به گزارش اکوایران، قیمت دلار در سال 1401 مسیر پر فراز و نشیبی را طی کرد. دلار که در ابتدای بهار در کانال 26 هزار تومان بود در آخرین ماه سال به کانال‌های 50 و بنا به برخی روایت‌ها حتی 60 هزار تومانی هم نفوذ کرد. در ادامه به بررسی روند قیمتی دلار در سال 1401 پرداخته شده است.

ورود دلار به کانال 30 هزار تومان

نگاهی به پرونده قیمت دلار در سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد اسکناس آمریکایی که در روزهای ابتدایی فروردین در کانال ۲۶ هزار تومان قرار داشت، در دومین ماه سال یعنی ۲۱ اردیبهشت وارد کانال ۳۰ هزار تومان هم شد.

ردپای تصویب یک قطعنامه علیه ایران در بازار ارز

روند صعودی قیمت دلار در سومین ماه سال هم ادامه پیدا کرد.، آنطور که سایت‌های خبری اعلام کرده بودند قیمت دلار در خرداد تا یک قدمی کانال 33 هزار تومان هم بالا رفته بود. یکی از دلایل نوسانات افزایشی قیمت دلار در ماه خرداد، تصویب یک قطعنامه علیه ایران در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود.

مسیر متفاوت دلار در فصل گرما و سرما

با آمدن فصل گرما سرعت رشد قیمت دلار محدود شد اما در پاییز و در ۱۵ آبان نرخ دلار به مرز ۳۵ هزار تومان و در زمستان در 9 بهمن در محدوده ۴۴ هزار و ۵۰۰ تومان به فروش رسید. افزایش نرخ دلار در بازار غیررسمی در حالی بود که در بازار رسمی قیمت‌ها بسیار پایین‌تر اعلام می‌شد.

ورود نرخ دلار به کانال 50 هزار تومان

دلار شوک‌آور وارد سومین ماه زمستان شد. در اولین روز اسفند ۱۴۰۱ برخی از سایت‌ها مدعی بودند که قیمت دلار وارد کانال ۵۰ هزار تومان شده است.

راز 50 هزار تومانی شدن قیمت دلار

تحلیلگران اقتصادی معتقد بودند در روز یاد شده ادعای بلومبرگ در خصوص غنی‌سازی اورانیوم تا 84 درصد و خبر تحریم اتحادیه اروپا به بازار رسید و افزایشی شد اما معامله‌گران می‌گفتند دلیل اصلی رسیدن دلار به 50 هزار تومان، خبر توقف معاملات دلار و یورو در بازار متشکل بوده است.

آشفتگی در بازار ارز

با اینکه طبق این خبر انتظار می‌رفت که عرضه دلار سهمیه وجود نداشته باشد، اما حال و هوای بازار کاملا آشفته و جور دیگری بود. جلوی صرافی ملی و صرافی ملت با اینکه بسته بودند و کرکره را پایین کشیده بودند، صف سنگین برای خرید دلار سهمیه دیده می‌شد. حتی می‌گویند برخی از 6 صبح برای اسم‌نویسی در صف به بازار رفته بودند.

صف سنگین مقابل صرافی‌ها

در آن زمان، برخی از صرافی‌ها هم بودند که دلار می‌فروختند و صف سنگین جلوی آنها شکل گرفته بود؛ مثل صرافی توسعه صادرات. 

دلیل چنین صف‌هایی هم به اختلاف فاحش بین دلار سهمیه و دلار آزاد برمی‌گشت و باعث شده بود تا برای خریداران دلار سهمیه، 20 میلیون تومان شکاف ایجاد شود.

نرخ دلار به مرز روانی رسید

این پایان ماجرای دلار در زمستان 1401 نبود. در حالی که نهاد مرکزی بازارساز ارزی تمام قدرت خود را به کار گرفته بود تا نرخ ارز را کنترل کند، برخی سایت‌ها و کانال‌ها در هفتمین روز اسفند اعلام کردند دلار به مرز روانی 61 هزار تومان هم نفوذ کرد.

قیمتی که در 10 روز ابتدایی فروردین 1401 نزدیک به ۳۵ هزار تومان را نشان می‌داد، در نرخ اعلامی سایت‌ها در حالی بود که چند روزی از آغاز شروع به کار مرکز مبادله ارز و طلا ایران گذشته بود و نرخ دلار مبادله‌ای 42 هزار و 380 تومان اعلام شده بود.

بازار ارز هیجانی شد، درهم لیدر شد

بازار ساز بارها اعلام کرده نرخ‌های بازار آزاد هیجانی است و این نرخ‌ها را قبول ندارد. یکی از دلایل رشد دلار از نگاه بسیاری از تحلیلگران ارزی افزایش نرخ حواله درهم امارات بود. گفته می‌شود نرخ درهم در روزهای یاد شده به سقف تاریخی خود رسیده بود. عده‌ای باور داشتند نرخ درهم لیدر بازار ارز شده بود. 

اما چرا دلار که در ابتدای بهار در کانال 26 هزار تومان بود، در ماه پایانی سال به این رکورد تاریخی رسید؟

تداوم بن بست مذاکرات برجام، سیگنال‌های منفی برجامی و در کنار آن تحریم‌های پی‌درپی، اثر اعتراضات سراسری و چند موضوع دیگر موجب شد بازیگران ارزی اینطور ببینند که فضای برجام و سیاست داخلی کشور غبارآلود شده است.

از طرفی هم به دلیل افزایش نااطمینانی در اثر حوادث سیاسی کشور بازیگران ارزی بیشتر در موقعیت خرید قرار گرفتند.

تحلیلگران اقتصادی باور دارند افزایش انتظارات تورمی، رشد نرخ تورم، رشد نقدینگی، رشد پایه پولی، محدودیت‌های ارزی طالبان و آمریکا برای تهران نیز به رشد قیمت دلار دامن زد.

بیشترین میزان رشد دلار به صورت روزانه 

بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیشترین میزان رشد دلار به صورت روزانه در تاریخ 21 آبان ثبت شده است و دلار در روز مذکور در حول و حوش 5 هزار و 150تومان گران شد و به 40 هزار و 150 تومان رسید.

در این روز معامله‌گران افزایشی با برجسته کردن احتمال صدور قطعنامه در شورای حکام علیه ایران سعی کردند نرخ دلار را صعودی کنند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد پیش از این نیز در ۱۹ خرداد قیمت دلار در واکنش به خبر صدور قطعنامه، نوسانات افزایشی را ثبت کرده بود. 

بیشترین ریزش دلار در روز ۲۰ اسفند

از سوی دیگر بیشترین ریزش دلار در روز ۲۰ اسفند ۱۴۰۱ رقم خورد. دلار در این روز 5 هزار و 600 تومان ریزش کرد و بر روی ۴۵ هزار تومان قرار گرفت. این قیمت در مقایسه با ۷ اسفند تقریباً کاهش ۱۵ هزار تومانی را نشان می‌دهد.

درهم سایه خود را از سر بازار ارز برداشت

از نگاه تحلیلگران اقتصادی و سیاسی یکی از دلایل عقب‌نشینی قیمت دلار از مرز روانی یاد شده افت قیمت درهم بود. بازیگران ارزی وقتی متوجه شدند درهم سایه خود را از روی بازار ارز برداشته است، سعی کردند با احتیاط بیشتری در موقعیت خرید قرار بگیرند.

اثر برگشت دلار توافقی و سهمیه‌ای 

البته قابل ذکر است که برگشت دلار توافقی و سهمیه‌ای نیز موجب شد فشار خریداران تا حدودی از بازار آزاد کم شود و به تبع آن نرخ دلار وارد فاز نزولی شود. 

اثر بهبود روابط دیپلماتیک بر بازار ارز

از طرفی هم در روزهای پایانی سال به دنبال سفر گروسی به تهران موجی از انتظارات مثبت در بین معامله‌گران نسبت به احتمال احیای توافق برجام شکل گرفت.

اظهارات مثبت دو طرف ایرانی و اروپایی بعد از جلسه مهره‌های اصلی آژانس و مقامات سیاسی تهران که نتیجه آن عدم صدور قطعنامه از سوی شورای اتحادیه اروپا بود، موجب شد بازیگران ارزی نسبت به چشم‌انداز سیاسی و اقتصادی کشور خوش‌بین شوند. البته بهبود روابط تهران و ریاض و توافق حاصل شده هم در کاهشی شدن نرخ دلار بی‌تاثیر نبود.