هزینه دلاری ایمن سازی ساختمان های پایتخت

به گزارش اکوایران ،هزاران ساختمان ناایمن در کشور وجود دارد، این ساختمان‌ها شامل واحدهای مسکونی، تجاری و اداری می‌شوند که بسیاری از آنها قدمتی چند دهه‌ای دارند و استانداردهای ایمنی در ساخت آنها رعایت نشده است. ایمنی ساختمان‌ها به عنوان یکی از اصول بنیادین مهندسی عمران، شهرسازی و مدیریت بحران از دیرباز مورد توجه برنامه‌ریزان، طراحان، محاسبان، مجریان و نهادهای نظارتی قرار گرفته است. با این حال، به‌رغم وجود قوانین و آیین‌نامه‌های متعدد در این حوزه، وضعیت ایمنی بسیاری از ساختمان‌های موجود در کشور همچنان دچار مشکلات ساختاری و اجرایی است.

به تازگی مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی به وضعیت ساختمان های ناایمن کشور پرداخته ،در بخشی از این گزارش یادآوری شده است:  افزایش تراکم شهری، به‌خصوص در ساختمان‌های غیرمسکونی، رشد ساخت و سازها، فرسودگی بخش قابل توجهی از ساختمان‌های بزرگ و عدم توجه کافی به اصول مهندسی، موجب شده‌اند تا در دهه‌های اخیر شاهد حوادث ناگواری باشیم که نه تنها آسیب‌های جبران‌ناپذیر جانی و مالی به همراه داشته‌اند، بلکه خلاهای قانونی و اجرایی موجود را به وضوح نمایان کرده‌اند. یکی از حوادث تلخ در این زمینه، فرو ریختن ساختمان‌هایی همچون پلاسکو و متروپل است که نشان‌دهنده ضعف‌های جدی در سیستم نظارت بر ایمنی ساختمان‌هاست. این مسائل ضرورت ارزیابی جامع و تعیین تکلیف وضعیت ساختمان‌های ناایمن را دوچندان کرده است.

بی‌توجهی به ایمنی ساختمان‌ها می‌تواند تبعات اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی گسترده‌ای به دنبال داشته باشد. با توجه به شرایط جغرافیایی ایران که بر روی یکی از زلزله‌خیزترین مناطق جهان قرار دارد و نیز خطرات ناشی از سایر سوانح همچون سیل و آتش‌سوزی، ایمن‌سازی ساختمان‌ها به یک اولویت ملی تبدیل شده است. از سوی دیگر، برخی شهرهای ایران، به ویژه کلان‌شهرهایی همچون تهران، با مشکلات متعددی از جمله تراکم بالای جمعیت، رشد بی‌رویه شهری و نبود زیرساخت‌های کافی مواجه هستند که این مسائل اهمیت توجه به ایمنی ساختمان‌ها را دوچندان می‌کند.

از این رو، ضرورت بازبینی و اصلاح نظام ایمنی ساختمان‌ها و همچنین اعمال نظارت‌های دقیق‌تر بر ساخت و سازها امری حیاتی به شمار می‌رود. پس از بروز حوادث طبیعی یا رویدادهای غیرمترقبه، معمولاً برای آمادگی بیشتر در برابر وقایع مشابه و آینده بهتر، اقدام به تدوین یا بازبینی آیین‌نامه‌ها و استانداردهای مرتبط با ایمنی و تاب‌آوری می‌شود. این اقدام به دلیل درک بهتر از خطرات ناشی از این حوادث و شناسایی نقاط ضعف در ساختارها و رویه‌ها انجام می‌گیرد.برای مثال، بعد از وقوع زلزله، آتش‌سوزی، سیل و ... تغییراتی در آیین‌نامه‌ها و استانداردهای ساخت و ساز برای افزایش مقاومت در برابر این گونه حوادث اعمال می‌شود. همچنین در برنامه‌ریزی‌های شهری و منطقه‌ای، قوانین جدیدی برای مدیریت خطرات و کاهش آسیب‌پذیری جوامع به وجود می‌آید. به عنوان نمونه، پس از زلزله بوئین زهرا (۱۳۴۱)، اولین آیین‌نامه زلزله در ایران با عنوان "آیین‌نامه موقت حفاظت ساختمان‌ها در برابر زلزله" در سال ۱۳۴۳ و به دنبال آن "آیین‌نامه ایمنی ساختمان‌ها در برابر زلزله" در شهریور ۱۳۴۶ منتشر شد.

بعد از مدتی، فصل دوم این آیین‌نامه که مربوط به بارهای ناشی از زلزله بود، به آیین‌نامه حداقل بار وارده بر ساختمان‌ها و ابنیه فنی (استاندارد ۵۱۹) منتقل شد و این آیین‌نامه ملاک محاسبه ساختمان‌ها در برابر زلزله قرار گرفت. در نهایت، در سال ۱۳۶۶، اولین نسخه از آیین‌نامه ۲۸۰۰ توسط مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن تهیه و تدوین شد که رعایت آن بعد از زلزله مخرب رودبار و منجیل در سال ۱۳۶۹ با حساسیت بیشتری مورد توجه قرار گرفت و در حال حاضر تدوین ویرایش پنجم این آیین‌نامه در مراحل نهایی است.

موضوع بررسی و پیگیری ساختمان‌های ناایمن نیز بعد از حادثه متروپل و با تشکیل کارگروه استانی پایش ایمنی ساختمان‌های مهم و بلندمرتبه به دستور وزارت کشور، بیش از پیش مورد توجه و رسیدگی واقع شد.

در بخش های از مطالعات مجلس در خصوص ساختمان های ناایمن آمده است:‌ یکی از عوامل مؤثر در بروز حوادث در ساختمان‌ها،  علاوه بر فقدان آگاهی و اطلاعات عموم شهروندان، نبود یک استاندارد واحد برای تعیین سطح ایمنی ساختمان‌های موجود در شهر است. سازمان آتش‌نشانی تهران در سال‌های اخیر، ضمن ارزیابی ایمنی اماکن پرخطر موجود و صدور اخطاریه ایمنی، اقدام به صدور تأییدیه ایمنی برای کلیه ساختمان‌های نوساز به عنوان مرحله‌ای از مراحل صدور پایان کار کرده است. البته ساختمان‌های مختلف دارای تأییدیه ایمنی به لحاظ سطح ایمنی برابر نبوده و براساس شرایط خاص هر ساختمان، قضاوت‌های مهندسی، موقعیت مکانی و سایر عوامل، برخی در سطح بالا، برخی در سطح قابل قبول و برخی صرفاً در شرایط مرزی قرار دارند، در حالی که همه آن‌ها دارای گواهی تأییدیه ایمنی با ارزش یکسان هستند.

در این پژوهش با اشاره به تحقیقی با عنوان طراحی نظام تدوین شاخص‌های ایمنی ساختمان و تخصیص نمره ایمنی که توسط  سازمان آتش‌نشانی تهران انجام  شده آمده است:‌ این نظام مبتنی بر دو عنصر اساسی شامل شاخص‌های ایمنی ساختمان و رتبه‌بندی ساختمان‌ها به لحاظ ایمنی از منظر حریق طراحی شده که ساختمان‌ها بنا به میزان دستیابی به شاخص‌ها به چهار گروه کم‌خطر، میان‌خطر، پرخطر و بسیار پرخطر رتبه‌بندی می‌شوند. در این پژوهش، نمره BSI (نمره ایمنی ساختمان) ملاکی در تعیین میزان مطلوبیت یک ساختمان است که در هنگام خرید و فروش در قیمت‌گذاری و عرضه و تقاضا می‌تواند سهم و جایگاه ویژه‌ای یابد. همچنین مفهوم اصلی یعنی ایمنی ساختمان به دو بعد «طراحی و اجرا» و «مدیریت و نگهداری» تقسیم شده که اولی به شاخص‌های سخت‌افزاری و دومی به شاخص‌های نرم‌افزاری اشاره دارد. 

در طبقه‌بندی ساختمان‌های موجود، ساختمان‌ها بر اساس سطح ایمنی به چهار گروه (A، B، C و D) تقسیم می‌شوند. در این طبقه‌بندی، گروه A مربوط به ساختمان‌های ایمن بوده، ساختمان‌های گروه B دارای ایمنی کمتری هستند، گروه C نیازمند مقاوم‌سازی هستند و ساختمان‌های گروه D فاقد قابلیت بهره‌برداری بوده و حتماً باید تخریب شوند. ساختمان‌هایی که از گروه C و D هستند، بلافاصله از طریق شهرداری مناطق ۲۲ گانه و کمیته‌های ایمنی و رفع خطر در دستور کار قرار گرفته و خطرات به مالک اطلاع‌رسانی می‌شود.

در کنار بحث رعایت ضوابط و مقررات ساخت و ساز و لزوم نظارت دقیق برای اجرا، باید به موضوع نوع مصالح و ایمنی آن‌ها در برابر زلزله، حریق و ... نیز توجه شود. به گفته مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی شهرداری تهران، تا ابتدای تابستان سال ۱۴۰۳، بیش از ۵۴ هزار ساختمان در تهران پایش شده است که تقریباً ۱۰ تا ۱۵ درصد آن‌ها دارای نمای کامپوزیت هستند و بیشتر از ۳ دقیقه در برابر حریق مقاومت ندارند. با توجه به اینکه به طور متوسط روزانه ۱۵۰ حادثه حریق در تهران رخ می‌دهد، اقدامات پیشگیرانه از جمله اجبار به استفاده از عایق حریق درساختمان‌ها می‌توان این آمار را کاهش داد.

همچنین، طبق آخرین آمار اعلام شده توسط رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در شهریورماه سال ۱۴۰۳، ۱۶ هزار ساختمان مهم (بلندمرتبه) در تهران نیاز به ارزیابی دارد که از ۵۵۷۳ ساختمان، توسط تیم‌های مشترک مسئول در حوزه ایمنی و بحران بازدید به عمل آمده است.

از این تعداد، ۳۰۷۱ ساختمان مورد ارزیابی قرار گرفته و در نهایت در ۴ دسته (ایمن مشروط، ناایمن اندک، ساختمان‌های نیازمند مقاوم‌سازی و بهسازی لرزه‌ای، و ساختمان‌های نیازمند تخریب و نوسازی) طبقه‌بندی شده‌اند. ضمن اولویت‌دهی به ساختمان‌های بالای ۶ طبقه، در مجموع ۳۵ بیمارستان (شامل ۹۸ ساختمان)، ۱۶۴ مرکز درمانی، ۲۵۷ مرکز آموزشی، ۲۸ مسجد و مراکز مذهبی، ۵ سینما، ۹۲ پاساژ تجاری و ۳ هتل از جمله مواردی هستند که تاکنون مورد بررسی و طبقه‌بندی قرار گرفته‌اند.

به گفته این مسئول، در حال حاضر برنامه‌ای برای طرح‌های مقاوم‌سازی در یک بازه زمانی ۱۰ ساله در حال تدوین است که شامل مقاوم‌سازی ۸ گروه ساختمان‌های عمومی و خصوصی، زیرساخت‌های حمل و نقل و ارتباطات، و تأسیسات آب، برق، گاز و سوخت‌رسانی است . بنابه اطلاعاتی که در مورد بودجه مورد نیاز این برنامه توسط سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران ارائه شده، بودجه مقاوم‌سازی ساختمان‌های عمومی ۷۲۴ میلیون دلار، ساختمان‌های خصوصی ۷۹۴ میلیون دلار و شریان‌های حیاتی ۵۶۰ میلیون دلار و در مجموع بالغ بر ۲٫۱ میلیارد دلار برآورد شده است.

 دربخش دیگری از این گزارش به وضعیت ایمنی ساختمان های درمانی اشاره شده و آمده است :  در سال‌های اخیر، حوادث ناگواری به دلیل ناایمن بودن برخی مراکز درمانی اتفاق افتاده  فاجعه آتش‌سوزی کلینیک سیتامهر شمیران در سال ۱۳۹۹، آتش‌سوزی بیمارستان رسول اکرم (ص) در سال ۱۴۰۱، حادثه آتش‌سوزی بیمارستان گاندی در سال ۱۴۰۲، آتش‌سوزی بیمارستان شریعتی تهران و آتش‌سوزی بیمارستان قائم رشت در سال ۱۴۰۳ از جمله وقایع مرگبار به دلیل عدم رعایت اصول ایمنی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی بوده است که اغلب بعد از مدت کوتاهی به فراموشی سپرده می‌شوند.

نتایج ارزیابی لرزه‌ای بیمارستان‌های کشور در دهه ۸۰ نشان داد که حدود ۷۰ درصد بیمارستان‌ها در کشور و بیش از ۸۰ درصد بیمارستان‌های تهران به دلیل قدمت بالا فرسوده‌اند. این بررسی نشان داد که مقاوم‌سازی بیش از ۹۰ درصد بیمارستان‌های فرسوده توجیه‌پذیر نبوده و به جایگزینی نیاز داشته‌اند، ضمن اینکه برخی از بیمارستان‌ها به دلیل ساختار قدیمی اساساً امکان تأمین ایمنی حریق با استانداردهای جدید را ندارند.

در بخش دیگری از این گزارش مرکز پژوهش های مجلس به ساختمان‌های بلند مرتبه پرداخته شده و آمده است :‌براساس اطلاعات موجود، فهرست نهایی ساختمان‌های بلند مرتبه مهم و ناایمن در تهران توسط دادستانی کل کشور اعلام شد که تا فروردین سال ۱۴۰۳، تعداد ۳۲۳ ساختمان پرخطر در تهران مورد ارزیابی قرار گرفته است. به رغم تهیه و تصویب ضوابط و مقررات مربوط به مکان‌یابی و احداث ساختمان‌های بلند در شهر تهران، مطالعه وضعیت موجود حاکی از آن است که ضوابط مذکور موفقیت بسیار اندکی در هدایت و کنترل ساخت و سازهای بلند مرتبه شهر تهران داشته است.

بسیاری از نقاط در شهر تهران بالاترین تراکم ساختمان‌های بلند را دارند که این تراکم در وهله نخست در مناطق شمالی شهر تهران، یعنی مناطق ۱ و ۳ و بخش شمالی منطقه ۲ و منتها الیه غربی و شرقی تهران در مناطق ۲۲ و ۴ دیده می‌شود. در شهر تهران، ضوابط ملاک عمل سازمان آتش‌نشانی به عنوان متولی کنترل و ارزیابی نحوه رعایت ضوابط ایمنی، ضوابط ساختمان‌های بلند مرتبه است که برگرفته از مبحث سوم مقررات ملی ساختمان بوده و لازم‌الاجراست.

تأکید اصلی و روش اصلی گریز از ساختمان در بسیاری از ساختمان‌های بلند مرتبه موجود در تهران، بر اساس ضوابط مقررات ملی ساختمان و ضوابط آتش‌نشانی، استفاده از راه‌پله‌هاست که راهکاری صحیح و مناسب ارزیابی می شود. در این راستا و به منظور فراهم آوردن راه گریز ایمن از طریق راه‌پله‌ها در ساختمان‌های بلند مرتبه، سعی بر کنترل و نظارت دقیق و پیشگیری از باز شدن داکت‌ها و بازشوها به مسیر پله‌ها و تعبیه درب‌های ضد حریق و ضوابطی از این دست بوده است.

با این حال، نتایج تحقیقات بر روی پرونده‌های موجود در سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران نشان می‌دهد به رغم نظارت این سازمان بر رعایت مقررات مبارزه با حریق، قوانین مورد اشاره در برخی از ساختمان‌ها رعایت نشده و برخی از مدیران ساختمان‌های بلند مرتبه در حال بهره‌برداری از ورود مأموران بازدید آتش‌نشانی ممانعت به عمل می‌آورند. در کنار این موضوع، نبود سناریوهای تخلیه برای ساختمان‌ها، نبود دانش کافی ساکنین در مورد نحوه به کارگیری سیستم‌های اضطراری ساختمان و عدم آموزش ساکنین و حتی پرسنل، به خصوص در ساختمان‌های بلند مرتبه، می‌تواند در صورت بروز حریق، موجب سردرگمی و غافلگیری آنها شود.

بر اساس قوانین جدید شهرداری، ساختمان‌هایی که طبق مقررات ملی ساختمان مورد تأیید بوده‌اند و ارتفاعی بیش از ۱۶ طبقه دارند، نیازمند پد هلیکوپتر شناخته شده‌اند. به دلیل عدم امکان به کارگیری نردبان‌های آتش‌نشانی جهت نجات افراد از طبقات بالایی در این ساختمان‌ها، لذا حفاظت پله‌های فرار از آتش و دود و تأمین امنیت راه‌پله‌ها از اهمیت بسیار بیشتری برخوردار است و باید به امداد و نجات توسط هلیکوپتر به عنوان راهکار جانبی نگریسته شود. با این وجود، با توجه به شرایط موجود در شهر تهران، به منظور امکان‌سنجی استفاده از هلیکوپتر به عنوان راهکار امداد و نجات لازم است به یک سری نکات توجه شود از جمله اینکه تراکم زیاد ساختمانهای بلندمرتبه در برخی مناطق و همچنین ارتفاع متفاوت آنها وجود آنتن های مخابراتی و ... محدوده مانور عملیاتی هلیکوپترها را به شدت کاهش داده و می توانند خطرات قابل توجهی برای هلیکوپترها به همراه داشته باشند.

همچنین پیش از الزامی کردن ساختمانهای بلند به تعبیه پد هلیکوپتر باید بررسی و اعلام نظر علمی وقتی صورت گرفته و در صورت تأیید ملزومات و استانداردهای لازم برای طرح و اجرای این سازه به نحو مدون و رسمی تهیه شده و در اختیار سازندگان قرار گیرد. در مورد ساختمانهای بلند مرتبه موجود که فاقد این تجهیزات هستند نیز لازم به ذکر است اجبار این ساختمانها به تعبیه پد هلیکوپتر نیازمند سنجش ظرفیت باربری سازه و سپس تقویت آن است که علاوه بر تحمیل هزینه های قابل توجه به مالکین، بحثهای حقوقی این موضوع نیز باید مورد توجه شهرداری قرار گیرد. گفتنی است به رغم الزامی شدن تجهیز برج ها به هلی پد، اما متأسفانه امکانات ناوگان هلیکوپتری امداد و آتش نشانی پاسخگوی این نیاز نیست و پیش از ابلاغ هر حکم الزام آوری این مسئله باید مورد آسیب شناسی و بازنگری قرار گیرد.

به طور کلی به منظور عملیات امداد و نجات در این ساختمانها تأکید اصلی بر راهکارهایی از قبیل راه پله های فرار، طبقات پناه گیری آسانسورهای مخصوص تخلیه اضطراری و در برخی موارد استفاده از پل بین ساختمانهاست و استفاده از هلیکوپتر می تواند به عنوان یک راهکار کمکی به کار گرفته شود.

باید یادآور شد که پیش نیاز هرگونه مجوز بلند مرتبه سازی در شهرهای ایران اطمینان از ایمنی و به طور مصداقی تأمین خودرو نردبان آتش نشانی با ارتفاع لازم در مناطق موردنظر بوده و ضروری است بدون تأمین چنین زیرساختی در مقیاس استاندارد از صدور هرگونه پروانه احداث ساختمان بلند مرتبه اجتناب شود به ویژه نظر به اینکه به نظر میرسد تقاضای بلند مرتبه سازی علاوه بر پایتخت در حال شیوع به شهرهای مختلف است و با توجه به امکانات محدود شهرداریها از صدور هر گونه مجوز بلندمرتبه سازی بدون اطمینان از وجود خدمات و زیر ساخت مربوطه در منطقه باید اجتناب شود.

موضوع بلند مرتبه سازی نیازمند مطالعات عمیق و چند بعدی توجیهی است و به جز در مناطق خاص و با رعایت الزامات طراحی شهرسازی معماری و سازه ای پیشنهاد نمی شود. 

 در بخشی از این گزارش پیشنهاد شده که برای افزایش ایمنی ساختمان ها باید به موضوع نگهداشت و بهره برداری صحیح ساختمان و بازدیدهای دوره ای ساختمان توجه ویژه داشت. پیاده سازی و اجرای سیستم نگهداشت ساختمانی و الزام به رعایت مبحث ۲۲ مقررات ملی در اغلب موارد می تواند از وقوع حوادث ناگوار در ساختمان جلوگیری کند، همچنین منجر به افزایش طول عمر ساختمان و جلوگیری از تحمیل هزینه های تعمیرات اساسی و ایجاد اشتغال پایدار خواهد شد.

همچنین  ایجاد نهادهای اجرایی فرهنگ سازی و فراهم سازی مشوقهای مالی و بیمه ای میتواند مالکان را به اجرای سیستم نگهداشت اصولی ترغیب کند.

در ادامه یادآوری شده است :‌کلیه ساختمانها به خصوص ساختمانهای بلند مرتبه و حیاتی که از نظر تراکم جمعیتی و موقعیت جغرافیایی در معرض مخاطرات مختلفی همچون زلزله حریق و فروریزش قرار دارند نیازمند پایشهای مستمر و اقدامات پیشگیرانه فوری هستند علاوه براین با توجه به امکانات محدود امداد و نجات ضروری است از توسعه بدون پشتیبان بلند مرتبه سازی در شهرهای مختلف اجتناب شود. با این حال ضعف در سیستمهای نظارتی و عدم تخصیص بودجه کافی برای اجرای طرحهای ایمن سازی باعث شده تا این بناها همچنان با خطرات جدی روبه رو باشند. البته گام مؤثر وزارت کشور با همکاری استانداری ها، شهرداریها و کارگروه های پایش استانی به جمع آوری و ساماندهی اطلاعات به دست آمده در سامانه منتاک (سامانه مدیریت و نظارت بر توسعه استان های کشور)منتهی شد. اگرچه شناسایی و ثبت اطلاعات ساختمانهای نا ایمن در این سامانه هنوز به اتمام نرسیده و لازم است با توجه به تکلیف برنامه هفتم پیشرفت تکمیل و نهایی سازی این فرایند در اولویت اقدام قرار گیرد. نکته قابل توجه اینکه تا پیش از این مسئله نا ایمنی ساختمان ها اغلب محدود به موضوع حریق می شد اما بر اساس دستورالعمل پایش وزارت کشور ساختمان ها از حیث استحکام سازه در برابر زلزله و فروریزش نیز مورد ارزیابی کارگروه تخصصی قرار می گیرند.

با توجه به نیاز به اعتبارات مستمر و کافی و همچنین گستردگی و حجم اعتبارات مورد نیاز برای مقاوم سازی ایمن سازی و افزایش تاب آوری کلیه ساختمان ها به خصوص بیمارستانها و مراکز درمانی ضروری است را محلی برای تأمین منابع مالی کافی به منظور شناسایی ساختمانها و سازه های ناایمن و ناپایدار اتخاذ شده و ردیف اعتباری مستقل در بودجه سنواتی دستگاههای اجرایی پیش بینی شود و اعتبار مورد نیاز جهت ایمن سازی شریانهای حیاتی ساختمانها و سازههای مهم با در نظر گرفتن ضرورت و اولویت بندی پروژه ها در قالب فصل مدیریت بحران کشور در قانون بودجه کشور تأمین شود.

از دیگر چالشهای موجود در این زمینه نبود فرهنگ ایمنی در سطح جامعه و بین مالکان و بهره برداران ساختمان هاست. عدم آگاهی عمومی نسبت به اهمیت ایمنی ساختمانها در کنار انگیزه های اقتصادی مالکان برای کاهش هزینه های ساخت و عدم جرم انگاری در این رابطه سبب شده تا الزامات ایمنی در اولویت قرار نگیرند. این امر نه تنها ایمنی جانی ساکنین و مراجعان را به خطر می اندازد بلکه تبعات مالی و اقتصادی گسترده ای نیز برای مدیریت شهری در پی خواهد داشت که اصلاح ساختاری و تقویت سیستمهای نظارتی یکی از مهمترین اقدامات در این زمینه است. به این منظور باید سازوکارهای کنترلی قوی تری برای ارزیابی و نظارت بر پروژه های ساختمانی ایجاد شود و در این زمینه نقش مهندسین ناظر و مجریان طرحها به طور جدی تر مورد توجه قرار گیرد. همچنین بهره گیری از فناوریهای نوین در حوزه پایش ایمنی ساختمانها و ارتقای سیستمهای اعلان و اطفای حریق می تواند به کاهش ریسکهای موجود کمک کند افزایش آگاهی عمومی و تقویت فرهنگ ایمنی از طریق برنامه های آموزشی تبلیغات گسترده برگزاری دوره های تخصصی برای مهندسان و مجریان ساخت و ساز و به خصوص جرم انگاری نگهداری و حفظ شرایط ناایمن و تبعات عدم اجرای قانون از جمله اقدامات ضروری است که می تواند تأثیر بسزایی در بهبود شرایط داشته باشد.

به طور کلی این گزارش با ارائه تحلیل جامع از وضعیت فعلی ساختمانهای ناایمن و ارائه راهکارهای عملیاتی و پیشنهادی بر لزوم اتخاذ رویکردی چند جانبه از طریق اصلاح قوانین بهبود نظارت و تقویت اقدامات پیشگیرانه در مواجهه با این معضل تأکید دارد.