اهرم فشار تازه تهران بر پوتین برای دریافت جنگنده و سامانه دفاع هوایی؟/ مسکو متحد نیابتی تهران شده؟

به گزارش اکوایران، روز سه شنبه، آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا ادعا کرد که ایران به روسیه موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد (CRBM) تحویل داده است. او مدعی شد انتظار دارد نیروهای روسیه ظرف چند هفته از آن‌ها علیه اوکراین استفاده کنند. این ادعایی بود که در طول هفته از سوی تهران و مسکو رد شد.

اهرم فشار به مسکو

همزمان، وزارت خزانه داری آمریکا از اعمال تحریم‌های جدید علیه افراد و نهادهای ایرانی و روسی از جمله ایران ایر خبر داد. به سختی می‌توان این اقدامات را برای مسکو و تهران غافلگیرکننده دانست و به تغییر مسیر کمکی نمی‌کند. سوال واقعی این است که با فرض صحت این ادعا‌های اثبات نشده، انتقال موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد ایران به روسیه چه تاثیری بر روابط روسیه و ایران خواهد داشت. به طور خاص: آیا وابستگی روسیه به ایران، ابتدا برای پهپادها و اکنون برای موشک‌های بالستیک، به تهران درجه‌ای از اهرم فشار بر مسکو می‌دهد؟ و تهران با این اهرم چه چیزهایی می‌تواند از مسکو بگیرد؟

به نوشته وبسایت اندیشکده شورای آتلانتیک، بر اساس گزارش‌ها، ایران مدت‌هاست که به دنبال هواپیماهای جنگنده Su-35 و سامانه‌های موشکی دفاع هوایی S-400 از روسیه بوده است، اما مسکو هنوز آن‌ها را تحویل نداده است. سیستم‌ها و فناوری‌های تسلیحاتی روسی زیادی وجود دارد که تهران مایل است آن‌ها را دریافت کند. اگر هر یک از این‌ها در ایران دیده شود، به عنوان مدرکی از سوی غرب تلقی می‌شود که انتقال موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد به مسکو در واقع نشانه افزایش اهرم ایران بر روسیه است..

مخاطرات خلیج فارس

با این حال، مسکو با انتقال تسلیحاتی به ایران که توانایی این کشور برای حفظ روابط خوبش با رقبای ایران -عربستان سعودی و امارات متحده عربی- را بر هم می‌زند، راحت نخواهد بود. این مسئله‌ای است که به نوبه خود می‌تواند منجر به نزدیک شدن آن‌ها به ایالات متحده و حتی اسرائیل شود. در واقع، ممکن است خود ایران هم نخواهد این اتفاق بیفتد. همکاری عربستان و روسیه در قالب اوپک پلاس که قیمت جهانی نفت را نسبتاً بالاتر نگه می‌دارد، منافع ایران را نیز تامین می‌کند. به دلیل تحریم‌های غرب، هم روسیه و هم ایران مجبورند نفت خود را با تخفیف بفروشند، اما اگر سعودی‌ها به این نتیجه برسند که روسیه به متحد اصلی ایران تبدیل شده و تصمیم به افزایش تولید نفت بگیرد، کاهش قیمت نفت به هر دو، مسکو و تهران آسیب می‌زند. و آن‌ها می‌دانند که ریاض در گذشته مایل بوده که بازار را اشباع کند و قیمت‌های پایین‌تر نفت را بپذیرد تا به رقبای خود آسیب برساند.

علاوه بر این، اگرچه تهران ممکن است از مسکو بخواهد که سوخو-35، اس-400 و سایر سیستم‌ها و فناوری‌های تسلیحاتی را به ایران منتقل کند، دریافت فوری آن‌ها ممکن است هدف اصلی تهران نباشد. جمهوری اسلامی ایران اغلب خودش دست به اقدام مستقیم نظامی نمی‌زند، بلکه ترجیح می‌دهد متحدانی مانند حزب‌الله، حوثی‌ها و گروه‌های شیعه عراقی در خط مقدم رزم باشند.

متحد نیابتی؟

بنابراین، تهران ممکن است روسیه را نه چندان به عنوان یک قدرت بزرگ، بلکه به عنوان یک متحد نیابتی دیگر ببیند، که تمایلش برای مبارزه با دشمن مشترک به نفع ایران است، اما همزمان به آن اجازه می‌دهد تا از هزینه‌های جنگ با خودِ دشمن مشترک اجتناب کند. اوکراین البته تهدیدی برای ایران نیست. اما تا زمانی که ایالات متحده و سایر کشورهای غربی توجه و منابع خود را به حمایت از اوکراین اختصاص دهند، این منابع کمتر برای مقابله با ایران در دسترس هستند.

در واقع، یکی از نگرانی‌های بزرگ تهران ممکن است این باشد که روسیه در جنگ خود با اوکراین شکست بخورد و در نتیجه به ایالات متحده و متحدان غربی‌اش اجازه دهد روی ایران تمرکز کنند. انتقال ادعایی پهپادهای مسلح و اکنون موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد به روسیه ممکن است از سوی تهران سرمایه‌گذاری خوبی تلقی شود، خواه در ازای آن سامانه‌های تسلیحاتی روسی را دریافت کند یا نه. این نگرش همچنین با این فرض که ایران ترجیح می‌دهد از طرف‌هایی که با دشمن مشترک می‌جنگند، حمایت کند تا خود مستقیماً بجنگد، همخوانی دارد.