به گزارش اکوایران، در ماه ژانویه لی چیانگ، نخست‌وزیر چین، موفقیت کشورش در فراتر رفتن از هدف رشد اقتصادی سال 2023 را جشن گرفت؛ موفقیتی که بدون نیاز به محرک‌های مالی عظیم به دست آمد. با این حال، به نظر می‌رسد احتمال کمتری وجود دارد که چین بتواند آن موفقیت را در سال جاری میلادی تکرار کند.

اقتصاد چین به سوی تاریکی عمیق؟

به نوشته بلومبرگ، در حال حاضر فشار بر مقامات چینی برای افزایش محرک‌های مالی و پولی در جهت دستیابی به هدف رشد سال 2024 میلادی که حدود 5 درصد تعیین شده، در حال افزایش است. داده‌هایی که در روز شنبه منتشر شد، نشان می‌دهد خروجی صنعتی چین در ماه گذشته میلادی، طولانی‌ترین روند متوالی آهسته شدن از سال 2021 بوده است؛ علاوه بر این، مصرف و سرمایه‌گذاری نیز بیش از انتظار با کاهش همراه شدند.

چند ساعت پیش از انتشار این داده‌ها، بانک مرکزی چین در کنار داده‌های اعتباری ناامیدکننده، در یک بیانیه نادر این سیگنال را ارسال کرد که مبارزه با تورم منفی به یک اولویت مهم‌تر تبدیل می‌شود و تسهیل مالی بیشتری در انتظار خواهد بود. هائو هونگ، اقتصاددان ارشد شرکت « Grow Investment Group » در پلتفرم رسانه اجتماعی ایکس نوشت: «این داده‌ها گسترش مالی شدیدی را می‌طلبد تا انتظارات تغییر کند و اعتماد در اقتصاد دوباره احیا شود. در غیر اینصورت، ما به سوی یک تاریکی عمیق قدم برمی‌داریم.»

وخیم‌تر شدن شرایط یک آزمایش برای شی جین‌‌پینگ محسوب می‌شود؛ اینکه او تا چه میزان تحمل از دست رفتن هدف رشد اقتصادی 2024 را دارد، آن هم در شرایطی که رئیس‌جمهور چین در حالی به متوازن کردن رشد می‌‌پردازد که از محرک‌های مالی عظیم خودداری می‌کند؛ کمک‌هایی که پیش از این چرخه‌های رونق و رکود قبلی چین را رقم زدند.

شکست در رسیدن به هدف اقتصادی سال جاری میلادی، ‌می‌تواند بیش از پیش اعتماد به دومین اقتصاد بزرگ جهان را کاهش دهد؛ آن هم در شرایطی که سرمایه‌گذاران خارجی در سه‌ماهه دوم 2024، میزان قابل توجه و بی‌سابقه‌ای از پول خود را از چین خارج کردند.

داد‌ه‌های آگوست باعث تقویت این موضوع شد که اقتصاد چین از زمانی که رشد در سه‌ماهه منتهی به ژوئن به 4/7 درصد کاهش پیدا کرد، تضعیف شده است. این آمار، ضعیف‌ترین رشد چین در 15 ماهِ قبل‌تر از آن بوده و به شکل قابل توجهی، پایین‌تر از هدف سالانه حدود 5 درصدی این کشور است.

دسترسی به هدف رشد 5 درصدی محقق می‌شود؟

تمرکز اکنون بر داد‌ه‌های سه‌ماهه سوم است که در اکتبر منتشر می‌شود. طبق تخمین‌های ژاکلین رونگ، اقتصاددان ارشد BNP Paribas SA، آمارها تاکنون نشان می‌دهد تولید ناخالص داخلی (GDP) در سه‌ماهه سوم از 4/6 درصد تا 4/7 درصد رشد می‌کند. تحلیل‌گران شرکت خدمات مالی و بانکداری استرالیایی «مکواری گروپ» انتظار دارند در صورتی که شتاب کنونی در دوره دسامبر نیز ادامه پیدا کند، رشد سالانه در همین سطح باقی خواهد ماند و دستیابی به هدف رشد حدود 5 درصدی با شکست مواجه می‌شود.

اقتصاددانان بانک‌های وال‌استریت از جمله گلدمن ساکس گروپ به دنبال داده‌های ناامیدکننده از اقتصاد چین، پیش‌بینی GDP سالانه چین را کاهش دادند و همه این تخمین‌ها به کمتر از هدف رسمی این کشور افت کرده‌اند. در صورت وقوع این اتفاق، این دومین‌بار در سه سال گذشته خواهد بود که چین در دستیابی به هدف رشد خود با شکست مواجه می‌شود. قرنطینه‌های کووید-19 در سال 2022 باعث بزرگ‌ترین افت رشد اقتصادی این کشور از اوایل دهه 1990 شد، یعنی زمانی که چین به شکل رسمی فرآیند هدف‌گذاری رشد سالانه را آغاز کرد.

به نظر می‌رسد این موضوع که شی جین‌پینگ اخیرا در دیدار با مقامات چینی از آن‌ها خواست که با به‌کارگیری سیاست‌های فعلی، تلاش کنند به اهداف سال برسند، این سیگنال را مخابره می‌کند که او تحمل کاهش اندک رشد اقتصادی سال را داشته باشد، چراکه لحن رئیس‌‌جمهور این کشور در ماه جولای به این شکل بود که برای دستیابی «قاطعانه» به اهداف تلاش کنند.

دینگ شوانگ، اقتصاددان ارشد چین بزرگ و آسیای شمالی در استندرد چارترد اعلام کرده: «شی جین‌پینگ از فشار بیش از اندازه بر مقامات برای دستیابی به هدف رشد 5 درصدی اجتناب کرد. فکر می‌کنم تا زمانی که آن‌ها سیا‌ست‌ها را به خوبی اجرایی کنند، نرخ رشد کمی پایین‌تر از 5 درصد قابل قبول خواهد بود.»

از دست رفتن موتورهای رشد

زمانی وجود داشت که خرج کردن و هزینه‌‌کرد از سوی استان‌های چین، یک عامل اصلی رشد این کشور به حساب می‌آمد، اما اکنون استان‌ها تمایل زیادی به هزینه کردن ندارند. انتشار اوراق قرضه ویژه توسط دولت‌های محلی چین در هشت ماه نخست 2024، کمترین میزان از سال 2021 بوده است. طبق داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط بلومبرگ، این میزان از انتشار اوراق، کمتر از سهمیه اختصاص‌یافته به استان‌ها بوده است و آن‌ها هنوز 1/4 تریلیون یوآن (197 میلیارد دلار) از سهمیه سال 2024 خود را استفاده نکرده‌اند.

دولت مرکزی می‌تواند وارد بازی شود و با انجام اقدام نادر سال گذشته در بازنگری بودجه، محرک‌های مالی بیشتری را فراهم کند، اما اکنون زمان برای دستیابی به هدف 2024 در حال از دست رفتن است. تحلیل‌گران پیش‌بینی کرده‌اند مقامات چینی باز هم به کاهش نرخ‌ بهره اقدام می‌کنند و میزان پولی را که وام‌دهندگان باید به عنوان ذخیره نگه دارند، کاهش می‌دهند. طبق اعلام کارشناسان، سپتامبر آخرین فرصت برای انجام این اقدامات است.  

دینگ شوانگ افزود: «حتی اگر محرک‌های مالی بیشتری همین امروز اعلام شود، تأثیر آن بر رشد سالانه احتمالا محدود خواهد بود. تصور من این است که مقامات چین ممکن است با این واقعیت کنار بیایند که تنها یک سه‌ماهه برای دستیابی به هدف رشد سال جاری میلادی باقی مانده است.»

بخشی از مشکل به بحران مسکن چین برمی‌گردد که طبق محاسبات شرکت بارکلیز، این بحران باعث شده خانوارهای چینی حدود 18 تریلیون دلار از ثروت خود را از دست بدهند. همچنین سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات در آگوست با افت دو رقمی مواجه شد.

تورم منفی نیز همچنان ادامه‌دار است و وخامت آن بیشتر می‌شود. با تأکید بر این خطرات، سرمایه‌گذاری خصوصی در هشت ماه نخست 2024 با کاهش همراه شد، چراکه شرکت‌هایی که در جنگ‌ قیمتی وارد شده‌اند، حفظ سود را دشوار می‌بینند.

بانک مرکزی چین در روز جمعه این موضوع را مطرح کرد که «حفظ ثبات قیمتی و بازیابی معمول در قیمت‌ها، یک اولویت مهم است.»

یکی از اقتصاددانان ارشد BNP Paribas SA اعلام کرد: «بانک مرکزی ممکن است مبارزه با تورم منفی را به یک اولویت بالاتر تبدیل کرده باشد. سیاست‌های پولی ممکن است با تسهیل بیشتر همراه شود تا خانوارها به هزینه‌کرد بیشتر تشویق شوند زیرا بانک مرکزی همچنین بر مصرف و سرمایه‌گذاری نیز تأکید دارد.»

با این حال، هر اندازه که داده‌ها بد به نظر می‌رسند، سیاست‌گذاران احتمالا تا زمانی که اقتصاد باثابت باشد، از محرک‌های مالی بزرگ خودداری می‌کنند. ارزش صادرات در ماه گذشته میلادی به بالاترین سطح خود در نزدیک به دو سال گذشته رسید، حتی با وجود اینکه پکن با تعرفه‌های فزاینده‌ از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا روبه‌روست.

لوئیس کویج، اقتصاددان ارشد آسیا-اقیانوسیه در S&P Global Ratings گفت: «بعید است که سیاست‌گذاران ارشد چین دیگر به رشد اهمیتی ندهند. اما سخت است که بدانیم اقتصاد چقدر باید ضعیف شود تا اینکه آن‌ها با یک سیاست مالی انبساطی‌تر موافقت کنند.»