گام به گام به سوی توافق؛ چرا تهران مذاکرات محرمانه عمان را افشا کرد؟

به گزارش اکوایران، به رغم تکذیب گفت‌وگو بر سر توافق موقت با تهران از سوی واشنگتن، با این همه به نظر می‌رسد دست‌کم بخشی از مذاکرات غیرمستقیم اخیر ایران و آمریکا در عمان، به اختلافات بر سر برنامه اتمی جمهوری اسلامی مربوط بوده است.

تائید مذاکرات باواسطه

لارا روزن، خبرنگاری که اخبار مربوط به مناقشه هسته‌ای ایران را از نزدیک دنبال می‌کند، در حساب کاربری خود در دیپلماتیک نوشته مقامات آمریکایی تایید کرده‌اند که اخیراً مذاکرات غیرمستقیم با ایران انجام داده‌اند تا هشدارهای «بدون ابهامی» مبنی بر غنی‌سازی نود درصدی اورانیوم به ایران بدهند و از تهران بخواهد اقداماتی را انجام دهد تا نشان بدهد که مایل به کاهش تنش است.

یک مقام ارشد آمریکایی به روزن گفته: «چنین اقداماتی مانند دسترسی بیش‌تر به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و آزادی شهروندان آمریکایی زندانی توسط ایران، چشم‌انداز یک فرآیند دیپلماتیک بالقوه را ارتقا می‌دهد».

آزمون کاهش تنش‌ها

یک مقام ارشد ایالات متحده که تمایلی به ناشناس ماندن داشت، در مصاحبه ای در روز دوشنبه (12 ژوئن) به روزن گفته: «ما در پیام‌هایی که از طریق کانال‌های موجود به ایران ارسال کرده‌ایم کاملاً صریح بوده‌ایم، از جمله در مورد اقداماتی از سوی آن‌ها که می‌تواند ما را به نقطه‌ای بسیار خطرناک برساند، و ما کاملاً  در این زمینه صریح بوده‌ایم که آنها باید از آن اجتناب کنند». این مقام ارشد آمریکایی افزوده: «ما به طور جداگانه به آن‌ها گفته‌ایم که به یک مسیر کاهش تنش علاقه داریم. و ما می خواهیم ببینیم که آیا آنها برای انجام این کار آماده هستند یا خیر».

رویترز: واشنگتن توافق موقت با تهران را تکذیب کرد

او گفته: «سوال این است که آیا آن‌ها مایل به برداشتن گام‌هایی هستند که نشان دهد برای تغییر مسیر فعلی آماده هستند یا خیر. این می‌تواند فرصت‌های متفاوتی را باز کند و زمینه متفاوتی را برای یک فرآیند دیپلماتیک بالقوه ایجاد کند.»

دیدار به وقت ابوظبی؛ احیای برجام نه

به ادعای روزن، در مذاکرات غیرمستقیم اخیر آمریکا و ایران در ماه می در عمان، برت مک‌گورک، هماهنگ کننده امور خاورمیانه شورای امنیت ملی کاخ‌سفید و رابرت مالی، فرستاده ویژه دولت ایالات متحده در امور ایران حاضر بوده‌اند. تیم ایرانی نیز توسط علی باقری معاون وزیر امور خارجه و مذاکره کننده ارشد هسته‌ای ایران هدایت شده است.

باقری روز سه‌شنبه (۱۳ ژوئن) در توئیتی نوشت که با همتایان خود از تروئیکای اروپایی در ابوظبی پایتخت امارات دیدار و درباره طیفی از مسائل و نگرانی‌های متقابل گفتگو کرد. یک مقام اروپایی اشاره کرد که این دیدار روز دوشنبه (12 ژوئن) برگزار شده است.

سخنگوی وزارت امور خارجه فدرال آلمان از طریق ایمیل به روزن گفته: «معاونین سیاسی تروئیکای اروپایی با هم‌تای ایرانی خود برای پاره‌ای مذاکران در 12 ژوئن ملاقات کردند». وی افزود: «مذاکرات طیف وسیعی از مسائل و نگرانی‌ها از جمله برنامه هسته‌ای ایران را در بر می‌گرفت».

یک مقام اروپایی اشاره کرده که این دیدار به منزله مذاکره برای احیای برجام نبوده است.

درخواست اسرائیل از آمریکا: بازدارندگی قوی‌تری علیه ایران

در حالی که اسرائیل [در ظاهر] با دیپلماسی مخالفت نمی‌کند، اما ترجیح می‌دهد که ایالات متحده قدرت بازدارندگی خود علیه ایران را از طریق نمایش قوی‌تر تمایل به استفاده از نیروی نظامی افزایش دهد.

تغییر معادله تهران-تل‌آویو؛ تردید در اقدام مستقیم اسرائیل علیه برنامه اتمی ایران

یک فرد آشنا به تفکرات اسرائیل به روزن گفته: «اسرائیل [در ظاهر] مخالف هیچ گونه توافق دیپلماتیک با ایران نیست. اسراییل معتقد است توافقی که به بهبود وضعیت و نه بدتر شدن آن کمک کند، باید از ستون فقرات بازدارندگی قوی در برابر ایران برخوردار باشد».

در گزارش‌های اخیر رسانه‌های اسرائیلی دلالت بر آن دارد که مقامات این رژیم از بابت مذاکرات غیرمستقیم اخیر آمریکا و ایران در عمان ابراز نگرانی می‌کنند، چرا که به باور آن‌ها هرگونه تفاهم مبتنی بر کاهش تنش بین واشنگتن و تهران، می‌تواند درِ پشتیِ احیای توافق هسته‌ای باشد. 

با این همه، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ‌سفید گفته که هیچ توافق موقتی بین ایران و آمریکا در دست اجرا نیست و اخبار منتشر شده در این رابطه گمراه کننده و نادرست است. او به روزن گفته: «من فکر می‌کنم آنچه که ما به انجام آن ادامه می‌دهیم تعامل در منطقه است. تلاش‌های ما در درجه اول بر روی محدود کردن رفتار بی‌ثبات‌کننده [ادعایی] ایران متمرکز است. یکی از جنبه‌های آن این است که ما می‌خواهیم مطمئن شویم که ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا نمی‌کند».

رد محرمانه بودن مذاکرات عمان  از سوی ایران

در همین حال، به نظر می‌رسد ایران معتقدست که تائید خبر مذاکرات به این حساسی، نوعی اعتماد در اقتصاد  داخلی را نسبت به احتمال وقوع یک توافق افزایش و به تقویت پول کشور کمک می‌کند.

ادعای نتانیاهو: ایران و آمریکا به دنبال «مینی توافق» هستند!

سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز دوشنبه گفت مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا در مسقط پایتخت عمان محرمانه نبود و این بخشی از روند جاری است.

مقامات عالی کشور هم به نظر می‌رسد از این روند حمایت می‌کنند.

مذاکرات مستقیم؟

 مقام ارشد آمریکایی مذکور باور دارد که ایران ممکن است با توجه به آنچه که علناً به دنبال آن است، حرکت به سمت مذاکرات مستقیم را در مقطعی به نفع خود بیابد، اما هنوز به چنین نقطه‌ای نرسیده‌ایم.  او گفت: «فکر نمی‌کنم هیچ تعامل قریب‌الوقوع یا نزدیکی در کار باشد».

پاسخ سخنگوی شورای امنیت ملی نیز در این زمینه مبهم بود.او گفت که مک گورک «به طور معمول به منطقه سفر می کند. این بخشی از وظایف او است. ما همیشه چنین سفرهای معمولی را اعلام نمی‌کنیم». او افزود: «به این سفر اشاره می‌کنم زیرا نشان می‌دهد که ما چقدر با شرکای خود در موضوعات مختلف از جمله در مورد ایران، آتش‌بس یمن که در پانزدهمین ماه خود قرار دارد و تلاش برای آتش‌بس در سودان هماهنگ هستیم».