رصد اسرائیل از فضا؛ رد پای چینی جدید در ایران؟

به گزارش اکوایران، مقامات امنیتی غربی مدعیند که جمهوری اسلامی ایران در حال تلاش برای همکاری با دو شرکت ماهواره‌ای چینی است. آن‌ها معتقدند که تهران به دنبال گسترش قابلیت‌های خود برای نظارت از راه دور و جمع‌آوری اطلاعات، به طور بالقوه شامل تصاویر با وضوح بالا از اهداف نظامی در اسرائیل و در سراسر خاورمیانه است.

به نوشته واشنگتن‌پست، به ادعای مقامات ایالات متحده، اروپا و خاورمیانه این ارتباط شامل رفت و آمد متعدد هیات‌ها در ماه‌های اخیر بین نیروهای نظامی ایران و شرکت‌های چینی بوده که هر دو ماهواره‌های سنجش از دور با دوربین‌های پیشرفته را تولید و راه‌اندازی می‌کنند.

 مقامات  یاد شده به این روزنامه گفتند که ارتباط ایران با این دو شرکت به دقت تحت نظر است، زیرا این نگرانی [در غرب] وجود دارد که هرگونه توافقی که به وجود می‌آید می‌تواند به ایران اجازه دهد تا به طور چشمگیری توانایی خود را برای تامین اطلاعات از تاسیسات نظامی ایالات متحده و اسرائیل و همچنین رقبای عرب در خلیج فارس بهبود بخشد. این دو شرکت خطی از ماهواره‌ها را با تجهیزات نوری ارائه می‌کنند که حداقل دو برابر از پیشرفته‌ترین ماهواره‌های ایران حساس‌تر است.

این سفرها در حالی صورت می‌گیرد که روابط نزدیک‌تر بین پکن و تهران در پی یک پیمان همکاری سیاسی و اقتصادی 25 ساله که سه سال پیش توسط وزرای خارجه دو کشور امضا شد، انجام می‌شود. ایران قبلاً از روسیه برای توسعه شبکه ماهواره‌های تجسسی تحت کنترل ایران درخواست کمک کرده است، کمکی که با افزایش همکاری‌های نظامی میان طرفین، گسترش یافته است.

یک ارزیابی محرمانه که توسط واشنگتن‌پست مشاهده شد، اظهار می‌کند که توافق با چین می‌تواند توانایی هدف‌گیری تقویت‌شده برای زرادخانه موشک‌های بالستیک و همچنین سیستم‌های هشدار اولیه برای شناسایی حملات قریب‌الوقوع را به ایران بدهد. بر اساس این سند، جمهوری اسلامی ایران ممکن است در موقعیتی قرار گیرد که اطلاعات ماهواره‌ای را برای متحدانی مانند حوثی‌های یمن که حملات موشکی به کشتی‌های تجاری در خلیج فارس انجام داده‌اند، یا شبه‌نظامیان سوری و عراقی مسئول حملات پهپادی و موشکی به پایگاه‌های نظامی ایالات متحده در منطقه ارائه کند. در این سند ادعا شده که ایران قبلاً تصاویر ماهواره‌ای خریداری شده از چین را به چنین گروه‌هایی ارائه کرده است.

در حالی که هنوز هیچ گزارشی مبنی بر توافق رسمی وجود ندارد، این ارزیابی مدعی روابط بین تهران و یکی از شرکت‌ها شده است -شرکت فناوری ماهواره چانگ گوانگ، با مبادلات متعدد هیئت‌ها و اقامت طولانی مدت توسط عوامل و مقامات نظامی ایران در چین. چانگ گوانگ، مستقر در چانگ‌چون در استان جیلین در شمال شرقی چین، ماهواره‌های کوچک و کم‌هزینه «کوب‌ست » را با تجهیزات نوری می‌سازد که قادر به تولید تصاویری با وضوح 30 سانتی‌متر هستند، قابلیتی که با پیشرفته‌ترین ماهواره‌های ایالات متحده و شرکت‌های ماهواره‌‌ای تجاری اروپایی قابل مقایسه است. ماهواره خیام ایران تصاویری با وضوح حدود 1 متر تولید می‌کند.

این ارزیابی مدعیست که مقامات ایرانی همچنین به دنبال یک توافق تجاری با شرکت فناوری ماینو اسپیس مستقر در پکن بودند که ماهواره‌های سنجش از دور سری تایجینگ را می‌سازد و در تبادل هیئت‌هایی با آن شرکت کردند.

هیچ یک از شرکت‌های چینی تحت تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده یا بین‌المللی نیستند. نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، یک واحد زبده که عملیات برون مرزی را انجام می‌دهد، با تحریم‌های متعدد ایالات متحده مواجه است.

چانگ گانگ و ماینو اسپیس به ایمیل‌هایی که درخواست اظهار نظر داشتند، پاسخ ندادند. نمایندگی ایران در سازمان ملل در نیویورک به درخواست اطلاعات در مورد تماس‌های گزارش شده با شرکت‌های چینی پاسخی نداد.

چانگ گوانگ سال گذشته پس از گزارش‌هایی مبنی بر ارائه خدمات و تصاویر ماهواره‌ای به گروه واگنر روسیه، درگیر جنجال شد. این گزارش‌ها این شرکت را به یک قرارداد 30 میلیون دلاری مرتبط می‌کند که توسط مقامات واگنر در نوامبر 2022، نه ماه پس از آغاز تهاجم نظامی تمام عیار روسیه به اوکراین، امضا شد.

چین، یکی از مهمترین شرکای نظامی ایران از لحاظ تاریخی، بیشتر فروش تسلیحات خود به تهران را در حدود سال 2005 به حالت تعلیق درآورد، زیرا کشورهای غربی در حال تشدید تحریم‌ها بر سر برنامه هسته‌ای ایران بودند که به سرعت در حال گسترش بود. روابط با پکن به تدریج در دهه گذشته بهبود یافت و با توافق چین در سال 2015 برای تامین فناوری ناوبری ماهواره‌ای ایران که به تهران اجازه داد دقت موشک‌ها و پهپادهای خود را بهبود بخشد، شروع شد.

بسیاری از قطعات الکترونیکی هواپیماهای ایرانی از چین هستند.

بر اساس توافقنامه 2o21، دو کشور متعهد به تمرینات آموزشی و توسعه مشترک آینده هواپیماها و هلیکوپترهای بال ثابت هستند.

چین در حال حاضر بزرگترین مشتری فرآورده‌‌های نفتی ایران است و تجارت بین دو کشور رونق گرفته است و در سال گذشته به 32 میلیارد دلار رسیده است. اما این رقم به دلیل تجارت چین با بزرگترین رقبای خلیج فارس ایران، عربستان سعودی و امارات متحده عربی کمتر است.

در حالی که پکن به سمت ارتقای اتحاد خود با تهران حرکت کرده است، مقامات چینی در مورد ارائه کمک‌های نظامی که ممکن است به تنش با همسایگان ایران دامن بزند یا تحریم‌های بین‌المللی علیه شرکت‌های چینی ایجاد کند، محتاط مانده‌اند. چین همچنین نسبت به تشدید تنش در خاورمیانه که می‌‌‌تواند آبراه‌های حیاتی خلیج فارس را برای نفتکش‌ها ببندد، محتاط به نظر می‌‌‌رسد.

از زمان حمله حماس به اسرائیل در 7 اکتبر، چین بارها از ایالات متحده به دلیل نقشش در منطقه انتقاد کرده و در عین حال از همه طرف‌ها خواسته است تا به خشونت‌ها پایان دهند.

تحلیلگران می‌گویند چین ممکن است بر این باور باشد که از پوشش غیرنظامی قانونی برای کمک به برنامه فضایی ایران برخوردار است، زیرا ماهواره‌های نظارتی کاربردهای غیرنظامی زیادی دارند، مانند نظارت بر محیط زیست و واکنش در بلایای طبیعی.

گری سامور، مشاور ارشد سابق در کنترل تسلیحات در دولت‌های کلینتون و اوباما، گفت: «مسلماً قابل قبول است که شرکت‌های چینی در زمینه فناوری تجسسی با ایران کار کنند، زیرا از دیدگاه چینی‌ها با ارائه تسلیحات یکسان نیست. چینی‌ها سعی می‌کنند از سیاست دوری کنند. خاورمیانه منبع نفت و گاز است و آنها نمی‌خواهند روابط خود را با سعودی ها و اماراتی‌ها به خطر بیندازند.»

در این میان، مسکو همچنان بزرگترین تقویت کننده برنامه فضایی رو به رشد ایران است. روسیه از سال 2022 حداقل دو ماهواره تجسسی ایرانی را به مدار زمین پرتاب کرده است، از جمله ماهواره سنجش از دور پارس-1 که در ماه فوریه با موشک سایوز-2 روسی به فضا فرستاده شد. ایران اعلام کرده که در ماه ژانویه چهار ماهواره را با استفاده از موشک‌های خود با موفقیت به فضا پرتاب کرده است. سه ماهواره ارتباطی و چهارمی مدارگرد سنجش از دور که توسط سپاه اداره می‌شود.