چک سفید امضای شهرداری به بساز بفروش ها

شهردار تهران به تازگی دریک برنامه تلویزیونی اعلام کرد که با پیگیری های شهرداری مجوز ساخت یک طبقه اضافه در بافت فرسوده صادر شده است . علیرضا زاکانی با اشاره به وجود چهار هزار و ۵۶۰ هکتار بافت فرسوده در تهران، تصریح کرد: در طرح تفصیلی این موضوع لحاظ شده که مجوز ساخت بیشتر از سه طبقه وجود ندارد. مباحث در کمیسیون دنبال شد و یک طبقه به اضافه طبقات افزوده شد که می‌تواند در بافت فرسوده تحول ایجاد کند.

اما فرزانه صادق مالواجرد ، معاون وزیر راه و دبیر شورای عالی معماری و شهرسازی در نامه‌ای خطاب به شهردار تهران گفته که هرگونه اقدام اجرایی درباره بافت فرسوده تهران تا قبل از تصویب در شورایعالی شهرسازی و معماری فاقد وجهه قانونی است و مسئولیت تبعات آن به‌عهده شهرداری تهران خواهد بود.

به جز اعضای شورای شهر تهران که از این خبر شهردار تهران استقبال کرده و آن را خواست ساکنان این محلات می دانستند برخی از کارشناسان مخالف افزایش طبقات به بهانه رونق ساخت و ساز در این محلات هستند . یکی از منتقدان  سیدصادق مصطفوی کاشانی،حقوقدان و کارشناس حوزه شهرسازی است . او مخالف این است که روی بخشی از شهر برچسبی تحت عنوان بافت فرسوده بزنیم  .به گفته کاشانی بخش زیادی از بافت هایی که به آنها عنوان فرسوده داده شده بافت های تاریخی هستند که در تهران، شیراز و شهرهای گوناگون قرار دارند و  دارای ارزش هستند. این بخش ها در برابر زلزله ناپایدارند واین نگرانی وجود دارد که در شرایط زلزله آسیب گسترده ببینند؛ برای این بافت باید با این نگاه تصمیم گیری شود که کیفیت زندگی در آنها اگر بالا نمی رود پایین تر نیاید؛ یعنی باید این بافت ها و این بخش از شهر را با یک نگاه انسانی بنگریم، با یک رویکرد انسانی به عنوان محلی که محل زیست بخشی از مردم شهر است.

کاشانی اضافه می کند :این که فقط بکوبیم و بسازیم و بگوییم این ساختمان محکم است و اگر زلزله رخ دهد خراب نمی شود کافی نیست ،باید به این پرسش پاسخ داده شود که آیا اینجا یک بافت جدید ایجاد می کنیم کیفیت مناسبی برای زندگی دارد یا فقط داریم یک خوابگاه درست می کنیم یک سری آپارتمان و تعداد زیادی قوطی که با این نگاه که آقایان دارند که فکر می کنند هر چه تراکم را بالاتر ببرند چون سرعت ساخت و ساز و جذابیت برای سرمایه گذاران بیشتر می شود بهتر است.

 در سال های گذشته مباحثی تحت عنوان بازآفرینی شهری مطرح شد که بتوانیم این بافت ها را با یک نگاه یکپارچه به یک بافت بهتر تبدیل کنیم نه این که بگوییم هر کسی هر جایی یا پلاکی را خراب کند تراکم بیشتر می دهیم و بالاتر برود . سرانجام این گونه سیاست گذاری این می شود که  نهایتا به یک بافت  بی هویت برسیم  و ارتفاع ساختمان ها بیش از ارتفاع بخش ها و پهنه های دیگر شهر شود.  معابر، معابری بشوند که صرفا دسترسی را به آن ساختمان ها فراهم سازند و نمی تواند ما را به کیفیت بالاتر زندگی برساند.

این کارشناس حوزه شهرسازی معتقد است که افزایش طبقات بدون توجه به طرح جامع و طرح تفصیلی شهر داده می شود در حالی که در طرح های بالا دستی پیش بینی های کلی در مورد ظرفیت جمعیت و منابع آب شده؛ همین طور تراکم را بالا می برند بی آن که بی اندیشند که آب آن از کجا تامین  شود؟

 الآن با فرونشست زمین در مناطق جنوبی شهر تهران در منطقه 18 و 19 مواجهیم و کسی هم به  روی خودش نمی آورد و اینها را نادیده می گیرند. در طرح تفصیلی کنونی تراکم های تشویقی باعث شده که در یک خیابان در یک سمت می گویند بافت فرسوده است شش طبقه می دهند و در سمت دیگر خیابان پنج طبقه می دهند که موجب یک به هم ریختگی معماری و شهرسازی در شهر شده و این حس را القا می کند که این چطوریک پلاک یک طبقه بیشتر گرفته در حالی که در همان بافت پلاک دیگری پنج طبقه می سازند و چیزی نیست که بگوییم این بخش قفل شده و اگر به شش یا هفت طبقه برویم ساخت و ساز به جریان می افتد. با این بذل و بخشش هایی که معلوم نیست از کجا می کنند باید منتظر باشیم که در بافت های فرسوده تراکم ارتفاع ساختمان ها شش هفت طبقه شود و بافت های به هم ریخته و بی هویت، بی ارزش و بی کیفیت برای زندگی تبدیل شوند.

وی با تاکید براین که این شهر یک طرح جامع و تفصیلی دارد که به آن  از نظر سقف جمعیتی ایرادات جدی داریم؛ می گوید :‌ می بینیم که آقای زاکانی به همان هم راضی نیست و می خواهد همان را نیز بالا ببرد و این یک نگاه تک بعدی به شهر است و در نهایت به این نقطه می رسیم که ساختمان ها در بافت فرسوده  هشت طبقه می شوند و آب نداریم به اینها بدهیم و نمی توانیم امنیتشان را تامین کنیم و تراکم جمعیتی را بالا بردیم اما سرانه های خدماتی آن را نمی توانیم تامین کنیم ، مراکز درمانی، بهداشتی، مدرسه، پلیس، دادسرا و...  در طراحی دیده نشده  و فقط می گویند بسازید و بالاتر بروید که جذابیت ساخت و ساز بالا برود.

کاشانی هشدار می دهد که طرح های بسیار خطرناکی برای بافت های فرسوده در تهران و شیراز مطرح می شود. یکی از مثال های جالب متروپل است؛ متروپل در بافت فرسوده آبادان ساخته شد. این بحث های دیگری است که می گویند سرمایه گذار به اینجا می آید تا بتواند سرمایه گذاری کند همه اینها نتیجه نگاه تک بعدی به شهر است؛ نگاهی است که از دید سرمایه گذار می بیند و می گوید چه کار کنیم که پروژه برایش سودآورتر شود بدون توجه به این که اینجا شهر و محل زیست مردم است. این که به مردم بگویند یک طبقه را پنج طبقه و پنج طبقه را ده طبقه می کنیم قیمت زمینشان بالا می رود و مردم خوشحال می شوند؛ ولی هر چیزی که باعث خوشحالی مردم یک منطقه می شود را نباید اجازه داد که اتفاق بیافتد. ممکن است مردم دوست داشته باشند بافت مسکونی را تجاری  کنند و شهرداری بگوید چون مردم دوست دارند اجازه می دهیم تجاری  کنید یا جلویش را می گیرد  و می گوید بافت مسکونی است. مثلا ممکن است در میانکاله پیگیری کنند و مردم بگویند در آنجا پتروشیمی بسازند و ایجاد اشتغال می شود کمااین که نمایندگان آنجا هم طرفدار بودند این اتفاق بیافتد اما محیط زیست نباید بگوید بسازید چون مردم می خواهند. دولت، شورای عالی شهرسازی و معماری و کمیسیون ماده پنج که تشکیل شدند برای این است که چنین مسائلی به طور همه جانبه بررسی و تصمیم گیری شود. الآن سدهای آب شرب تهران خالی است چطور می خواهند تراکم را بالا ببرند؟ آقایان باید بگویند نگاهشان نسبت به بافت های فرسوده چیست و آیا می خواهند سازنده ها به جای اینها تک به تک هفت هشت طبقه بسازند یا می خواهند یک نگاه جامع به این موضوع داشته باشند؛ راه حلی که هم بشود این بافت ها بازسازی شود در برابر خطرات زمین لرزه مقاوم باشد و هم بافت های خوب شهری باشد؛ یعنی یک فرصت را به تهدید تبدیل نکنیم که از ترس زلزله یک بافت بی هویت و بی ارزش متراکم ایجاد کنیم.