واکنش ایران به بازگشت ترامپ: صبر استراتژیک یا بی‌تفاوتی؟

به گزارش اکوایران، پس از پیروزی دوباره دونالد ترامپ در انتخابات، ایران واکنشی بی‌تفاوت نسبت به این موضوع نشان داده و رسماً اعلام کرده که انتظار تغییرات اساسی در سیاست‌های ایالات متحده، به ویژه در زمینه تحریم‌ها یا جنگ‌های خاورمیانه، ندارد.

به نوشته المانیتور، ترامپ در ژانویه آینده به کاخ سفید بازخواهد گشت. اکنون زمانی حساس برای تهران است که متحدانش در منطقه از اسرائیل ضربات سختی خورده‌اند. پیروزی ترامپ در حالی به دست آمد که خاورمیانه به خاطر جنگ غزه در بحران به سر می‌برد. این جنگ اکنون به لبنان گسترش یافته است؛ جایی که اسرائیل با حزب‌الله در حال نبرد است. ایران نیز دو بار، یکی در آوریل و دیگری در اکتبر، با حملات موشکی و پهپادی اسرائیل را هدف قرار داد.

جان قزوینیان، نویسنده کتابی در مورد تاریخ روابط آمریکا و ایران گفت: «ایران به طور سنتی پس از انتخاب رئیس‌جمهور جدید آمریکا، رویکرد صبر و نظاره را در پیش می‌گیرد». او افزود که مقامات فعل‌وانفعالات واقعی دولت جدید آمریکا را رصد و آن‌ها را نشانه‌ای از رویکرد کاخ سفید ترامپ در قبال ایران می‌دانند.

در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، او استراتژی «فشار حداکثری» را علیه ایران به کار گرفت و تحریم‌های شدیدی را وضع کرد که تنش‌ها میان این دو دشمن دیرینه به اوج خود رساند. در دسامبر ۲۰۱۷، ترامپ قدس را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخت و در سال بعد، سفارت آمریکا را به آنجا منتقل کرد. ترامپ همچنین حاکمیت اسرائیل بر بلندی‌های جولان که اسرائیل در سال ۱۹۶۷ از سوریه گرفته بود و بعدها ضمیمه کرد را به رسمیت شناخت.

رحمان قهرمان‌پور، تحلیلگر سیاست خارجی گفت: «ترامپ خط‌قرمزی را که در روابط ایران و ایالات متحده و همچنین در خود منطقه وجود داشت، پشت سر گذاشته است». او افزود با توجه به تنش‌های کنونی در منطقه و تاریخچه سیاست خارجی ترامپ، خطراتی که او برای «منافع ایران» ایجاد می‌کند، بیشتر از دموکرات‌هاست.

سیاست‌های اشتباه

مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران در روز پنج‌شنبه گفت: «برای ما فرقی نمی‌کند که در انتخابات آمریکا چه کسی پیروز شود». او افزود که ایران اولویت خود را «گسترش روابط با کشورهای اسلامی و همسایه» قرار داده است.

ایران همچنین پیروزی ترامپ را فرصتی برای آمریکا دانست تا در «سیاست‌های اشتباه گذشته خود را بازنگری کند». اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران گفت: «کشورش تجربیات تلخی از سیاست‌ها و رویکردهای دولت‌های مختلف ایالات متحده در گذشته دارد».

در سال ۲۰۱۸، ترامپ به طور یک‌جانبه ایالات متحده را از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران با قدرت‌های جهانی بیرون آورد و تحریم‌های سختی را علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال کرد. در سال ۲۰۲۰ نیز ایالات متحده سردار قاسم سلیمانی، فرمانده فقید نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، را در یک حمله هوایی در فرودگاه بغداد ترور کرد.

روز سه‌شنبه، ترامپ به خبرنگاران گفت: «هدفش این نیست که به ایران آسیب برساند». او افزود: «شروط من بسیار ساده است. آنها نباید سلاح هسته‌ای داشته باشند. من دوست دارم ایران کشوری بسیار موفق شود».

ایران همیشه هرگونه تمایل به توسعه قابلیت‌های هسته‌ای نظامی را رد کرده و تأکید داشته که فعالیت‌های هسته‌ایش کاملاً صلح‌آمیز است.

با این حال، ایران پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، تدریجاً محدودیت‌های مربوط به فعالیت‌های هسته‌ایش را متوقف کرد. پزشکیان که از تیرماه به سمت خود منصوب شده، از احیای این توافق حمایت کرده و خواستار پایان‌دادن به انزوای کشورش است.

سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران نیز در ماه گذشته گفت که مذاکرات هسته‌ای غیرمستقیم با ایالات متحده از طریق عمان به دلیل تنش‌های منطقه‌ای متوقف شده است.

قزوینیان گفت: «پایان انزوای ایران به هیچ وجه برای ترامپ در دستور کار نخواهد بود». او خاطرنشان کرد: «دولت ترامپ احتمالاً اقداماتی تحریک‌آمیز و تشدیدکننده انجام خواهد داد که هدف آن نابودی یا فروپاشی جمهوری اسلامی ایران است».

استفاده از فرصت

فواد ایزدی، کارشناس سیاسی گفت که پایان‌دادن به جنگ غزه و لبنان احتمالاً «اولویت ایالات متحده نخواهد بود». او توضیح داد: «من فکر نمی‌کنم آن‌ها به زودی به آتش‌بس علاقه‌مند باشند».

ایران برای آتش‌بس غزه و لبنان فشار آورده و پزشکیان در روز یک‌شنبه گفت که توافقی احتمالی می‌تواند شدت واکنش تهران به حملات اخیر اسرائیل به خاک ایران را تحت تأثیر قرار دهد.

فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت نیز پیش از پیروزی ترامپ گفت: «سیاست‌های عمومی ایالات متحده و جمهوری اسلامی ایران ثابت است».

روز پنج‌شنبه، روزنامه‌های ایرانی عناوین مختلفی منتشر کردند. روزنامه تندروی کیهان ایالات متحده را فارغ از اینکه رئیس‌جمهورش کیست، «شیطان بزرگ» نامید.

روزنامه اصلاح‌طلب هم‌میهن در مقاله‌ای انتقادی نوشت که کسانی که می‌گویند انتخابات آمریکا فرقی ندارد، باید «درک خود از سیاست‌های ترامپ را بهبود بخشند» و «از این وضعیت برای منافع ملی کشورهای خود استفاده کنند». این روزنامه افزود: «ایران نباید از این قاعده مستثنی باشد».