برهم زدن توازن پول با خیز عجیب پایه پولی

به گزارش اکو ایران، دو شاخص مهم پولی ایران در اولین ماه پاییز، دو تغییر ناهمسو را رقم زده اند. داده های بانک مرکزی که نشانگر تغییرات دو متغیر تورم ساز کشور هستند، در مهر ماه امسال خبر از کاهش سرعت رشد نقدینگی و خیز بلند پایه پولی داشته است. 

در اقتصاد همواره دو متغیر نقدینگی و پایه پولی از اهمیت بالایی برخوردار هستند. برخی تغییرات این دو شاخص را اثر گذار بر تورم دانسته و از این میان هستند عده ای که ریشه تورم در کشور را پولی می دانند. این عده معتقدند کنترل افزایش های بی رویه در متغیرهای پایه پولی و نقدینگی می تواند منجر به کنترل تورم شود و در غیر این صورت بر رشد تورم خواهد افزود.

در همین رابطه داده های بانک مرکزی در اولین ماه پاییز نشان می دهد نقدینگی کشور با 1.5 درصد رشد نسبت به ماه قبل به 5 هزار و 677 هزار میلیارد تومان رسیده است.

کاهش سرعت رشد نقدینگی در مهر 1401

تحولات اقتصادی کشور در اولین ماه پاییز امسال نشان دهنده آن بود که نقدینگی با 82 هزار و 40 میلیارد تومان افزایش داشته است. این رشد به لحاظ درصدی 1.5 درصد بوده که در قیاس با ماه های قبل کمترین سطح جهش ماهانه در یک سال و نیم گذشته به شمار می آید.

این کاهش سرعت رشد در بخش نقدینگی نیز مشاهده شده و رشد نقطه ای نقدینگی کشور به 34.2 درصد رسیده است. کمترین سطح افزایش نقدینگی در 2 سال و 4 ماه منتهی به مهر امسال.

این تغییرات به لحاظ مقداری برابر با هزار و 450 هزار میلیارد تومان بوده است.

با این حال بانک مرکزی اعلام کرده بخشی از رشد نقدینگی در مهر ماه سال 1401 (معادل 2.3 واحد درصد از رشد هفت ماهه و 2.7 واحد درصد از رشد دوازده ماهه) مربوط به اضافه شدن اطلاعات خلاصه دفتر کل دارایی‌ها و بدهی‌های بانک مهراقتصاد به اطلاعات خلاصه دفتر کل دارایی‌ها و بدهی‌های بانک سپه (بواسطه ادغام) بوده و ماهیت پولی ندارد.

باوجود کاهش سرعت رشد نقدینگی در این ماه اما این شاخص در پایه پولی روندی افزایشی داشته است.

خیز رشد ماهانه پایه پولی در کشور

پایه پولی در کشور با 22 هزار و 200 میلیارد تومان افزایش نسبت به پایان تابستان به 712 هزار و 930 میلیارد تومان رسیده است. معادل با 3.21 درصد رشد ماهانه.

در مقایسه سالانه نیز مشاهده می شود پایه پولی رشدی 35.3 درصدی داشته و به لحاظ مقداری برابر با 185 هزار و 900 میلیارد تومان افزایش بوده است.

روند ناهمگون پایه پولی و نقدینگی در مهر 1401

بررسی‌های آماری نشان می‌دهد ضمن کاهش سرعت رشد نقدینگی در مهر 1401، اما وضعیت پایه پولی صعودی بوده است. برخی از کارشناسان رشد پایه پولی را از جهت تورم‌زایی موضوعی خطرناک برای اقتصاد کشور می دانند. بر اساس داده های بانک مرکزی رشد ماهانه و نقطه ای این شاخص در مهر ماه سال جاری رکورد قابل توجهی را ثبت کرده است.

با وجود آن که رشد ماهانه و نقطه ای نقدینگی در کف دو سال قرار داشته اما این افزایش ها در پایه پولی بیشترین سطح را در میان ماه های 1401 رقم زده است.

در نهایت ضریب فزاینده نقدینگی که حاصل تقسیم نقدینگی بر پایه پولی کشور است در مهر ماه برابر با 7.9 بوده است.