به گزارش اکوایران، در این ماه، اخبار وخیمی از دو سازندۀ املاک و مستغلات مهم چین، هلدینگ کانتری گاردن و گروه اورگرند چین به مطبوعات راه یافت. کانتری گاردن در پرداخت سود برنامه‌ریزی شده ناکام ماند و با خروج اوراق قرضه‌اش از شاخص هنگ سنگ، معاملۀ اوراق قرضه‌اش متوقف شد. اورگرند با توسل به قانون فصل 15 اعلام ورشکستگی کرد تا از سی و یک میلیارد و هفتصد میلیون دارایی‌اش محافظت کند و بتواند برنامه‌های اصلاح ساختار بدهکاری‌اش را در جریان نگه دارد.

آیا این لحظۀ لمان چین فرا رسیده است؟ پاسخ شاید این باشد که لمان برای شما چه معنایی دارد؟ باب آیوری، که حالا دبیر اجرایی شرکت فوربز است، این نقل قول سال 2021 من را قاپید:

«اجازه دادن به سقوط لمان اشتباه نبود، اشتباه این بود که اجازه دادند این قدر سر پا بماند.»

به نوشته ان راتلج در فوربز،  من که در دهۀ 1990 در مودیز اینوسترز سرویس و بورس آتی هنگ کنگ، کار کرده بودم، حتی آن موقع هم می‌دانستم چهارمین بانک بزرگ سرمایه‌گذاری آمریکا سطوحی از نفوذ سرسام‌آور، ناپایدار و گاه غیرقانونی را دارد. در نتیجه، مطابق این پایه‌ای‌ترین معنا، بله. گروه اورگرند چین مستقر در شنژن تا حدی شبیه لمان است: یک شرکت خصوصی با سرمایۀ در گردش  که سال‌ها بیش از توانش خرج کرده است. هر دوی آنها طی اتفاقی جالب در سپتامبر، 2008 و 2021، سقوط کردند.

اما لمان وجود داشت تا قوانین را بشکند. پس از مقررات‌زدایی، ایالات متحده نظامی حسرت برانگیز و بسیار کارآمد برای تأمین مالی رشد اقتصادی را به وجود آورد که از ریسک حساب شده و اهرمی در تأمین مالی‌های خارج از ترازنامه استفاده می‌کرد. لمان، گاوچران، استثناء بود ... تا اینکه باقی بازار دست به خود تخریبی زد و مقررات‌گذارها تصمیم گرفتند چشمشان را ببندند.

اگرچه محتمل است که اورگرند هم برای بقا مجبور بوده گهگاه قوانین را بشکند. سیاستگذاران چینی از مدت‌ها پیش محدودیت‌های نظام بانکداری برای تأمین مالی گستردۀ مورد نیاز حفظ مقیاس رشد چین را شناخته‌اند. آنها دوازدهمین برنامۀ پنج ساله (2015 – 2011) را با ساخت زیرساخت نظام مالی جدیدی آغاز کردند، از جمله بازار اوراق بهادار کپی شده‌ای که ریسک و بانک‌های سایۀ تا کنون بدون مقررات چین را مشروع و دارای مقررات می‌کرد.

این برنامه نتایج متفاوتی داشت. بازار اوراق بهادار چین حتی همین حالا هم عملکرد بسیار خوبی دارد. اما طی پنج سال، ترازنامۀ بدهی خصوصی از 150 درصد از تولید ناخالص داخلی به 200 درصد از تولید ناخالص داخلی چین رسید. و استقراض سهام کنترل نشده باعث سقوطی بزرگ و شرم‌آور در بازار سهام چین در سال 2015 شد.

اگر هم لحظۀ لمانی وجود داشت، ژوئیۀ 2021 بود. یا شاید ژوئیۀ 2022.

سیزدهمین برنامۀ چین (2020 – 2016) باعث دوری از برنامۀ دوازدهم شد، از جمله دوری از توسعۀ بازار سهام. بانک خلق چین و سیاست سه خط سرخ (اوت 2020) ارتباط مستقیمی به املاک و مستغلات داشت و مدل محبوب پیش‌فروش را کنار گذاشت که به سازندگان اجازه می‌داد با فروش خانه‌ها پیش از ساخت منابع مالی به دست بیاورند. فروش زمین در شهرهای بزرگ همراه با بازارهای مسکن نقدشو در اوایل سال 2021 محدود شدند و چالش تازه‌ای را پیش روی شرکت‌هایی قرار دادند که اصلی‌ترین منبع سرمایه‌شان زمین است.

این تغییر سیاست‌های ناگهانی همراه با اقتصاد رو به افول دست به دست هم دادند تا این صنعتِ تا آن موقع سودآور شکست بخورد. در ژوئیۀ 2021، اعلامیه‌های درآمد نیمۀ اول سال 2021 یک حمام خون بود و بعضی شرکت‌ها سقوط کردند. اورگرند سر پا ماند، تا حدی به این دلیل که آن دسته از منابع مالی‌شان که به ساخت و ساز اختصاص یافته شده بود به طلبکاران پرداخت شد تا شرکت سر پا بماند و این الگو تا میانۀ سال 2022 هم باقی ماند.

اما در ژوئیه، طبقه‌ای از طلبکاران به صورت غیرمنتظره‌ای طغیان کردند: صاحبان خانه‌ها. نپذیرفتند بدون خانه‌هایشان اقساطشان را بپردازند. اخبار تحریم به سرعت در شبکه‌های اجتماعی چین پخش شد. بیش از صد شهر در این ماجرا دخیل بودند و حدود 5 الی 10 درصد از وام‌های املاک و مستغلات چین تحت تأثیر قرار گرفتند. دولت با منابع مالی نجات ویژه مداخله کرد چون پیامدهای سیاسی کنار ماندن زیادی خطرناک بود. این مداخلات تا اوایل سال 2023 ادامه یافت.

سرمایۀ خصوصی در مسیری دشوار

دیگر منبعِ خبر بد، هلدینگ کانتری گاردن است که در سال 1992 در فوشانِ استان گوانگدونگ تأسیس شد – در شهری که با قطار تندرو فقط یک ساعت با شنژن، مقر اورگرند، فاصله دارد. شنژن شهری جدید و پول‌ساز در منطقۀ اقتصادی ویژۀ شنژن است که در سال1980 تأسیس شد. فوشان یک شهر قدیمی ارتقا یافته است، یکی از چهار بازار اصلی در دوران دودمان مینگ، محل تولد اپرای کانتونسی و استاد کنگفو، ایپ‌من.

کانتری گاردن یکی از مدل‌های حکمرانی این صنعت بوده و رتبۀ یک را از آن خود کرده است. اما این شرکت هم اسیر چرخۀ افول شده است و بین سال‌های 2021 و 2022، فروشش 36 درصد افت کرد. در 6 اوت، این سازنده نتوانست دو سررسید پرداخت سودش را بپردازد و بعدتر یک ضرر خالص شش میلیارد و دویست میلیون دلاری را در نیمۀ اول سال 2023 اعلام کرد. در 17 اوت، شاخص هنگ سنگ هلدینگ کانتری گاردن را از شاخص هنگ سنگ بلو چیپ هنگ کنگ بیرون کشید، درست همان رفتاری که در گذشته، در ژوئیۀ 2022، با شرکت‌های املاک و مستغلات چینی مانند اورگرند، سوناک، کایسا گروپ، چاینا آئویان و شیمائو گروپ کرده بود.

کانتری گاردن هنوز رتبه‌ای بالا و توان پرداخت بدهی‌هایش را دارد. بلک‌راک، اچ‌اس‌بی‌سی، فیدلتی، آلیانز، یوبی‌اس، جِی‌پی‌مورگان و آپولو را از جملۀ سرمایه‌گذاران بزرگ اوراق قرضه‌اش می‌داند. شاید بشود چنین تلقی کرد که این روابط ارزشی ویژه به کانتری گاردن بدهند، تا زمانی که چین به دنبال سرمایۀ خارجی برای گسترش داخلی باشد. اما بیرون کشیدن از شاخص، جایگاه جدیدی به کانتری گاردن می‌دهد، جایگاه فرشته‌ای سقوط کرده.

کانتری گاردن، همراه با املاک و مستغلات لانگفورِ مستقر در چونگ‌کینگ، دو نگهدارندۀ سرمایۀ خصوصی در رتبه‌بندی ده سازندۀ برتر چین هستند. باقی شرکت‌های تحت مالکیت حکومتند و شاید با توجه به اتکای فزایندۀ این صنعت به حمایت و دسترسی دولتی، تا پایان برنامۀ چهاردهم (2026 – 2021) جایگاه‌هایشان بهبود یابد. این ترتیب ساختاری با یک هزینه فرصت بالقوۀ بسیار بزرگ همراه است – اما همین مسئله لحظات لمان را دور نگه می‌دارد.