بازگشت حقیقی‌ها به رینگ؛ پیام مثبت به بازار از عمق معاملات

به گزارش اکوایران، در بازار سرمایه ایران، یکی از دقیق‌ترین ابزارها برای سنجش رفتار معامله‌گران خرد، بررسی سرانه خرید و فروش حقیقی است. سرانه‌ای که نشان می‌دهد به‌طور متوسط هر سرمایه‌گذار حقیقی چه میزان پول وارد بازار کرده یا از آن خارج نموده است. این متغیر به‌ویژه در شرایطی که رفتار حقوقی‌ها ممکن است با ملاحظات غیراقتصادی همراه باشد، به‌عنوان شاخصی قابل اتکا برای فهم جریان نقدینگی حقیقی و نیروی بازار تلقی می‌شود. در این گزارش به تحلیل نمودارهای مربوط به این متغیر در بازه‌ی ۲۵ روز کاری اخیر تا پایان روز ۱۰ فروردین ۱۴۰۴ می‌پردازیم؛ دو نموداری که سرانه خرید و فروش را به تفکیک هر نماد و همچنین هر کد حقیقی نمایش می‌دهند.

در نمودار ، مقایسه‌ی سرانه خرید و فروش حقیقی به ازای هر نماد در ۲۵ روز معاملاتی اخیر قابل مشاهده است. با نگاهی اجمالی به این نمودار، نکته‌ای که فوراً جلب توجه می‌کند، نوسانات نسبتاً شدید در اختلاف بین سرانه خرید و فروش است. به‌طور مشخص، روزهایی چون ۲۲ اسفند ۱۴۰۳ و ۲۶ اسفند با اختلاف‌های منفی بالا (بیش از ۵۰ میلیارد تومان در برخی نمادها) نشان‌دهنده خروج قابل توجه نقدینگی حقیقی از نمادهای شاخص‌دار بازار بوده‌اند. این مسئله هم‌زمان شده با اصلاح قیمت‌ها در هفته پایانی سال ۱۴۰۳ و افزایش تردیدهای سرمایه‌گذاران حقیقی در پی تلاطم‌های اقتصادی و نبود سیگنال‌های قوی برای رشد.

در مقابل، روزهایی چون ۲۸ اسفند و به‌ویژه ۹ و ۱۰ فروردین ۱۴۰۴، جهش مثبت در سرانه خرید و فروش دیده می‌شود. در ۱۰ فروردین، میانگین سرانه خرید حقیقی به ازای هر نماد ۳۱.۴ میلیون تومان و فروش ۲۹.۹ میلیون تومان بوده است. این ارقام، ضمن آنکه بالاتر از میانگین تاریخی سرانه‌ها هستند، نشان از بازگشت نسبی پول حقیقی به بازار پس از تعطیلات نوروز دارد. نکته مهم در این بازگشت، افزایش قدرت خرید نسبت به فروش است که در قالب شیب مثبت منحنی اختلاف نیز به‌وضوح نمایان شده است.

تحلیل رفتاری معامله‌گران بر اساس سرانه هر کد حقیقی

اما شاید شاخص دقیق‌تری برای درک رفتار خردبازار، نمودار دوم یعنی سرانه خرید و فروش به ازای هر کد حقیقی باشد. در این نمودار، نه‌تنها ارزش کل خرید و فروش بلکه تعداد فعالین حقیقی بازار نیز در محاسبه اثرگذار است. داده‌های مربوط به روز ۱۰ فروردین گویای این واقعیت هستند که هر کد حقیقی به‌طور متوسط حدود ۴۰.۹ میلیون تومان خرید و ۱۶.۴ میلیون تومان فروش انجام داده است. این فاصله معنادار بین سرانه خرید و فروش می‌تواند به‌عنوان یک سیگنال بسیار مثبت تلقی شود، به‌ویژه در روزهایی که شاخص کل یا هم‌وزن تغییرات شارپی نداشته‌اند، اما حجم خرید نسبت به فروش به‌وضوح برتری داشته است.

در طول این ۲۵ روز، سه نقطه قابل توجه دیده می‌شود: اوج خرید در ۲۰ اسفند: سرانه خرید حقیقی در این روز به بالای ۵۷ میلیون تومان رسید، که یکی از نقاط اوج نقدینگی هوشمند در ماه پایانی سال بود. افت محسوس در ۲۳ اسفند: هم خرید و هم فروش به‌طور هم‌زمان کاهش یافت که بیانگر توقف روانی بازار پیش از تعطیلات نوروزی است. بازگشت قدرت خریداران در ۹ و ۱۰ فروردین: اولین روزهای معاملاتی سال جدید با شیبی مثبت از سمت خریداران حقیقی آغاز شده و نشانه‌ای از امید یا حداقل تمایل مجدد به ریسک‌پذیری در سطح فردی پیدار شده است.

تفسیر ساختاری: سرانه خرید یا سنجه‌ اعتماد

افزایش سرانه خرید حقیقی را می‌توان به‌نوعی سنجه اعتماد فعالین خرد دانست. این اعتماد ممکن است ناشی از سیگنال‌های کلان (مانند تثبیت نرخ ارز، وعده‌های اقتصادی، یا آغاز یک روند صعودی در بازار جهانی کالاها) یا سیگنال‌های تکنیکالی (رسیدن قیمت‌ها به سطوح حمایتی قوی) باشد.

از سوی دیگر، کاهش سرانه‌ها - به‌ویژه زمانی که با افت هم‌زمان حجم معاملات نیز همراه است - گویای ناباوری، تردید و سکون سرمایه‌گذاران است. در دوره‌هایی که سرانه فروش از سرانه خرید پیشی می‌گیرد و اختلاف سرانه‌ها منفی می‌شود، می‌توان گفت بازار در حالت "ترک موقعیت" یا "خروج محتاطانه" قرار دارد.

نشانه‌های بازگشت اعتماد در ۱۴۰۴؟

در مجموع، بررسی این دو نمودار در کنار هم، از حرکتی سینوسی و پرنوسان در سه هفته پایانی سال ۱۴۰۳ حکایت دارد؛ اما در آغاز ۱۴۰۴، روندها تغییر یافته‌اند. نه‌تنها قدرت خرید حقیقی به طرز محسوسی افزایش یافته، بلکه تعداد کدهای خریدار نیز بالا رفته که در نهایت منجر به رشد سرانه‌ها شده است.

این وضعیت می‌تواند نشان‌دهنده آغاز یک موج جدید از ورود نقدینگی حقیقی باشد؛ موجی که اگر با حمایت بازیگران حقوقی، بهبود وضعیت جهانی، و ثبات اقتصادی همراه شود، می‌تواند منجر به تغییر روند کلی بازار در فصل بهار گردد.