پشت پرده یک هم‌کاری عجیب؛ پنجره بن سلمان رو به بسته شدن است؟

به گزارش اکوایران، لیندسی گراهام، سناتور جمهوری‌خواه کارولینای جنوبی در اواخر ماه گذشته در سفری به عربستان سعودی با محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور دیدار کرد. در این دیدار آن دو تصمیم گرفتند که با دونالد ترامپ تماس بگیرند.

قفلی که به دست گراهام باز می‌شود؟

به نوشته سی‌ان‌ان، هدف از سفر گراهام گفت‌وگو در مورد توافق عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل بود که بیش از یک سال است دولت بایدن برای رسیدن به آن تلاش می‌کند. سعودی‌ها و اسرائیلی‌ها رقبای دیرینه هم محسوب می‌شوند، اما معدلات اخیر منطقه، آن‌ها را به هم نزدیک‌تر کرده است.

اکنون جو بایدن و تیمش فرصت غیرمنتظره‌ای برای همکاری با لیندسی گراهام یافتند. گراهام به دولت بایدن پیشنهاد داده که می‌تواند حمایت جمهوری‌خواهان از توافقی بزرگ شامل پیمان دفاعی آمریکا و عربستان و گام‌هایی به سوی راه‌حل به اصطلاح دو کشوری برای فلسطین را جلب کند.

گراهام همچنین نقشی کلیدی در گفتگوهای دیپلماتیک واشنگتن با بن سلمان پیدا کرده و گفته که تیم بایدن را در جریان مذاکرات خود با ولیعهد قرار می‌دهد.

دو منبع آگاه به سی‌ان‌ان گفتند که در دیدار ماه گذشته گراهام و بن سلمان، آن‌ها همراه هم به مدت تقریباً پنج دقیقه با ترامپ صحبت کردند. این گفتگو دوستانه بود و بیشتر شامل خوش‌وبش و گفتگویی غیررسمی در مورد انتخابات آمریکا می‌شد. یکی از منابع افزود که ترامپ به محبوبیت خود در نظرسنجی‌ها اشاره کرد؛ اما هر دو منبع گفتند که حتی یک بار هم معاهده عادی‌سازی مطرح نشد.

این تماس تلفنی گویای این است که چگونه ترامپ بر توافقی سایه افکنده که مقامات آمریکایی، اسرائیلی و سعودی همگی آن را برای دستیابی به نظم جدید در خاورمیانه حیاتی می‌دانند. افرادی که با این موضوع آشنایی دارند می‌گویند در حالی که رئیس‌جمهور سابق از مذاکرات آگاه بوده، اما درگیر آن نشده است.

مذاکرات جاری دنباله تلاش‌هایی است که در دولت ترامپ برای عادی‌سازی روابط بین جهان عرب و اسرائیل صورت گرفت و نهایتاً به توافقات ابراهیم منجر شد. طی این پیمان، بحرین و امارات متحده عربی اسرائیل را به رسمیت شناختند.

افراد نزدیک به ترامپ می‌گویند در حالی که رئیس‌جمهور سابق معتقد است در صورت بازگشت به کاخ سفید می‌تواند برای توافق بهتری با سعودی‌ها مذاکره کند، اما او به دنبال سنگ‌اندازی یا بر هم زدن توافقی که توسط دولت بایدن به دست می‌آید، نیست.

یک منبع نزدیک به رئیس‌جمهور سابق با اشاره به اینکه ترامپ باید بر مسئله تورم، اقتصاد و جرم و جنایت متمرکز باشد، گفت: «این توافق احتمالی جزء اولویت‌های او نیست و توصیه نمی‌کنم که در این مورد صحبت کند».

یکی دیگر از افراد نزدیک به ترامپ نیز خاطرنشان کرد که رئیس‌جمهور سابق و تیمش همچنین می‌دانند که هرگونه تلاش برای سنگ‌اندازی در راه مذاکرات بین دولت بایدن و رهبران خارجی، نقض قانون لوگان است.

پنجره فرصت در حال بسته‌شدن است

دو مقام آمریکایی گفتند که کاخ سفید از تماس ترامپ با بن سلمان بی‌خبر نماند، اگرچه هیچ مدرکی وجود ندارد گفتگوی آن دو بر ماه‌ها مذاکرات بین فرستادگان بایدن و همتایان سعودیشان تأثیر بگذارد.

گراهام تماس بن سلمان و ترامپ را به اطلاع مقامات دولت بایدن رساند و گفت که آن‌ها متوجه هستند که چرا او می‌خواهد ترامپ را در جریان امور نگه دارد. گراهام خاطرنشان کرد: «آن‌ها نقش من در قبال ترامپ را درک می‌کنند».

به گفته این دو مقام آمریکایی، طی هفته‌های اخیر، ترامپ با تعدادی از رهبران خارجی دیدار کرده و علی‌رغم اینکه برخی در داخل دولت بایدن معتقدند که بن سلمان ترامپ را در کاخ سفید ترجیح می‌دهد، هیچ نشانه‌ای از تأثیر منفی رویارویی مجدد ترامپ و بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری بر مذاکرات جاری وجود ندارد.

با این حال، افراد دخیل در مذاکرات گفتند که با نزدیک‌شدن به انتخابات و آشفتگی منطقه‌ای ناشی از جنگ غزه، پنجره فرصت در حال بسته‌شدن است.

یکی از مقامات سابق دولت بایدن گفت: «زمان رو به اتمام است. اعلام چهارچوبی برای کلیت توافق در پایان دوره فعلی مجلس آمریکا عالی خواهد بود. اما این اتفاق تا پیش از انتخابات نوامبر نخواهد افتاد».

با این حال، گراهام خوش‌بین بوده و می‌گوید که بهترین مسیر رسیدن به توافق، طی چند ماه آینده و توسط دولت بایدن خواهد بود.

گراهام به سی‌ان‌ان گفت که تمام تلاشش را می‌کند تا توافق در زمان دولت بایدن امضا می‌شود؛ زیرا فکر می‌کند بایدن شانس بهتری برای جلب حمایت دموکرات‌ها در کنگره داشته باشد.

گراهام توضیح داد: «من فکر می‌کنم ترامپ می‌داند که این توافق بر پایه آن چیزی است که او در زمان ریاست‌جمهوریش انجام داد. اگر یک رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه چنین توافقی را جوش بدهد، اکثر دموکرات‌ها با آن مخالفت خواهد کرد. به نظرم بایدن می‌تواند آن‌ها را راضی کند».

همکاری عجیب بایدن دموکرات و لیندسی جمهوری‌خواه

بایدن ریاست‌جمهوری خود را با انتقاد شدید از بن سلمان به دلیل نقشش در قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار واشنگتن‌پست آغاز کرد و قول تغییر روابط آمریکا با عربستان سعودی را داد.

با این حال، فرستادگان ارشد بایدن در خاورمیانه گفتگوهای مرتب و حضور منظم در ریاض را حفظ کرده‌اند. با وجود تمام تلاش‌های بایدن برای فاصله‌گرفتن از رویکرد ترامپ نسبت به منطقه، ادامه یکی از دستاوردهای اصلی سیاست خارجی ترامپ به کانون کلیدی سیاست بایدن برای خاورمیانه تبدیل شد.

در عین حال، گراهام نه تنها با بن سلمان، بلکه با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل و بنی گانتز، وزیر کابینه جنگ اسرائیل روابط منحصر به فردی دارد.

به گفته چندین منبع آگاه از مذاکرات، طی بهار سال گذشته، گراهام پس از دیدارهای خود با رهبران خاورمیانه، مقامات دولت بایدن را در جریان گفتگوها قرار داد. گراهام گفت که او حداقل دو بار به طور مستقیم با بایدن در مورد توافق عادی‌سازی عربستان-اسرائیل دیدار داشته و به طور منظم، با جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهور و همچنین گاهی با آموس هوخشتاین، فرستاده ویژه بایدن و آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا صحبت می‌کند.

تا پاییز گذشته، تیم بایدن در آستانه نهایی‌کردن توافق اسرائیل و عربستان قرار داشت؛ اما حمله ۷ اکتبر حماس همه چیز را تغییر داد. از آن زمان، این توافق به بخشی اساسی سیاست بلندمدت دولت در منطقه تبدیل شده است. اما از سوی دیگر، دستیابی به آن بسیار دشوارتر شده و به گفته مقامات آمریکایی، طی چند ماه گذشته، شکل توافق با ریاض تغییر کرده است.

در حالی که همیشه موضوع فلسطین جزء مهمی از چنین توافقی بوده، اما از ۷ اکتبر، ضرورت مسیری صریح برای راه‌حل به اصطلاح دو کشوری روشن‌تر شده است. همچنان سؤالاتی در مورد خواسته‌های عربستان برای فلسطینیان وجود دارد، اما منابع می‌گویند که سعودی‌ها نه تنها خواستار تعهد آمریکا و اسرائیل به تشکیل کشور فلسطین، بلکه مسیری روشن برای تحقق آن هستند. با این حال، این موضوع همچنان یکی از اختلافات اساسی به شمار می‌رود.

ریاض همچنین خواهان امضای پیمان دفاعی بزرگی با ایالات متحده است که طبق آن، تضمین امنیتی قابل توجهی برای پادشاهی فراهم خواهد شد. توافقات امنیتی سطوح مختلفی دارند که مهم‌ترین آن‌ها شبیه به توافق دفاع متقابل در ماده ۵ معاهده ناتو است.

علاوه بر این، تمایل شدیدی برای گنجاندن کمک آمریکا در توسعه برنامه انرژی هسته‌ای غیرنظامی عربستان در این توافق است.

سخنگوی سفارت عربستان در آمریکا گفت که موضع کشورش این است که برقراری روابط با اسرائیل منوط به پایان‌دادن به جنگ غزه، به رسمیت شناختن کشور فلسطین و ایجاد مسیری قطعی و غیرقابل برگشت به سوی راه حل به اصطلاح دو دولتی و تأسیس کشور فلسطین است.

او در خصوص جدول زمانی گفت که پادشاهی برای دستیابی به این اهداف در اسرع، وقت تلاش می‌کند.

کارهای زیادی وجود دارند که باید در مدت‌زمان کمی انجام بگیرند؛ اما از نظر گراهام، ممکن است هرگز فرصت دیگری برای نهایی‌کردن چنین توافق گسترده‌ای وجود نداشته باشد.

گراهام گفت: «این لحظه‌ای تاریخی است و من هر کاری که می‌توانم انجام می‌دهم تا این معامله انجام شود؛ زیرا [به ادعی او] ایران را در محدودیت قرار داده، به فلسطینیان کمی امید داده و خاورمیانه را در مسیر درستی قرار می‌دهد. اکنون لحظه آن فرار رسیده و شرایط مهیاست. اعتبار این توافق به بایدن می‌رسد. ترامپ هم اعتبار خواهد گرفت».