پایان ماجراجویی طلا و الماس؛ امپراتوری واگنر در غیاب پریگوژین غرق می‌شود؟

به گزارش اکوایران، یک روز پس از مرگ یوگنی پریگوژین، فیدل گوانجیکا، مشاور فاوستین-آرکانژ توادرا، رئیس جمهور جمهوری آفریقای مرکزی، از پوشیدن لباس رسمی خودداری کرد. او شلوار سبز، چکمه‌های نظامی، کمربند اسلحه و تی شرتی با نوشته «ما واگنر هستیم» به تن داشت. آقای گوانجیکا توضیح داد: «پریگوژین برای ما یک قهرمان است... ما او را فراموش نمی‌کنیم.» با این حال، او استدلال کرد که روابط بین روسیه و جمهوری آفریقای مرکزی، کشوری که گروه واگنر بیشترین حضور را در آن دارد، پایدار خواهد ماند. «روسیه کارهای زیادی برای جمهوری آفریقای مرکزی انجام داده و به آن ادامه خواهد داد.»

در طول شش سال گذشته، واگنر نیمی از رویکرد دوگانه روسیه به آفریقا را پیش برده است. روسیه در بوروکراسی سیاست خارجی خود نشان می‌دهد که یک سیاست آفریقایی مشابه چین و قدرت‌های غربی دارد. اجلاس‌های پر زرق و برق را میزبانی می‌کند. دیپلمات‌هایی مانند سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، به این قاره سفر می‌کنند و قراردادهای تجاری امضا می‌کنند. اما به طور موازی، واگنر با عملیات در سایه خود، شرکت‌های استعماری قرن نوزدهم را با گانگستریسم مجهز به فناوری پیشرفته قرن بیست و یکم، در هم آمیخته است. واگنر بدنام‌ ترین نمونه از این رویکرد کم هزینه و تا حدودی قابل انکار به این قاره بوده است.

به نوشته اکونومیست، در پی مرگ پریگوژین، آینده ماجراجویی‌های آفریقایی واگنر - که پس از شورش ناقص او در ژوئن نیز نامشخص بود - در سایه‌ای از تردید قرار گرفته است. به نظر می‌رسد روسیه تمایلی به دست کشیدن از امپراتوری خود ندارد، بنابراین در تلاش است تا کنترل خود را اعمال کند و به مشتریان خود اطمینان خاطر دهد. سایر نهادهای مرتبط با کرملین ممکن است مشتریان واگنر را تصاحب کنند. اما با نگاهی به آینده، ممکن است تکرار موفقیت واگنر برای آنها دشوارتر از این حرف‌ها باشد، به خصوص اگر روسیه تمایلی به کنترل رسمی این سازمان بی‌ثبات و جنایتکار نداشته باشد.

در یک مقطع زمانی واگنر سعی کرد در حدود دوازده کشور آفریقایی حضور داشته باشد (نقشه را ببینید). اما در واقعیت تنها در چهار مورد از آن‌ها جای پا دارد، و آینده امپراتوری پریگوژین در این چهار کشور شکننده تعیین خواهد شد.

مناطق تحت نفوذ واگنر در آفریقا

در جمهوری آفریقای مرکزی، واگنر با رژیم توادرا در هم تنیده شده است. محافظان و مشاوران امنیتی رئیس جمهور از واگنر هستند. این گروه فرماندهی نیروهای مسلح جمهوری آفریقای مرکزی را در خارج از شهر بانگی، پایتخت، بر عهده دارد، موضوعی که عواقب وحشتناکی داشته است. در ازای آن، شرکت‌های شبکه واگنر در هر نوع کسب‌وکاری از مشروبات الکلی گرفته تا الماس و فراتر از آن، شریک شده‌اند.

کرملین نمی‌خواهد روابط نزدیک بین شخصیت‌های ارشد واگنر و نخبگان جمهوری آفریقای مرکزی را مختل کند. هنوز هم می‌توان جنگجویان واگنر را در اطراف بانگی دید، که در حال خرید و نوشیدن هستند. با این حال، اشاراتی وجود دارد که روسیه در تلاش است تا میراث پریگوژین را کم اهمیت جلوه دهد. رسانه‌های محلی که توسط شرکت‌های روسی تامین مالی می‌شوند در مورد مرگ او گزارشی منتشر نکرده‌اند. آقای توادرا از ملاقات با پریگوژین در نشست روسیه و آفریقا که در ماه ژوئیه برگزار شد، منع شد. درعوض، او به آندری آوریانوف از اطلاعات نظامی روسیه معرفی شد. آقای گوانجیکا می‌گوید: «روسیه به راحتی رهبری را برای ادامه کار بزرگ پریگوژین پیدا خواهد کرد.»

جنگ داخلی سودان

واگنر از جمهوری آفریقای مرکزی برای تامین تجهیزات متحدانش در کشور همسایه سودان، یکی دیگر از مناطق اصلی نفوذ خود استفاده کرده است. نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) - یک گروه شبه نظامی که در دهه 2000، طی نسل‌کشی جانجاوید در دارفور شکل گرفت - از ماه آوریل در حال مبارزه در یک جنگ داخلی، علیه نیروهای مسلح سودان است.

مقامات آمریکایی می گویند واگنر در ازای دریافت طلا، به تسلیح RSF از طریق جمهوری آفریقای مرکزی کمک کرده است. خلود خیر، یک تحلیلگر سودانی استدلال می‌کند که این یک «رابطه طبیعی» بین «حیوانات مشابه» است. هر دو گروه از گانگسترهای مورد حمایت دولت به کودتاچیان تهدید کننده دولت تبدیل شدند. یدرژی چزرپ از مؤسسه روابط بین‌الملل لهستان می‌افزاید: «پریگوژین در واقع از همدتی [رهبر نیروهای پشتیبانی سریع] پیروی کرد.»

در نبود پریگوژین، به نظر می‌رسد روسیه رویکرد خود را نسبت به یک جنگ نامطمئن، مجدداً تنظیم می‌کند. خانم خیر پیشنهاد می‌کند: «روسیه ممکن است در آینده نقش محتاطانه‌تری ایفا کند. تا به امروز، واگنر یک رابطه خیلی نزدیک با نیروهای پشتیبانی سریع داشته است. با این حال نشانه‌هایی وجود دارد که کرملین نگران است واگنر زیاده‌روی کرده باشد. از زمان شورش پریگوژین، روسیه دو دیدار با مالک آگار، نفر شماره دو ارتش سودان داشته است. ارتش بندر سودان را کنترل می‌کند، جایی که مسکو مایل است پایگاه دریایی دریای سرخ خود را در آن ایجاد کند.

در مقابل، لیبی ممکن است مکانی باشد که در آن سقوط پریگوژین به حمایت هماهنگ‌تر مسکو منجر شود. واگنر سال‌ها در کنار خلیفه حفتر، یک جنگ سالار قدرتمند در شرق جنگیده است، که ارتش به اصطلاح ملی لیبی او تلاش کرد تا طرابلس، پایتخت را در سال 2019 تصرف کند. پس از شکست خوردن این لشکرکشی، مزدوران واگنر، در پایگاه های نظامی و تاسیسات نفتی تحت کنترل آقای حفتر مستقر شدند.

روسیه قبلاً نشان داده است که می‌خواهد این روابط را حفظ کند. یک روز قبل از مرگ پریگوژین، آقای حفتر با یونس بیک یوکوروف، معاون وزیر دفاع روسیه در بنغازی ملاقات کرد و گفت که آقای حفتر همچنان از حمایت مستقیم‌تر روسیه برخوردار خواهد بود. روسیه ممکن است لیبی را به عنوان پایگاهی برای عملیات در سایر نقاط آفریقا، یک بندر احتمالی در مدیترانه و یا یک تامین کننده نفت، بخواهد.

فروپاشی واگنر؟

اگرچه کرملین مشتاق است به متحدان آفریقایی خود اطمینان دهد که آنها را در هاله‌ای از ابهام رها نخواهد کرد، اما به نظر می‌رسد که همچنان مایل است فاصله خود را حفظ کند. در اجلاس روسیه و آفریقا، چندین گروه مزدور دیگر به دنبال این بودند که از لاشه واگنر، کسب و کار بیرون بکشند. ایوان کلیشچ از مرکز بین المللی دفاع و امنیت، یک اتاق فکر مستقر در استونی، می‌گوید: «امپراتوری پریگوژین در آفریقا کیکی است که اکنون در حال تقسیم شدن است.» با این حال، اگر مشتریان آفریقایی از کرملین درخواست حمایت رسمی کنند، نیروهای مسلح روسیه، که در حال حاضر در اوکراین گرفتار هستند، ممکن است آن را رد کنند. و روابط بین واگنر و ارتش متعارف روسیه ممکن است از این هم ناخوشایندتر شود.

آقای چزرپ استدلال می‌کند که جایگزین کردن پریگوژین در دراز مدت دشوار خواهد بود. بدون شخصیت او و روش‌هایی که او برای انجام کارها داشت، من باور ندارم که کل این زیرساخت حفظ شود.» او می‌افزاید: «پریگوژین [در آفریقا] مانند ماهی در آب بود.» کسانی که بعد از او می‌آیند ممکن است غرق شوند.