جاماندن بورس پشت مانع فرزین

بازار سهام شاهد خروج مداوم پول از گردونه معاملات بورس و فرابورس است. آمار پول به شبه پول از ابتدای سال با شیبی قابل توجه، در داده های بانک مرکزی رو به افزایش گذاشته و در آخرین آمار از 30.8 درصد هم گذشته است. در همین راستا در بازارهایی نظیر سکه و ارز هم قیمت ها روز به روز بیشتر افزایش پیدا می‌کند، به طوری که در خلال معاملات روز چهارشنبه دلار آمریکا از مرز 47 هزار تومان در بازار آزاد گذشته و سکه نیز در بازار مربوطه از 36 میلیون تومان هم فراتر رفته است.

با این حال مقایسه این عددها نشان از این واقعیت دارد که با توجه به عقبگرد قیمت‌ها در بورس طی ماه‌های اخیر که بهای دارایی در بازارهای موازی رو به افزایش بوده است، حتی اگر بحث ارزندگی بنیادی هم درمیان نبود، دست کم از قافله تورم باز مانده است.

شاخص بورس تهران در خلال معاملات روز چهارشنبه در حالی به میزان 0.86 درصد افت کرد که نزدیک شدن آن به کف ابرکانال  یک میلیون و 500 هزار واحدی در کنار تداوم خروج پول حکایت از فرار مردم به سمت بازارهایی دارد که امکان دستکاری و مداخله در ساز و کار آنها از بازار مذکور به مراتب کمتر است. 

 همین امر سبب شده تا بسیاری از فعالان بازار سهام که در ابتدای این سال با توجه به تداوم انتظارارت تورمی در بازار انتظار رشد قیمت ها را داشتند حالا از وضعیت موجود احساس سرخوردگی کنند. بسیاری از آنها بر این باور هستند که مداخله در بحث عرضه خودرو در بورس کالا و مباحث نرخ خوراک در بودجه سال آینده دلیل رویگردانی سرمایه ها از بورس تهران بوده است. با این حال برخی دیگر با توجه به نخستین تصمیم رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر فریز کردن معاملات دلار در محدوده 28 هزار 500 تومان این نکته را مطرح می‌کنند که آنچه در واقع جلوی رشد بورس را گرفته است، عدم تطبیق صورت‌های مالی شرکت‌ها با قیمت های بازار ارز است. 

بررسی ها نشان می‌دهد که برخلاف ماه های قبل از انتصاب محمدرضا فرزین که عموماً فاصله نرخ نیمایی با بازار آزاد بین 20 تا 30 درصد بود جلوگیری از افزایش قیمت ها در سامانه یاد شده  اختلاف نرخ ارز و نیمایی در بازار آزاد را به حدود 65 درصد رسانده است. همین سبب شده تا بیشتر منتقدان سیاست های ارزی محمدرضا فرزین انتخاب او برای جلوگیری از رشد قیمت ارز را با سیاست‌های شکست خورده در دوره‌های قبلی مقایسه کنند. او که در اولین مصاحبه خود در خصوص سیاست های دوره زمامداری بر بانک مرکزی گفته بود «برای رفع نارسایی‌ها باید رویکرد جدیدی اتخاذ کنیم» در نهایت نشان داد که سیاستی به جز تکرار اشتباهات دیگران نداشته است. در خصوص پیامد این وضعیت حمیدرضا صالحی، نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی در مصاحبه با سنا گفت: نکته اینجاست که وقتی راه حل نادرستی در مورد یکی از پارامترهای اقتصادی در پیش می‌گیریم، به نتایج نادرستی هم می‌رسیم و برای پاک کردن تبعات ناشی از این اشتباه، ناچاریم به دنبال راه حل‌های دیگری باشیم و در نهایت به سردرگمی در اقتصاد می‌رسیم.

اینطور که به نظر می آید او تصمیم گرفته تا با گردن ننهادن به ساز و کار بازار به جای آنکه با تطبیق قیمت ارز با واقعیات اقتصاد ایران اجازه افزایش آن را بدهد، با عرضه سنگین ارز با شمشیر شکسته به جنگ قیمت ها برود. نتیجه هر چه که باشد اعداد و ارقام نشان می‌دهد که فعلا شرکت های دلاری بازار سهام در بخش درآمدزایی ارزی خود دست کم 60 درصد از آنچه که می‌توانسته‌اند به دست آورند عقب مانده‌اند و بازار نیز به تناسب این عقب ماندگی مجال رشد بیشتر را نیافته است.