چراغ سبز قاهره به تل‌آویو؛ چرا سیسی تسلیم خواسته کلیدی بی‌بی شد؟

به گزارش اکوایران، سه منبع ارشد مصری به میدل‌ایست‌آی گفتند که قاهره و تل‌آویو به تفاهمی رسیده‌اند که به حضور امنیتی اسرائیل در امتداد مرز مصر و غزه در ازای بازگشایی گذرگاه رفح و اداره آن توسط فلسطینیان اجازه می‌دهد.

به گفته مقامات دیپلماتیک، امنیتی و اطلاعاتی مصر، اسرائیل دو گزینه برای منطقه مرزی موسوم به کریدور فیلادلفیا ارائه داده است. یکی از آن‌ها شامل حضور نظامی تل‌آویو در این منطقه می‌شود. دومین گزینه نیز جایگزین نیروها با یک مانع زیرزمینی، تجهیزات نظارتی الکترونیکی و گشت‌های گاه‌به‌گاه خواهد بود.

مصر گفت در صورتی که گروه‌های فلسطینی، به ویژه حماس با این گزینه‌ها موافق باشند، آن‌ها را خواهد پذیرفت. با این حال، حماس که در حال حاضر با اسرائیل در نوار غزه در حال نبرد است، تأکید داشته با هیچ آتش‌بسی که شامل خروج کامل اسرائیلی‌ها از این منطقه، از جمله کریدور فیلادلفیا نباشد، موافقت نخواهد کرد.

منابع نزدیک به حماس به میدل‌ایست گفتند از آنچه اسرائیل و مصر توافق کرده‌اند بی‌خبر بوده، اما چنین توافقی برای این جنبش تعجب‌آور یا لزوماً قابل قبول نخواهد بود.

کریدور فیلادلفیا یک منطقه حائل غیرنظامی به طول ۱۴ کیلومتر و عرض ۱۰۰ متر در طول کل مرز بین غزه و مصر است که در دو توافقنامه مصر و اسرائیل طی سال‌های ۱۹۷۹ و ۲۰۰۵ ایجاد شده است. طبق این پیمان‌ها، هیچ یک از دو طرف نمی‌توانند به صورت یک‌جانبه نیروهایی را در این منطقه مستقر کنند.

اما در ماه می، ارتش اسرائیل گذرگاه رفح را تصرف کرد و کنترل تمام مرز را در دست گرفت؛ اقدامی که دیا رشوان، سخنگوی دولت مصر آن را نقض توافقنامه ۱۹۷۹ دانست. از آن زمان، مصر و اسرائیل چندین نشست درباره کریدور و گذرگاه رفح برگزار کرده‌اند. برخی از آن‌ها با حضور آمریکا برگزار شد.

یک مقام اطلاعات عمومی مصر آشنا با این جلسات گفت که مصر سیگنال انعطاف‌پذیری در مورد حضور اسرائیل در منطقه غیرنظامی را داده است. با این حال، او افزود قاهره اصرار دارد که گذرگاه رفح، تنها دروازه ورودی به نوار غزه که با سرزمین‌های اشغالی هم‌مرز نیست، باید بازگشایی شده و توسط نهادی فلسطینی در سمت غزه اداره شود.

دو گزینه

اسرائیل ترجیح می‌دهد سطح کنترل کنونی خود بر گذرگاه فیلادلفیا و حضور نظامی گسترده در آنجا را حفظ کند. به گفته منابع، چنین خواسته‌ای به این دلیل است که اسرائیل به مصر اعتماد ندارد تا از انتقال سلاح و سایر اقلام از صحرای سینا به گروه‌های فلسطینی غزه جلوگیری کند. مقام اطلاعاتی مصر گفت که سرویس‌های اطلاعاتی این کشور به اسرائیل گفته‌اند که آماده‌اند به اسرائیلی‌ها اجازه انجام این کار را بدهند.

اسرائیل همچنین پیشنهاد کرد که سربازان خود را خارج کرده و آن‌ها را با یک مانع زیرزمینی پر از فناوری مجهز به سنسورهای الکترونیکی پیشرفته متصل به یک اتاق عملیات اسرائیلی جایگزین کند. این سنسورها اسرائیل را از تلاش برای حفر تونل‌های مرزی و سایر روش‌های قاچاق آگاه می‌سازد.

مقام اطلاعاتی مصر خاطرنشان کرد این گزینه قبلاً بارها توسط قاهره رد شد که معتقد است این امر حاکمیت مصر را نقض کرده و به امنیت ملی آسیب می‌رساند. اما دولت السیسی نهایتاً تسلیم شد و گزینه مانع زیرزمینی همچنان روی میز قرار دارد.

یک مقام نظامی مصری که در این مذاکرات شرکت داشت، گفت که چراغ قاهره تا حدی به این دلیل بوده که تمایل اسرائیل برای حفظ حضور نظامی گسترده در مرز با چالش‌های قابل توجهی روبروست. نیروهای این رژیم در کریدور فیلادلفیا و سایر نقاط غزه اغلب توسط حماس با راکت و خمپاره هدف قرار می‌گیرند که منجر به تلفات و جراحات زیادی می‌شود.

طبق گفته ارتش اسرائیل، از زمان آغاز جنگ غزه تاکنون، ۶۹۰ سرباز و افسر این رژیم کشته شده‌اند. هفته گذشته، اسرائیل گفت که بیش از ۱۰ هزار نفر از سربازانش زخمی شده‌اند که ۳۷۰۰ مورد آن آسیب به اندام‌ها بوده است. بنابراین، همانطور که منابع گفتند، برخی در ارتش اسرائیل ترجیح می‌دهند مانع و حسگرهایی را برای دور نگه داشتن نیروها از خط آتش ایجاد کنند.

منابع میدل‌ایست آی تأکید کردند که گذرگاه رفح خط‌قرمز مصر بوده و قاهره مصرانه خواستار خروج اسرائیل از این مکان و انتقال مدیریت آن به نهادی فلسطینی است.

بسیار بعید است که اسرائیل با اداره مجدد گذرگاه توسط حماس موافقت کند. اگرچه محمود عباس، رئیس‌جمهور فلسطین بر این اصرار داشته که تشکیلات خودگردان فلسطین برای اداره این منطقه به غزه بازگردند، اما کابینه اسرائیل نسبت به این گزینه نیز مردد است.

گزارش‌هایی منتشر شده که اعضای جریان اصلاح‌طلب دموکراتیک محمد دحلان، شاخه‌ای از جنبش فتح عباس مسئولیت اداره این گذرگاه را بر عهده خواهند داشت. دحلان که توسط تشکیلات خودگردان فلسطینی تبعید شده، مشاور ارشد محمد بن زاید، حاکم امارات متحده عربی و نزدیک به دولت مصر است.

با این حال، عادل الغول، رهبر جریان اصلاح‌طلب دموکراتیک نزدیک به دحلان هرگونه برنامه برای کنترل گذرگاه را تکذیب کرد. او گفت که این حزب بر اجماع فلسطینی در مورد اینکه چه کسی آن را اداره خواهد کرد، تأکید دارد.

منبع دیپلماتیک مصری به میدل‌ایست گفت: «مصر در روزهای آینده برای توافق بر سر مدیریت گذرگاه رفح، از حماس و فتح دعوت خواهد کرد تا یک گفتگوی درون‌فلسطینی در قاهره برگزار کنند».

نفوذ از دست رفته

مصر پس از تصرف و بسته‌شدن گذرگاه رفح توسط اسرائیل، بخش زیادی از نفوذ خود در غزه را از دست داد. پیش از جنگ غزه، ۴۰ درصد واردات این منطقه محاصره‌شده از طریق رفح انجام می‌گرفت. اما از آغاز درگیری، این گذرگاه به کانال اصلی کمک‌های انسان‌دوستانه تبدیل شد؛ زیرا ارتش اسرائیل با محاصره منطقه، محدودکردن ورود غذا، دارو و سایر کالاها از طریق گذرگاه‌های تحت کنترل خود، غزه را خفه کرد.

با این حال، گذرگاه رفح از زمان تصرف توسط اسرائیل در ماه می، تاکنون عملیاتی نبوده است. این هفته، مقامات محلی غزه گفتند که بسته‌شدن این گذرگاه به از دست رفتن هزار فلسطینی انجامیده که جان آن‌ها به کمک‌های بشردوستانه یا خروج از غزه برای مداوا وابسته بود. دفتر رسانه‌ای دولت غزه گفت که ۲۵ هزار فلسطینی بیمار و زخمی برای درمان فوری نیاز به ترک غزه دارند.

دیپلمات مصری خاطرنشان کرد که برخی از چهره‌های بانفوذ در مصر با بسته‌شدن این گذرگاه «درآمد اقتصادی» خود را از دست دادند. پیش از بسته‌شدن رفح توسط اسرائیل، شرکتی متعلق به یک تاجر مصری و متحد بانفوذ عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر روزانه حدود ۲ میلیون دلار از فلسطینیان فراری از غزه درآمد داشت.

شرکت مشاوره و گردشگری هلا، متعلق به ابراهیم الارگانی، رئیس قبیله سینا و تاجر بزرگ مصری از هر فلسطینی که وارد مصر می‌شد حداقل ۵۰۰۰ دلار برای بزرگسالان و ۲۵۰۰ دلار برای کودکان زیر ۱۶ سال هزینه می‌گرفت.

شرکت ارگانی تنها چاره برای فلسطینی‌هایی بود که می‌خواستند از جنگ غزه فرار کنند. این دیپلمات گفت برخی از افرادی که طی جنگ از گذرگاه سود می‌بردند، در مذاکرات با اسرائیل شرکت داشتند.

به گفته منبع دیپلماتیک، قاهره به دلیل فشار قابل توجه تل‌آویو و واشنگتن، به ویژه اینکه مصر مقدار قابل توجهی انرژی را از اسرائیل وارد می‌کند و از بحران برق رنج می‌برد، موضع خود را در مورد مرز نرم کرد. او گفت که شواهد این فشار را می‌توان در واکنش به حادثه تیراندازی ماه ژوئن یک پلیس مصری به سه سرباز اسرائیلی در مرز مصر و سرزمین‌های اشغالی مشاهده کرد.

این منبع افزود یک مقام ارشد نظامی به دستور السیسی به دلیل این تیراندازی برکنار شد که آن را هشداری برای همه افراد دخیل در مسائل امنیتی در این منطقه توصیف کرد.