحد درصد بوده است. به عبارت دیگر اگر تشکیل سرمایه ثابت در کشور رشدی را تجربه نمی‌کرد؛ رشد اقتصادی به سطح ۶.۶ درصد می‌رسید.

بررسی‌ تشکیل سرمایه ثابت به تفکیک اجزای آن نشان می‌دهد رشد سرمایه‌گذاری در بخش ماشین‌آلات در یک سال و نیم اخیر چشمگیر بوده اما هنوز نتوانسته آسیبی که در زمان رکود اقتصادی به این بخش وارد شده را جبران کند. به همین دلیل سهم این بخش از رشد اقتصادی و تولید ناخالص داخلی افزایش زیادی نداشته است. اما انتظار بر آن است که با توجه به رشد بالایی که این بخش در این مدت تجربه کرده است؛ سهم آن از رشد اقتصادی و تولید ناخالص داخلی در آینده افزایش یابد و به سطوح قبلی خود برسد.

رونق تشکیل سرمایه نسبت به بهار

آمارهای رشد اقتصادی در تابستان ۱۴۰۲ گویای آن است که سهم تشکیل سرمایه ثابت ناخالص از کل تولید معادل ۱۱.۵ درصد بوده است. این در حالی است که این سهم در بهار امسال ۱۱.۳ درصد و در تابستان سال گذشته معادل ۱۱.۸ درصد بوده است.

اگر تغییرات سهم اجزای این بخش را نیز بررسی کنیم نشان می‌دهد در تابستان ۱۴۰۲ سهم تشکیل سرمایه در بخش ساختمان به ۶.۳ درصد از تولید ناخالص داخلی رسیده که نسبت به بهار امسال ۰.۶ واحد درصد رشد و نسبت به تابستان ۱۴۰۱ معادل ۰.۲ واحد درصد افت داشته است.

همانطور که گفته شد یکی دیگر از اجزای تشکیل سرمایه، تشکیل سرمایه در بخش ماشین‌آلات است. در تابستان امسال سهم این بخش از تولید ناخالص داخلی به ۵.۲ درصد رسیده که نسبت به بهار ۱۴۰۲، افت ۰.۴ واحد درصدی و نسبت به تابستان سال گذشته افت ۰.۱ واحد درصدی را شاهد بوده است.

سهم تشکیل سرمایه ثابت از رشد اقتصادی در تابستان امسال به ۰.۵ درصد رسید

سهم تشکیل سرمایه ثابت از رشد اقتصادی نشان می‌دهد از کل رشد اقتصادی که در کشور ایجاد شده چه میزان سهم تشکیل سرمایه شده است. برای مثال در تابستان امسال سهم تشکیل سرمایه از رشد اقتصادی در این فصل ۰.۵ واحد درصد بوده است. یعنی از کل ۷.۱ درصد رشد اقتصادی که در تابستان امسال رخ داده ۰.۵ واحد درصد آن برای تشکیل سرمایه ثابت بوده است. به عبارتی اگر رشد تشکیل سرمایه ثابت در کشور صفر بود رشد اقتصادی ۰.۵ واحد درصد کمتر یعنی معادل ۶.۶ درصد می‌شد.

همانطور که گفته شد سهم تشکیل سرمایه ثابت از رشد اقتصادی در تابستان امسال معادل ۰.۵ واحد درصد بوده که نسبت به تابستان سال گذشته ۰.۱ واحد درصد رشد کرده اما نسبت به بهار امسال با افت ۰.۳ واحد درصدی مواجه شده است.

سهم تشکیل سرمایه ثابت از رشد اقتصادی به تفکیک اجزا نیز قابل بررسی است. اگر سهم اجزای تشکیل سرمایه ثابت را از رشد اقتصادی بدست آوریم نشان می‌دهد سهم تشکیل سرمایه در بخش ساختمان از رشد اقتصادی در تابستان سال گذشته صفر بوده اما در تابستان امسال به ۰.۲ واحد درصد رسیده است. این درحالی است که اگر تابستان امسال را با بهار امسال مقایسه کنیم این سهم از ۰۳ درصد در بهار به ۰.۲ درصد در تابستان کاهش یافته است.

بخش دیگری که در تشکیل سرمایه ثابت قابل بررسی است؛ سهم تشکیل سرمایه در ماشین‌آلات از رشد اقتصادی است. آمارها حاکی از آن است که سهم این بخش از رشد اقتصادی در تابستان سال گذشته ۰.۴ درصد و در بهار امسال ۰.۵ درصد بوده که در نهایت در تابستان امسال با کاهش مواجه شده است و به ۰.۳ درصد رسیده است.

رشد بالای بخش ماشین‌آلات در دوره رونق

بررسی دوره رکود و رونق در یک اقتصاد نشان می‌دهد در زمان‌هایی که رشد اقتصادی بالاست و کشور در شرایط رونق قرار دارد سرمایه‌گذاری‌ها به سمت ماشین‌آلات حرکت می‌کند. از سوی دیگر زمانیکه اقتصاد وارد چرخه رکود  می‌شود رشد سرمایه‌گذاری در بخش ساختمان شدت می‌یابد. به بیان دیگر در این دوره سرمایه‌های اقتصاد وارد فضای غیرمولد می‌شود.

آمارهای رشد اقتصادی از بهار سال ۱۴۰۱ تا تابستان سال ۱۴۰۲ نشان می‌دهد رشد تشکیل سرمایه ثابت در بخش ماشین‌آلات در این مدت به طور چشمگیری بالا بوده است. علت این اتفاق نیز رشد اقتصادی و دوره رونق در اقتصاد ایران است. اما سوال اینجاست که چرا با وجود ورود به دوره رونق و رشد شدید سرمایه‌گذاری در بخش ماشین‌آلات، همچنان سهم این بخش از تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی کم بوده است؟

این اتفاق به دوره رکود در اقتصاد برمی‌گردد که آسیب جدی‌ای به بخش ماشین‌آلات وارد شده و این بخش همچنان نتوانسته با وجود تجربه رشد‌های بالا در یک سال و نیم اخیر سهم خود را از تولید و رشد اقتصادی به وضعیت مطلوب برساند. اما انتظار بر این است که با وجود رشد بالا در این بخش، به مرور سهم تشکیل سرمایه در بخش ماشین‌آلات از رشد اقتصادی و تولید ناخالص داخلی نیز افزایش یابد.