به گزارش اکوایران، در واکنش به صدور قطعنامه انتقادی پنج‌شنبه شب  شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه برنامه اتمی جمهوری اسلامی ایران، تهران که با فشار جدیدی بر سر دستور کار هسته‌ای خود مواجه است، اعلام کرد که ظرفیت خود را برای تولید سوخت هسته‌ای افزایش خواهد داد.

اولین گام بازگشت تحریم‌ها؟

به نوشته لارنس نورمن، گزارش‌گر وال‌استریت ژورنال، به گفته دیپلمات‌های غربی، این قطعنامه انتقادی که توسط بریتانیا، فرانسه و آلمان و با حمایت ایالات متحده ارائه شد، نشان دهنده اولین گام مهم در یک روند چند ماهه است که می‌تواند به اعمال مجدد تحریم‌های بین المللی علیه ایران ختم شود. 

دولت آتی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، گفته که تحریم‌ها علیه ایران را تشدید کرده و مدعی جلوگیری از دستیابی این کشور به سلاح هسته‌ای شده است. انتخاب او عزم اروپا را برای افزایش فشار بر ایران بر سر برنامه هسته‌ای‌اش تقویت کرد.

واکنش فوری

بلافاصله پس از رای‌گیری در شورای حکام، ایران اعلام کرد که تعداد قابل توجهی سانتریفیوژهای پیشرفته جدید را در تاسیسات هسته‌ای خود راه اندازی خواهد کرد. این مسئله به ایران اجازه می‌دهد تا ظرفیت خود را برای تولید سوخت هسته‌ای افزایش دهد. مقامات ایرانی گفتند که ممکن است اقدامات دیگری نیز وجود داشته باشد، اما جزئیاتی از آنها ارائه نکردند.

به رغم آن‌که مقامات قطعنامه اروپا را «رویکردی سیاسی، غیر واقعی و مخرب» خواندند، اما متعهد شدند به همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه دهند‌.

تاسیسات هسته ای نطنز

به ادعای نورمن، هر گام جدید ایران برای پیشبرد برنامه هسته‌ای خود می‌تواند تنش‌ها را بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و واشنگتن در آستانه بازگشت ترامپ به کاخ سفید تشدید کند.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش اخیر خود اعلام کرد که تهران در روزهای اخیر گام‌های مقدماتی برای توقف انباشت ذخایر کنونی اورانیوم 60 درصدی ایران برداشته است که در صورت غنی‌سازی بیشتر تا 90 درصد، برای سوخت رسانی به چهار سلاح هسته‌ای کافی است.

در بیانیه ایران مشخص نیست که آیا مقامات ذخایر 60 درصدی را محدود نگه می‌دارند یا گسترش آن را از سر خواهند گرفت.

مقامات ایران علاوه بر تولید سوخت هسته‌ای، مدعی شده‌اند که بر بیشتر تکنیک‌های ساخت سلاح هسته‌ای مسلطند. نخبگان ایرانی اکنون علناً در حال بحث هستند که آیا این کشور باید به بازدارندگی هسته‌ای روی آورد یا خیر.

مقامات آمریکایی پیشتر گفته بودند که ایران می‌تواند ظرف چند ماه به سلاح هسته ای دست یابد. با این حال، واشنگتن معتقد نیست که ایران تصمیمی برای ساخت سلاح هسته ای گرفته است.

سکوی پرش برای تشدید تنش 

قطعنامه روز پنج‌شنبه بر عدم پاسخگویی مناسب ایران به سؤالات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مورد منشا مواد هسته‌ای کشف‌شده [ادعایی] در سایت های اعلام نشده متمرکز بود. در این بیانیه «نگرانی عمیقی از این‌که ایران هنوز همکاری لازم، کامل و بدون ابهام را با آژانس ارائه نکرده است» ابراز شده بود.

ایران اعلام کرده که برنامه هسته‌ای‌اش همیشه برای مقاصد صلح‌آمیز و غیرنظامی بوده است.

ایران آژانس بین المللی انرژی اتمی تاسیسات هسته ای نطنز

قطعنامه انتقادی همچنین شامل درخواست از گروسی برای تهیه گزارش جامع درباره وضعیت برنامه هسته‌ای ایران حداکثر تا بهار آینده بود.

به نوشته نورمن، این می‌تواند سکوی پرشی برای قطعنامه عدم پایبندی ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی باشد؛ اقدامی که در صورت عدم تفاهم با ایران، موضوع را برای بررسی تا تابستان آینده به شورای امنیت سازمان ملل ارسال می کند.

دیپلمات‌های غربی گفته‌اند که این اقدام راه را برای قدرت‌های اروپایی باز می‌کند تا تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را مجددا اعمال کنند -گزینه‌ای که در توافق هسته‌ای که در اکتبر 2025 منقضی می‌شود، وجود دارد. 

فعال کردن اسنپ‌بک (یا مکانیسم ماشه) عملاً بقایای توافق هسته‌ای 2015 را از بین می‌برد. مقامات ایرانی گفته‌اند که این ماجرا می‌تواند آن‌ها را به خروج از معاهده بین‌المللی منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای سوق دهد.

دیپلمات‌های اروپایی امیدوارند از گزینه اکتبر 2025 به عنوان ضرب‌الاجلی برای فشار به تهران به سمت توافق جدید که برنامه هسته‌ای ایران را محدود می‌کند، استفاده کنند.