به گزارش اکوایران، دیدبان اتمی سازمان ملل گزارش داد که علی‌رغم حضور فزاینده بازرسان در سال گذشته، درک این سازمان از برنامه‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران در بحبوحه تنش‌های منطقه‌ای، مخدوش شده است.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارزیابی سالانه پایش هسته‌ای خود را در میان دیپلمات‌هایی که آماده برگزاری نشستی کلیدی در ماه آینده در وین هستند، منتشر کرد. به ادعای بلومبرگ ایران با فشار فزاینده‌ای برای تقویت همکاری با بازرسان سازمان ملل مواجه است و در صورت عدم همکاری با مواخذه دیپلماتیک و پس از آن ارجاع احتمالی به شورای امنیت سازمان ملل مواجه می‌شود.

بر اساس گزارش بلومبرگ رافائل ماریانو گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در گزارش محدود 112 صفحه‌ای نوشت: «در حالی که کار بازرسی منظم ادامه دارد، پیشرفت کمی در حل مسائل پادمانی باقی مانده است... تا زمانی که جمهوری اسلامی ایران این مسائل باقیمانده را روشن نکند، آژانس نمی‌تواند درباره ماهیت صرفا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران تضمین بدهد».

حتی در حالی که بازرسی‌ها در سال گذشته 8 درصد افزایش یافته و بسیار بالاتر از سطح تجربه شده قبل از توافق منحل شده 2015 ایران با قدرت‌های جهانی باقی مانده است، آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرده که درک آن از برخی فعالیت‌های هسته‌ای به طور کامل از بین رفته است.

گروسی که هفته گذشته برای گفت‌وگوهای سطح بالا به منظور افزایش همکاری‌ها به ایران سفر کرده بود، نوشت: «آژانس تداوم دانش خود را در زمینه تولید و فهرست سانتریفیوژها، روتورها، آب سنگین و کنسانتره اورانیوم از دست داده است.»

گزارش موسوم به اجرای پادمان‌ها در این هفته یکی از دو سند کلیدی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که پیش از نشست سوم ژوئن در پایتخت اتریش آماده می‌شود. ناظران هنوز در حال تهیه یک گزارش سه ماهه هستند که دیپلمات‌ها را در مورد وضعیت تحقیقات آنها در ایران مطلع می‌کند و نمایندگان را در مورد اندازه ذخایر اورانیوم رو به رشد ایران به روز می‌کند.

ایالات متحده در آخرین نشست شورای حکام آژانس به جمهوری اسلامی ایران هشدار داد: «همکاری کنید یا با سرزنش مواجه شوید که می‌تواند منجر به ارجاع به شورای امنیت سازمان ملل شود، جایی که ممکن است تحریم‌ها علیه ایران تجدید شود.»

با تشدید نارضایتی، مجموعه‌ای از اظهارنظرهای مقامات گذشته و حال جمهوری اسلامی ایران حاکی از آن است که این کشور ممکن است دکترین هسته‌ای خود را تغییر دهد و سلاح بسازد. حملات موشکی بین اسرائیل و ایران در ماه گذشته به تحقیقات چند ساله آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره منشأ اورانیوم غنی‌شده [ادعایی] شده در مکان‌های اعلام‌نشده در ایران فوریت می‌بخشد.

آژانس همچنین در بررسی سالانه پادمان خود گزارش داد که:

به گفته بازرسان «وضعیت امنیتی کلی» آنها در برخی موقعیت‌ها همچنان نگران کننده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ماه گذشته پس از بسته شدن تأسیسات ایران به دلیل حملات نظامی احتمالی توسط اسرائیل، مجبور شد به طور موقت بازرسی‌ها را متوقف کند.

حتی زمانی که بازرسان در آنجا نیستند، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی فعالیت‌های هسته‌ای را با تصاویر سنجش از راه دور، از جمله پخش آنلاین توسط ماهواره‌ها، ردیابی می‌کند. بازرسان در سال گذشته 1768 تصویر ماهواره‌ای از سایت‌ها در 52 کشور تهیه کردند.

بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مواد شکافت‌پذیر مورد نیاز برای ساخت تقریباً 236000 سلاح هسته‌ای در 724 سایت در سراسر جهان را محاسبه کردند. ادعا شده ذخایر اورانیوم کنونی ایران می‌تواند تعداد انگشت شماری از کلاهک‌های جنگی را در صورت تصمیم‌گیری در مورد ساختن سلاح هسته‌ای تامین کند. با این حال تهران بارها بر ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای خود تاکید و هر گونه طرح تسلیحاتی را به طور رسمی رد کرده است.