تحریم چین اقتصاد آمریکا را فلج می‌کند؟

به گزارش اکوایران جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا در خصوص عواقب هرگونه کمک چین به روسیه در بحبوحه جنگ روسیه و اوکراین هشدار داد. این هشدار می‌تواند شی جین پینگ، رئیس جمهور چین را مجبور کند میان یک رابطه تجاری طولانی مدت و سودآور با غرب و یک مشارکت استراتژیک با مسکو مجبور به انتخاب شود. جو بایدن و شی‌جینگ پی تماس تصویری حدود 2 ساعته‌ای در روز جمعه هجدم مارس داشتند و در خصوص مسائل پیش‌رو صحبت کردند.

کاخ سفید تایید کرد که اگرچه تحریم‌های چین یکی از گزینه‌های فعلی مطرح‌ است، اما می‌تواند خطرات اقتصادی زیادی را برای هر دو کشور به دنبال داشته باشد.

غرب مقصد یک‌سوم صادرات چینی‌ها است

داده‌های تجاری بررسی شده توسط رویترز نشان می‌دهد منافع اقتصادی چین به شدت به کشورهای غربی وابسته است. اگرچه وابستگی اقتصادی این کشور در سال‌های اخیر به روابط تجاری کاهش داشته اما همچنان روابط تجاری سهمی بسزا در تولید ناخالص داخلی چین دارد.

به این ترتیب تحلیلگران بر این باورند که در این شرایط حمایت چین از روسیه چندان منطقی به نظر نمی‌رسد؛ چرا که ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا مقصد صادراتی بیش از یک سوم صادرات چینی‌ها هستند.

چاد باون، یک کارشناس ارشد عضو اندیشکده مؤسسه اقتصاد بین‌الملل پیترسون مستقر می‌گوید: اگر مساله صرفا اقتصادی باشد و چین مجبور به انتخاب میان روسیه و دولت‌‌های غربی باشد؛ نتیجه کاملا واضح است؛ طبیعتا چین چاره‌ای جز انتخاب دولت‌های غربی که در مقابل روسیه ایستاده‌اند ندارد چرا که اقتصاد چین و دولت‌های غربی به یکدیگر تنیده شده است.  

کین گانگ سفیر چین در آمریکا روز یکشنبه بیستم ماه مارس بر روابط نزدیک چین با روسیه تاکید کرد. وی در پاسخ به این سوال که آیا پکن از مسکو حمایت مالی می کند، به برنامه CBS گفت: چین با روسیه همکاری‌های تجاری، اقتصادی، مالی و انرژی معمولی دارد. اما این همکاری تنها تجارت عادی بین دو کشور مستقل است که بر اساس قوانین بین المللی از جمله قوانین سازمان تجارت جهانی WTO انجام می‎‌شود.

تحریم پکن، اقتصاد آمریکا یا چین را فلج می‌کند؟

رویترز در گزارش خود عنوان می‌کند که با توجه به جایگاه چین در اقتصاد جهانی و بزرگترین صادرکننده کالایی در دنیا، هدف قرار دادن پکن با وضع تحریم‌های اقتصادی گسترده‌ای که علیه روسیه اعمال شده است، می‌تواند پیامدهای بالقوه جدی برای ایالات متحده و سایر کشورهای دنیا داشته باشد. این تحریم‌ها چین را نیز هذف قرار می‌دهد، اما واقعیت آن است که اقتصاد چین در 20 سال گذشته به 16 تریلیون دلار رسیده و وابستگی آن به تجارت با سایر کشورها برای رفاه اقتصادی کاهش یافته است.

با ثروتمندتر شدن شهروندان چینی، مصرف داخلی و خدمات سهم بیشتری در اقتصاد چین بازی می‌کند. با این وجود همچنان تجارت سهمی بسزا در اقتصاد این کشور دارد. حدود 35 درصد تولید ناخالص داخلی چین وابسته به تجارت است؛ این در حالی است که 23 درصد تولید ناخالص داخلی ایالات متحده آمریکا وابسته به تجارت بوده و این سهم در ژاپن به 31 درصد می‌رسد.

چین ASEAN را جایگزین کشورهای G7 می‌کند؟

کشورهای ثروتمند G7 که قلب اتحاد ضد روسیه را پس از حمله ماه گذشته این کشور به اوکراین تشکیل می‌دهند، همچنان بیش از یک سوم صادرات چین را مصرف می‌کنند. میزان صادرات چین به کشورهای  این منطقه ظرف 2 دهه اخیر تقریبا کاهشی 50 درصدی داشته است، اما این سهم نسبت به سال 2014 و زمانی که روسیه منطقه کریمه را به خاک خود اضافه کرد تقریبا ثابت بوده است.  

برخلاف روند کاهشی تجارت چین با کشورهای غربی، میزان صادرات آن به به کشورهای اتحادیه کشورهای جنوب شرقی آسیا (ASEAN) افزایش داشته است و چین این اواخر قراردادهای تجاری جدیدی نیز با آن‌ها منعقد کرده است. افزایش سهم چین در بازارهای ASEAN جایگاه ژاپن را در بازارهای این منطقه تحت الشعاع قرار داده است. البته داده‌های تجاری چین مربوط به ژانویه تا فوریه 2022 نشان از رشد 24 درصدی صادرات این کشور به اروپا نسبت به زمان مشابه در سال قبل دارد.

تجارت روسیه و چین در چه وضعیتی قرار دارد؟

بررسی‌های رویترز از افزایش تجارت میان روسیه با چین پس از زمانی که غرب برای اولین بار در واکنش به الحاق کریمه به مسکو، روسیه را تحریم کرد حکایت دارد. با این وجود ظرف 20 سال گذشته، روسیه سهمی یک تا 2 درصدی از بازارهای صادراتی چین را به خود اختصاص داده است. کالاهای الکترونیکی و مصرفی از جمله تلفن همراه، رایانه، پوشاک، اسباب بازی و کفش در صدر فهرست واردات روسیه از چین قرار دارند.

نفت مهم‌ترین کالای صادراتی روسیه به چین است. چین درسال 2020 ارزش واردات نفت و فرآورده‌های آن چین از روسیه به حدود 27 میلیارد دلار رسید. مس، الوارهای چوب نرم، گاز طبیعی مایع، زغال سنگ، فلزات و سنگ معدن در زمره محصولات بعدی هستند که چینی‌ها از روسیه وارد می‌کنند.

اگرچه ایالات متحده واردات انرژی روسیه را ممنوع کرده است، اما تحریم‌های غرب به طور خاص صادرات نفت و گاز روسیه را هدف قرار نداده است. با این وجود تحریم‌های وضع شده بر روی بانک‌های روسیه و معاملات دلاری، توانایی چین را برای تامین خرید محموله‌های نفتی روسیه را با مشکل مواجه کرده است.