رشد اقتصادی بخش نفت بر مدار صعود

به گزارش اکوایران، بنا به آخرین داده‌های منتشر شده مرکز آمار از تولید ناخالص داخلی، رشد اقتصادی در پاییز سال گذشته 2.8 درصد برآورد شده است. در میان بخش های اصلی اقصادی بیشترین رشد رقم خورده به بخش نفت و گاز تعلق دارد، رشد این بخش در پاییز 10.7 درصد به ثبت رسیده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در میان بخش ها بخش نفت بیشترین اثر گذاری را بر رشد در سال گذشته داشته است. همچنین رشد این به در سال 1401 کاملا صعودی بوده و از 1.1 درصد در بهار و 5.3 درصد در تابستان به بالای 10 درصد رسیده است.

رشد بخش نفت در سالیان گذشته بسیار پر نوسان بوده است، بررسی ها نشان می دهد نوسان رشد بسیار با شرایط بین المللی و وضعیت ایران در جامعه جهانی همخوانی دارد. به گونه ای که در شرایط تحریم و بدون تحریم تولید این بخش بسیار متفاوت بوده است. به عنوان مثال فاصله بیشترین و کمترین میزان تولید نفت و گاز در 15 سال گذشته حدود 2 برابر است، به بیان ساده تر در سال 98 (سال تحریم)حجم این بخش نصف حجم سال 86 (بدون تحریم) به ثبت رسیده است.

برجام و اوج‌گیری رشد اقتصادی نفت

تیرماه سال 1394 بود که بالاخره مذاکرات برجام به نتیجه رسید و این توافق بین ایران و طرف‌های بین‌المللی به امضا رسید. در سال 95 با نمایان شدن اثرات برجام در کشور و اقصاد ایران، رشد اقتصادی بخش نفت و گاز 36 درصد به ثبت رسید و حجم این بخش در سال 95 نسبت به سال 94 بالغ بر 53 هزار میلیارد تومان افزایش یافت. این روند افزایشی در سال 96 هم ادامه یافت و رشد بخش نفت در این سال هم مثبت به ثبت، حجم این بخش در سال 96 بالغ بر 173 هزار میلیارد تومان برآورد شده است، این عدد در حدود رقم سال های پایانی حجم نفت و گاز دهه 80 و قبل از تحریم قرار دارد. به بیان ساده‌تر می‌توان گفت که پس از برجام درآمد‌های نفتی کشور یک و نیم برابر شده است. به عقیده کارشناسان یکی از دلایل رشد بالای 14 درصد سال 95، افزایش شدید ارزش افزوده بخش نفت است در سال مذکور است.

ترامپ آمد، همه‌چیز به هم خورد

سال 96 به تاریخ ایران بود که در رقابتی بسیار تنگ نامزد جمهوری خواه بر رقیب دموکرات خود فارغ آمد و ترامپ چهل و پنجمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا شد. از همان سال 96 زمزمه های خروج امریکا در مجامع بین المللی مطرح شد اما این اتفاق رسما در ابتدای سال 97 شکل گرفت و دوران جدیدی در تاریخ اقتصاد ایران رقم خورد.

فارغ سایر مسائل اجتماعی و اقتصادی، پس از خروج آمریکا از برجام مانعی جدی بر سر صادرات نفت و گار ایران ایجاد شد. در سال 97 رشد بخش نفت منفی 13 درصد به ثبت رسید و در سال 98 که اوج تحریم ها و نمایان شدن اثر تحریم در کشور رشد بخش نفت منفی 35 درصد به ثبت رسید، این نرخ منفی ترین رشد بخش نفت و گاز در دهه های گذشته است. حجم این بخش در سال 98 به حدود 91 هزار میلیارد تومان رسید، این رقم تقریبا نصف ارزش افزوده بخش نفت در سال 86 است. به بیان دیگر تولید و استخراج نفت و گاز در سال های قبل از تحریم حدودا دو برابر سال های تحریم بوده است. با توجه به اینکه رشد منفی نفت در سال های 97 و 98 بیش از رشد منفی سال های ابتدایی دهه 90 بوده است، می توان اظهار داشت که تحریم ها پسا برجام تا حدودی از نظر اقتصادی فلج کننده تر بوده است.