به گزارش اکوایران بنا به گزارش منتشر شده از وضعیت تولید 280 شرکت بورسی، تغییرات موجودی انبار برای چهارمین ماه متوالی در سال جاری در تیر ماه منفی به ثبت رسیده، به عبارت دیگر موجودی انبار در اقتصاد ایران در تیر امسال نسبت به ماه مشابه سال گذشته حدود 2.3 درصد کمتر بوده است. همچنین این شاخص در سه ماه منتهی به تیر منفی 4.7 درصد برآورد شده، علت اینکه در سه ماه منتهی به تیر امسال موجودی انبار ها به شکل قابل توچهی کاهش داشته، رشد منفی 6 درصدی این شاخص است. در حالی در سال 1400 تغییرات انبار ها منفی است که تماما در نیمه دوم سال گذشته این شاخص مثبت بوده است، این امر نشان می دهد سمت تقاضا در اقتصاد ایران در سال جاری مشکل چندانی ندارد یا حداقل وضعت بهتری نسبت به سمت عرضه دارد.

اهمیت تحلیل موجودی انبار

تغییرات تولید به تنهایی نمی تواند اطلاعات سودمندی به ما ارائه دهد، از همین رو بررسی تغییرات موجودی انبار ها در کنار تغییرات رشد ضروری است. تراز نامه 280 شرکت بورسی نشان می دهد در 3 ماه نخست سال موجودی انبار ها منفی بوده است، این امر نشان از فعال بودن سمت تقاضا در سال جاری دارد در برهه های زمانی که محدودیت تقاضا وجود دارد و ظرفیت مازاد تولید در بخش عرضه وجود دارد روند رشد تولید و تغییرات موجودی انبار در خلاف جهت هم خواهد بود. به این معنی که تغییرات رشد تولید ریشه در تغییرات تقاضا دارد و به عنوان مثال تولید کننده در مواجه با افزایش تقاضا از طریق کاهش موجودی انبار و افزایش رشد تولید واکنش نشان میدهد. زمانی که شوکی منفی بخش عرضه تولید و فروش را تحت تاثیر قرار دهد، در دوره های اولیه با وجود اینکه رشد تولید را کاهش می دهد، رشد فروش را تحت تاثیر قرار نمی دهد و همین امر باعث کاهش موجودی انبار محصولات نهایی می شود.

 از این رو زمانی که کاهش رشد تولید با کاهش موجودی انبار همراه باشد میتوان گفت که شوک وارد شده از بخش عرضه است و عامل اصلی متوقف کننده رشد را باید از سمت عرضه جستجو کرد. نمونه این مورد کاهش تولید فروردین ماه سال 99 بوده که ریشه در تعطیلی واحد های صنعتی و بخش عرضه داشت و موجودی انبار و تولید با هم کاهش داشتند. به علاوه موجودی انبار و تولید صنایع از فروردین تا تیر ماه 1399 هردو روند افزایشی داشتند که نشان از برطرف شدن مشکل عرضه دارد.

شاخص موجودی انبار  از خرداد ماه تا آذر ماه 1400 (به جز در شهریور ماه) مثبت بوده است که نشان دهنده افزایش در موجودی انبار صنایع بوده است. در مهر ماه تا آذر ماه روند افزایش در موجودی انبار صعودی بوده است.  به گونه ای که در آذر ماه بیش از ۲/۵ درصد از تولید انجام شده در انبار ذخیره شده است. در سه ماهه زمستان نیز تولید صنایع به طور متوسط ۱/۵ درصد بالا تر از فروش آن ها بوده و موجودی انبار افزایشی بوده است. در فروردین 1401 بعد از حدود 6 ماه شاخص موجودی انبار صنعت کاهش موجودی انبار را نشان داد. به گونه ای که معادل 4 درصد تولید فروردین ماه از موجودی انبار صنعت کاسته شده است.

photo_2022-08-24_14-32-29

تغییرات موجودی انبار در صنایع اساسی

در سال های اخیر همواره میزان تولید در این ماه کمتر از میزان فروش بوده و همین امر به کاهش موجودی انبار در این ماه شده است . در اردیبهشت ماه 1401 اگر چه تولید با اندکی اغماض تقریبا مشابه مدت مشابه سال گذشته بوده ولی فروش شرکت های صنعتی نسبت به مدت مشابه سال قبل اندکی(زیر 3 درصد) رشد داشته است و همین امر باعث شده که موجودی انبار صنایع در این ماه کاهش داشته باشد. در خرداد ماه نیز رشد فروش شرکت ها بیشتر از رشد تولیدشان بوده و همین امر باعث کاهش قابل توجه موجودی انبار شده است. این کاهش قابل توجه در موجودی انبار همزمان با رشد مثبت تولید صنعتی بوده است که نشان از این دارد که تقاضا برای محصولات صنعتی افزایش قابل توجهی داشته است.

در سه ماه اخیر موجودی  انبار در سطح صنایع کاهش قابل توجهی داشته است که نشان از بیشتر بودن تقاضا موثر نسبت به سطح تولید فعلی در بخش صنعت است. لذا می توان گفت اگر محدودیت های سمت عرضه در صنایع مانع نشود، تقاضا محصولات صنعتی میتواند محرک رشد مثبت تولید صنعتی در دوره های آتی باشد.

صنعت محصولات شیمیایی در ماه ابتدایی سال رشد تولید منفی و افزایش در موجودی انبار را داشت. اما رشد این صنعت در خرداد ماه مثبت شد ولی با این حال هنوز رشد تولید در این صنعت بیشتر از رشد تقاضا و فروش بوده و موجودی انبار در این صنعت افزایش نشان میدهد. اما صنعت فلزات اساسی در 3 ماه ابتدایی سال بر خلاف نیمه دوم سال قبل هم شاخص تولید مثبت داشته و هم موجودی انبار در این صنعت بعد از چند ماه در این 3 ماه کاهش را نشان می دهد. صعنت خودرو سازی نیز که در فروردین کاهش قابل توجهی داشته است، کاهش در موجودی انبار را نشان میدهد. اما علی رغم رشد بالای تولید این صعنت در دو ماه اخیر مخصوصا در خرداد ماه، شاهد کاهش قابل توجه موجودی انبار در این صنعت هستیم که نشان از بالا بودن تقاضا برای این صنعت دارد. در بین صنایع به غیر از صنعت محصولات شیمیایی و کانی های غیر فلزی در سایر صنایع شاهد کاهش در موجودی انبار بوده ایم.

photo_2022-08-24_14-32-35