واردات کالاهای اساسی در قبضه شرکت‌های دولتی

به گزارش اکوایران، در سال‌های اخیر دولت بزرگترین رقیب بخش خصوصی در جریان واردات کالاهای اساسی بوده است؛ رقیبی که به راحتی پشت حریفش را خوابانده؛ ولی قادر به ترخیص کالاهایش از گمرک نیست.

براساس داده‌های کارشناسی نشده گمرک در 8 ماهه سال 1401 بالغ بر 12 میلیون و 75 هزار تن  گندم، برنج ، جو، ذرت و سویا به ارزش 6 میلیارد و 643 میلیون و 445 هزار دلار وارد کشور شده است. واکاوی داده‌های 8 ماهه نشان می‌دهد، در بین پنج کالاهای مورد بررسی، بیشترین ارزی بری از آن ذرت و کمترین ارز بری از آن جو بوده است و شاید به تعبیر دیگر بیشترین ارزی بری از آن نهاده‌های دام و طیور است که واردات آنها در سال جاری عمدتا از طریق سازمان‌های دولتی انجام می‌شود. پیشتر دولت در حوزه واردات گندم متمرکز بود. اما شرکت پشتیبانی امور دام و شرکت بازرگانی دولتی که نیمه نخست سال جاری  سید جواد ساداتی نژاد، وزیر جهادکشاوزری وعده حذف آنها را داده بود؛ تا بخش خصوصی به موضوع واردات گندم نیز ورود کنند. نه تنها محقق نشد، بلکه این دو شرکت پر قدرت‌تر در کنار واردات گندم، واردات نهاده‌های دام و طیور را در دست گرفتند. هرچند که هنوز بخش قابل توجهی از این نهاده‌ها در گمرک در حال فاسد شدن است و  تلاشی هم برای خروج آن نمی‌شود. 

8 ماهه 1400

 داده‌های گمرک نشان میدهد، در بازه مورد بررسی ایران، 3 میلیون و 96هزار و 555 تن گندم (معمولی) به ارزش یک میلیارد و 349 میلیون و 289 هزار دلار خریداری کرده است.

درهمین مقطع انواع برنج وارداتی  اعم از نیمه سفید شده، کامل سفید شده، پوست کنده شده و خرده برنج ارزشی بالغ بر یک میلیارد و 630 میلیون دلار داشته است. در ضمن بیشتر حجم برنج وارداتی مربوط به برنج کامل شده است که وزنی بالغ بر یک میلیون و 274 هزار تن به ارزش یک میلیارد و 157 میلیون دلار بوده است. این آمار میزان ارزش انواع برنج وارداتی را به رقمی بیش از 1 میلیارد و 630 هزار دلار رسانده است.

در این بازه بالغ بر 7 میلیون تن نهاده دام و طیور وارد شده است که از این میزان بیش از  913 هزار و 649 تن جو به ارزش 352 میلیون و 869 هزار دلار وارد شده است.

در این دوره حجم واردات انواع ذرت بالغ بر 5 میلیون و 126 هزار و 386 تن بوده که ارزشی بالغ بر 2 میلیارد و 63 میلیون و 919 هزار دلار داشته است. از این میزان واردات ذرت بیشترین سهم از آن ذرت دامی به میزان 5 میلیون 102 هزار تن بوده است.

داده‌های موجود نشان می‌دهند، در 8 ماهه سال 1401 میزان سویا وارداتی به رقم 1 میلیون و 606 هزار تن رسیده که ارزش آن 1 میلیارد و 247 میلیون و 175 دلار برآورد شده است.

در تحلیل روند این واردات محمدمهدی نهاوندی عضو هیات مدیره انجمن واردکنندگان نهاده‌های دام وطیور ایران به اکوایران می‌گوید،  واردات نهاده‌های دامی در هشت ماهه سال 1401  نسبت به مدت مشابه سال قبل   به لحاظ وزنی 40 درصد کاهش یافته است. او افزود: در این بین  نکته مهم این است که سهم دولت از این واردات 50 درصد رشد کرده است.

او افزود: ورود سازمان‌های دولتی به بازار جهانی فعالان بخش خصوصی را تحت فشار قرار می‌دهد و آنها را در برنامه‌ریزی‌هایشان دچار چالش می‌کند.

تخلیه کالاهای اساسی

وضعیت تخلیه کالاهای اساسی براساس آمار سازمان بنادر نشان می‌دهد، تا پایان آبان سال جاری  معادل ۱۵ میلیون و ۶۰۱ هزار و ۱۸۹ تن  گندم، جو، ذرت، سویا، برنج، شکر و روغن تخلیه شده است. این آمار بیش از داده‌های گمرک در مورد 5 کالاهای مورد بررسی است. با این حال طبق اعلام سازمان بنادر میزان تخلیه گندم در  ۸ ماهه سال ۱۴۰۱ معادل ۳ میلیون و ۸۵۲ هزار و ۳۶۲ تن بود که نسبت به تخلیه ۳ میلیون ۸۷۰ هزار و ۶۲۱ تنی در مدت مشابه سال ۱۴۰۰، وضعیت مشابهی را تجربه کرده است.

میزان تخلیه جو نیز تا ابتدای آذر سال جاری معادل ۱ میلیون ۴۷۱ هزار و ۲۳۱ تن ثبت شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است. این رقم سال گذشته، ۲ میلیون و ۴۴۲ هزار و ۶۷۶ تن بوده است.

اما میزان تخلیه ذرت تا پایان آبان سال جاری معادل ۵ میلیون و ۷۵۰ هزار و ۵۳۲ تن اعلام شده است. طبق داده‌های سازمان بنادر میزان تخلیه این کالا در مدت مشابه سال گذشته ۵ میلیون و ۶۷۳ هزار و ۹۵۷ بوده که حاکی از رشد ۱ درصدی است.

بنا به اعلام این سازمان میزان تخلیه سویا در ۸ ماهه سال ۱۴۰۱ معادل ۲ میلیون ۴۰۷ هزار و ۶۹ تن و تخلیه سویا در مدت مشابه سال گذشته معادل ۳ میلیون و ۵۵۹ هزار و ۳۷۴ تن بوده است.

درضمن میزان تخلیه شکر در بنادر کشور تا پایان آبان امسال به یک میلیون و ۸۵ هزار و ۶۵۳ تن رسیده است. باتوجه به میزان واردات این کالا در مدت مشابه سال قبل که  ۸۵۳ هزار و ۴۴۶ تن بوده؛ واردات این کالا ۲۷ درصد رشد کرده است.

در این بین میزان تخلیه روغن در بنادر کشور در 8 ماهه سال ۱۴۰۱ معادل ۸۶۳ هزار و ۷۳۲ تن بوده است. این رقم در مدت مشابه سال ۱۴۰۰ معادل یک میلیون و ۳۳۰ هزار و ۵۷۴ تن روغن ثبت شده است.