فرار از مهلکه طوفان بزرگ آتش؛ رویارویی جدید تهران و تل‌آویو چه معنایی برای پوتین دارد؟

به گزارش اکوایران، به گفته تحلیلگران، گسترش جنگ بین اسرائیل و ایران، در سطح استراتژیک برای مسکو دشوار است.

جهان چندقطبی

به نوشته الجزیره، سیاست خارجی روسیه در دوران ریاست جمهوری ولادیمیر پوتین حول یک «جهان چندقطبی» می‌چرخد، جایگزینی برای نظم جهانی به رهبری ایالات متحده. با تشدید چشم‌انداز رویارویی مستقیم بین اسرائیل و ایران، و گسترش شدید جنگ در لبنان، این بحران‌ها چه معنایی برای منافع روسیه به عنوان یک قدرت جهانی دارد؟

الکسی مالینین، بنیانگذار مرکز تعامل و همکاری بین‌المللی با اشاره به درخواست‌های مکرر روسیه برای دستیابی به یک راه حل دیپلماتیک، به الجزیره گفت: «تشدید درگیری‌ها با اسرائیل یک نگرانی جدی برای روسیه است.»

مالینین افزود: «با این حال، این تلاش‌های دیپلماتیک دائماً با مخالفت‌هایی روبه‌رو می‌شوند که در تمایل ایالات متحده برای حمایت از اسرائیل تقریباً در هر شرایطی، مشهود است. و این حمایت متعاقباً برای تبدیل لبنان به میدان جنگ مورد استفاده قرار می‌گیرد.»

 برخلاف حمایت مستمر ایالات متحده و متحدانش از اسرائیل، وزارت امور خارجه روسیه ورود نظامیان اسرائیلی به لبنان را محکوم کرده و از اسرائیل خواسته تا سربازان خود را خارج کند. پیشتر نیز روسیه ترور حسن نصرالله، رهبر فقید حزب الله را محکوم کرده و گفته بود که اسرائیل «مسئولیت کامل تشدید تنش‌های بعدی را بر عهده دارد».

تحلیلگران خاطرنشان می‌کنند که با گسترش درگیری، به ویژه به سمت ایران، اهداف روسیه فقط بر مبنای اصول گسترده‌تر سیاست خارجی شکل نمی‌گیرد.

افتادن در مدار ایران

روسیه پس از تهاجم به اوکراین، همکاری‌های نظامی با تهران را به شکل  قابل توجهی گسترش داده و منافع خود را به منافع تهران در منطقه گره زده است.

روسلان سلیمانوف، کارشناس مستقل روس در امور خاورمیانه مستقر در باکو، گفت: «روسیه در دو سال و نیم گذشته از نزدیک با ایران همکاری کرده است، اما منحصراً در حوزه نظامی». او گفت: «برای تسلیحات ایرانی تقاضای زیادی وجود دارد و روسیه به سلاح های ایرانی وابسته شده است.»

همچنین ادعا شده که ایران به ساخت کارخانه تولید پهپاد در داخل روسیه کمک می‌کند.

سلیمانوف گفت: «در نتیجه روسیه مجبور است از متحدان ایران در خاورمیانه مانند جنبش حزب الله حمایت کند».

در حالی که مالینین واشنگتن را به ناکام گذاشتن تلاش‌ها برای صلح سرزنش می‌کند، به گفته سلیمانوف، سیاست‌های مسکو در منطقه نتیجه مستقیم «افتادن در مدار ایران» است.

استقبال از هرج و مرج، عدم تمایل به جنگ

با این حال، مالینین و سلیمانف هر دو موافق هستند که روسیه خواهان جنگ دیگری نیست.

سلیمانوف گفت: «مسکو علاقه‌ای به یک طوفان بزرگ آتش ندارد». او گفت: «ما این را در آوریل دیدیم. زمانی که به نظر می‌رسید ایران و اسرائیل وارد یک جنگ بزرگ شده‌اند، روسیه به طور بی‌قید و شرط طرف ایران را نگرفت. روسیه از هر دو طرف، ایران و اسرائیل خواست تا خویشتن‌داری نشان دهند.»

با این حال، سلیمانوف افزود: «روسیه از هرج و مرج در خاورمیانه سود می‌برد».

او گفت: «آمریکایی‌ها اکنون از جنگ در اوکراین منحرف شده‌اند. آن‌ها باید زمان زیادی را صرف حل و فصل اوضاع در خاورمیانه کنند.»

وی تأکید کرد: «اما در عین حال، کرملین دوست ندارد جنگ بزرگ دیگری را ببیند».

روسیه و ایران تخاصم مشترکی با ایالات متحده دارند. آن‌ها همچنین اتحاد مشترکی با بشار اسد، رئیس جمهور سوریه دارند، کشوری که در جنگ داخلی آن دخالت داشتند. هواپیماهای جنگی روسیه شهرهای تحت کنترل شورشیان را بمباران می‌کردند، در حالی که حزب الله به شدت روی زمین می‌جنگید. روسیه دارای منافع استراتژیک در سوریه است، از جمله پایگاه‌های نظامی و همچنین ذخایر نفت و گاز.

برای کاهش تنش با اسرائیل، مسکو از نفوذ خود در تهران برای متقاعد کردن حزب‌الله برای عقب‌نشینی از مرز سوریه و اسرائیل استفاده کرده است.

آنا لوینا، محقق روسی مستقر در بیروت، گفت که این دیدگاه در میان ناظران وجود دارد که یک تفاهم ضمنی بین اسرائیل و روسیه در مورد سوریه وجود داشته است. او به بی‌میلی اسرائیل برای تامین تجهیزات نظامی به اوکراین در جنگش علیه روسیه اشاره کرد و گفت که وقتی اسرائیل به مواضع حزب الله در جنوب سوریه حمله می‌کند - جایی که نیروهای مسکو نیز در آن حضور دارند - «روسیه کاری انجام نمی‌دهد، فقط به آن‌ها اجازه می‌دهد [کارشان را بکنند].»

تاریخچه پیچیده روسیه با لبنان و حزب الله

در مورد لبنان، منافع روسیه نسبتاً محدود است. در زمان اتحاد جماهیر شوروی، دانشجویان لبنانی، به ویژه اعضای حزب کمونیست، برای حضور در دانشگاه پاتریس لومومبا در مسکو دعوت می‌شدند و برخی از لبنانی‌ها با روسیه مدرن احساس همدلی دارند.

لوینا گفت: «اتحاد شوروی در احزاب کمونیست اینجا بسیار فعال بود و با هم منافع مشترک داشتند.»

او گفت که امروز روابط روسیه با لبنان چندان گسترده نیست - و در مورد حزب الله، مدت‌هاست که این رابطه پیچیده بوده است.

این دو متحد هنوز به طور خاص به هم نزدیک نیستند و گزارش‌هایی از تنش‌ها بر سر ادامه حضور حزب‌الله در سوریه وجود دارد.

روز پنجشنبه یک هواپیمای اضطراری روسیه 60 عضو خانواده کارکنان دیپلماتیک را از لبنان خارج کرد، اما بیش از 3،000 تبعه روسیه در این کشور باقی مانده‌اند. همین هواپیما 33 تن کمک‌های بشردوستانه از جمله مواد غذایی، تجهیزات پزشکی و ژنراتورهای برق را تحویل داد.

در همین حال لوینا امیدوار است حزب الله پیشروی اسرائیل را متوقف کند. او با اشاره به تهاجم و اشغال لبنان در سال 1982 توسط اسرائیل و جنگ سال 2006 گفت: «البته بسیار ناخوشایند بود، اما به جرأت می‌توانم بگویم، تهاجم زمینی خبر خوبی بود، زیرا این سومین باری است که اسرائیل مرتکب این اشتباه می‌شود. و آن‌ها اصلاً یاد نمی‌گیرند.»