نمره ناپلئونی دولت در حمایت از کودکان بی‌سرپرست

به گزارش اکوایران، وضعیت حمایت از کودکان بی‌سرپرست در دولت سیزدهم مساعد نیست و سیاست‌گذار نتوانسته بر اساس چشم‌انداز برنامه ششم توسعه حرکت کند. 

بخش حمایت اجتماعی برنامه ششم توسعه کشور سیاست‌گذار را مکلف به حمایت از کودکان کرده است. آن طور که در برنامه ششم توسعه قید شده است دولت باید حمایت خود از کودکان را در سه بخش کودکان، کودکان بی‌سرپرست و کودکان کار و خیابانی متمرکز کند.  

مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به بررسی عملکرد دولت در جریان اجرای بخش اجتماعی برنامه ششم توسعه پرداخته است. 

نتیجه گزارش نشان می‌دهد در حالی که سیاست‌گذار در بخش‌هایی موفق عمل کرده، شاهد هستیم که در بخش‌هایی هم نتوانسته به هدف‌گذاری‌های خود نزدیک شود.

کودکان بی‌سرپرست خارج از رادار حمایت

بررسی روند حمایت دولت از کودکان بی‌سرپرست نشان می‌دهد دولت در سال 1400 بیش از هدف‌گذاری در برنامه ششم توسعه توانسته از کودکان بی‌سرپرست حمایت کند، آمار کودکان بی‌سرپرست تحت حمایت در سال 95 گویای این نکته است. حدود 23 هزار و 402 نفر کودک مورد حمایت قرار داشتند که هدف‌گذاری شده بود این رقم به حدود 25 هزار و 900 نفر برسد، اما این هدف به طور مطلوب و حدود 104 درصد تحقق یافت تا در مجموع حول و حوش 27 هزار نفر تحت حمایت قرار گرفتند. نکته قابل توجه اینکه تمام کودکان بی‌سرپرست تحت حمایت سازمان بهزیستی قرار داشته‌اند.

حمایت از کودکان یتیم در برنامه ششم توسعه تنها 47.1 درصد محقق شد. برنامه‌ریزان به دنبال این بودند تا در برنامه ششم توسعه حدود 310 هزار کودک یتیم تحت پوشش‌های حمایتی قرار گیرند اما تنها 146 هزار کودک مورد حمایت قرار گرفتند. 

حمایت از کودکان یتیم از وظایف کمیته امداد است. کمیته امداد متولی تامین نیازهای کودکان یتیمی است که در خانواده خود زندگی می‌کنند و نیازمند خدمات حمایتی خاص هستند. 

همه کودکان زیر چتر حمایت غذایی جا نشدند

حمایت غذایی از کودکان نیز یکی از برنامه‌های حمایت اجتماعی بخش کودکان در برنامه ششم توسعه محسوب می‌شود.

برنامه ششم توسعه به دنبال این بود تا در سال پایانی برنامه حدود 330 هزار کودک تحت پوشش حمایت غذایی قرار گیرند. براساس گزارش سازمان برنامه در این سال حدود 227 هزار نفر از کودکان نیازمند جز دریافت‌کنندگان خدمات غذایی قرار گرفتند. بنابراین شاهد تحقق نزدیک به 70 درصدی در بخش حمایت غذایی کودکان در پایان برنامه ششم توسعه هستیم.  

بررسی روند حمایت غذایی دولت از کودکان در برنامه ششم توسعه نشان می‌دهد بیشترین حمایت غذایی بر اساس تعداد کودک تحت پوشش قرار گرفته، مربوط به سال 98 است. دولت در سال 98 در مجموع حدود 357 هزار کودک را تحت پوشش قرار داده است.

اما ضعیف‌ترین سال حمایت غذایی از کودکان مربوط به سال 99 است. دولت در سال 99 تنها حدود 38 هزار و 600 نفر کودک را تحت پوشش حمایت غذایی قرار داده است. به نظر می‌رسد کاهش تعداد کودکانی که در سال 99 تحت حمایت‌های غذایی قرار گرفتند بی‌ارتباط به شیوع ویروس کرونا نباشد.

 تعداد کودکان دریافت کننده حمایت‌های تغذیه‌ از سال 1395 تا سال 1400

رستگاری کودکان خیابانی

بحث حمایت از کودکان کار و خیابانی طی دو حکم در بخش اجتماعی برنامه ششم توسعه آمده است. آنطور که در برنامه ششم توسعه هدف‌گذاری شده در سال پایانی برنامه باید حمایت از کودکان خیابانی به حدود 7 هزار و 700 کودک برسد، این آمار در ابتدای برنامه حول و حوش 6 هزار کودک بود.

بررسی‌‌‌ها نشان می‌‌دهد در بخش حمایت از کودکان خیابانی نه تنها هدف‌گذاری محقق شده بلکه شاهد هستیم که بیش از هدف‌گذاری نیز کودکان خیابانی تحت پوشش‌های حمایتی قرار گرفتند.  

سازمان بهزیستی نیز در حکمی دیگر  مکلف شده تا با همکاری سایر دستگاه‌ها تا پایان اجرای قانون برنامه ششم توسعه جمعیت کودکان کار را به حداقل 25 درصد کاهش دهد. 

برنامه ششم توسعه در حالی کاهش جمعیت کودکان کار را به میزان حداقل 25 درصد به سازمان بهزیستی ابلاغ کرده است که بررسی‌ها نشان می‌دهد هیچ اطلاعات رسمی از تعداد کودکان کار در کشور در دسترس نیست. البته در کنار نبود اطلاعات رسمی درباره تعداد کودکان کار در کشور، شاهد چالش تعریف کودک کار و کودک خیابانی نیز هستیم.

سازمان بهزیستی خدمات خود را به کودکان خیابانی براساس این تعریف که کودکان خیابانی افرادی هستند که در خیابان زندگی می‌کنند، شب‌ها سرپناهی نداشته و دارای خانواده نیستند، ارائه می‌دهد. 

اما کودک کار مفهوم متفاوتی با کودک خیابانی دارد. او دارای سرپرست و سرپناه و صرفا در سن غیرقانونی مشغول به کار است. بر همین اساس سازمان بهزیستی فقط خود را متولی موضوع کودکان خیابانی می‌داند و اقدام رسمی برای حمایت از کودکان کار انجام نمی‌دهد، مگر اینکه مصادیق کودک کار و خیابانی کاملا منطبق باشد. 

تعداد خدمات گیرندگان برنامه حمایت و توانمندسازی از کودکان کار سازمان بهزیستی کشور

آن طور که کارشناسان بازوی پژوهشی مجلس بررسی کردند، سیاست‌گذار در بخش حمایت اجتماعی از کودکان برنامه ششم توسعه نتوانسته به تمام هدف‌گذاری‌ها دست پیدا کند. با این حال شاهد هستیم که در بخش‌هایی هم نتوانسته عملکردی مطابق با هدف‌گذاری داشته باشد.

سیاست‌گذار در حمایت از کودکان بی سرپرست و کودکان خیابانی فراتر از هدف‌گذاری‌های برنامه ششم توسعه عمل کرده، اما در حمایت از کودکان یتیم عملکرد موفقی نداشته و عملکرد دولت در این بخش با هدف گذاری ثبت‌شده در برنامه ششم فاصله معناداری دارد.