شتاب دولت در مالیات‌ستانی از درآمدها

به گزارش اکوایران، یکی از راه‌های کسب درآمد مطمئن برای دولت‌ها، درآمد مالیاتی است. این درآمد پایدار است و اثر تورمی بر اقتصاد ندارد. از سوی دیگر نیز اگر به درستی مدیریت شود می‌تواند نابرابری درآمدی و شکاف درآمدی میان فقرا و ثروتمندان را کاهش دهد.

درآمد مالیاتی به دو قسم است مالیات مستقیم و مالیات غیرمستقیم. مالیات‌های مستقیم به این دلیل که به صورت مستقیم از درآمد اشخاص برداشت می‌شود «مستقیم» نام گرفته است. در سمت دیگر مالیات غیرمستقیم قرار گرفته که به صورت مستقیم از جیب اشخاص برداشت نمی‌شود. مثلا ممکن است با انجام خرید از یک فروشگاه مجبور باشید این مالیات را پرداخت کنید. به همین دلیل به این مالیات، «مالیات غیرمستقیم یا مالیات بر کالاها و خدمات» می‌گویند.

مالیات مستقیم انواعی دارد که یکی از آن‌ها «مالیات بر درآمد» است. احتمالا اگر شاغل باشید با مالیاتی که از درآمد شما برداشت می‌شود آشنایید. در اقتصاد به این مالیات، مالیات بر درآمد گفته می‌شود.

همانطور که گفته شد این مالیات نوعی مالیات مستقیم تلقی می‌شود چرا که به صورت مستقیم از درآمد افراد برداشت می‌شود. برای مثال زمانیکه یک کارمند حقوق خود را در هر ماه دریافت می‌کند پیش از اینکه حقوق به حساب فرد واریز شود، مالیات بر درآمد از آن کسر می‌شود.

معمولا پیش از شروع هر سال، رقم درآمد مالیاتی‌ای را که دولت‌ها قصد دارند وصول کنند در لایحه بودجه پیش‌بینی می‌کنند. پس از تصویب این لایحه در مجلس و تبدیل آن به قانون، دولت خود را موظف می‌کند به آن عمل کند. یعنی درآمدی را که برای هر بند مالیاتی درنظر گرفته وصول کند. میزان تحقق این مالیات در طول سال می‌تواند عملکرد مالیاتی دولت را به نمایش بگذارد.

در تازه‌ترین آماری که سازمان امور مالیاتی کشور منتشر کرده است دولت توانسته نزدیک به ۱۹ درصد بیشتر از چیزی که از «مالیات بر درآمد» در ۹ ماهه ابتدایی قانون بودجه ۱۴۰۲ پیش‌بینی کرده بود را محقق کند.

وصول بیش از ۱۰۲ همت از محل مالیات بر درآمدها

طبق تازه‌ترین آمار سازمان امور مالیاتی کشور، دولت توانسته در ۹ ماهه ابتدایی امسال بیش از ۱۰۲ هزار میلیارد تومان (همت) از محل «مالیات بر درآمدها» درآمدزایی کند. این در حالی است که پیش‌بینی ۹ ماهه دولت در قانون بودجه ۱۴۰۲ از کسب درآمد از محل «مالیات بر درآمد» حدود ۸۶.۳ همت بوده است. به عبارتی یعنی دولت توانسته تا پایان آذر ماه امسال نزدیک به ۱۹ درصد بیشتر از چیزی که در قانون بودجه پیش‌بینی کرده بوده را محقق کند.

این آمار نشان می‌دهد عملکرد مالیاتی دولت در کسب درآمد از محل این مالیات بسیار مناسب بوده است. اما بررسی دقیق‌تر «مالیات بر درآمدها» نیاز به ارزیابی موشکافانه زیرمجموعه این مالیات دارد.

عملکرد دولت در مالیات مشاغل؛ ۲۸.۸ درصد بیشتر از برآورد بودجه

خود «مالیات بر درآمدها» نیز از چند پایه مالیاتی تشکیل شده است که معروف‌ترین و مهمترین این مالیات‌ها، «مالیات حقوق کارکنان بخش عمومی»، «مالیات حقوق کارکنان بخش خصوصی» و «مالیات مشاغل» است. بررسی میزان تحقق مالیات‌های زیرمجموعه «مالیات بر درآمدها» نشان می‌دهد بهترین عملکرد دولت در اخذ مالیات از مشاغل بوده است.

طبق آمارها برآورد دولت از مالیات مشاغل در ۹ ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۲ حدود ۳۱ همت بوده که دولت توانسته تا پایان آذر ماه امسال ۲۸.۸ درصد بیشتر از این رقم را محقق کند یعنی می‌توان گفت دولت حدود ۳۹.۸ همت از درآمد مالیاتی خود را از این محل دریافت کرده است.

در جایگاه‌های بعدی می‌توان مالیات بر کارکنان بخش «خصوصی» و «عمومی» را مشاهده کرد که به ترتیب ۱۲۸ درصد و ۱۰۶ درصد تحقق یافته است. یعنی ۲۸ درصد و ۶ درصد بیشتر از چیزی که دولت در قانون بودجه امسال از درآمد این بخش‌ها پیش‌بینی کرده بود.

از سوی دیگر کمترین میزان تحقق درآمد مالیاتی مربوط به پایه مالیات مستغلات بوده است. طبق آمارهای سازمان امور مالیاتی، در ۹ ماهه ابتدایی امسال دولت توانسته ۸۴.۵ درصد از درآمدی را که در بودجه ۹ ماهه برای این پایه مالیاتی پیش‌بینی کرده بود را محقق کند. به بیان دیگر دولت در این مدت نتوانست ۱۵.۵ درصد از چیزی را که ارزیابی کرده بود وصول کند.