به گزارش اکوایران، سرانجام جو بایدن به قرارداد آتش‌بس خود رسید. این توافق دقیقاً همان چیزی نبود که او در بیشتر سال گذشته برای آن تلاش می‌کرد، اما با این وجود یک پیشرفت بود، و بعد از یک انتخابات تلخ، لحظه‌ای شیرین از موفقیت.

به نوشته نیویورک‌تایمز، سوال این است که آیا آتش بسی که بایدن در لبنان اعلام کرد اوج تلاش‌های دیپلماتیک او در خاورمیانه خواهد بود یا پله‌ای برای توافقات گسترده‌تر است که می‌تواند در نهایت به جنگ ویرانگر غزه پایان دهد و به طور بالقوه حتی فضا را برای تحول منطقه‌ای گسترده‌تر آماده کند.

اگر برقرار بماند، آتش بس لبنان به خودی خود می‌تواند تفاوت مهمی ایجاد کند. این طرح برای بازگرداندن ثبات در امتداد مرز با لبنان طراحی شده است و به صدها هزار غیرنظامی آواره از هر دو طرف اجازه می‌دهد به خانه‌های خود بازگردند و در عین حال یک منطقه حائل برای تضمین امنیت اسرائیل فراهم می‌کند و فرصتی را برای دولت لبنان فراهم می‌کند تا کنترل خود بر قلمرو کشور را مجددا اعمال کند.

«صلح ممکن است»

اما هنگامی که بایدن از دفتر بیضی خارج شد تا از توافق روز سه شنبه استقبال کند، واضح بود که جاه طلبی‌های بزرگ‌تری در ذهن داشت. او گفت: «این به ما یادآوری می‌کند که صلح ممکن است. دوباره می‌گویم: صلح ممکن است. تا زمانی که اینطور باشد، من حتی یک لحظه از تلاش برای رسیدن به آن دست نخواهم کشید.»

در حالی که تنها 55 روز از ریاست جمهوری او باقی مانده است، آقای بایدن با زمان رقابت می‌کند. او ترجیح می‌دهد به‌عنوان رئیس‌جمهوری که خاورمیانه را در مسیری برای حل و فصل دائمی خصومت‌های دیرینه قرار داد، به یاد آورده شود تا رئیس‌جمهوری که به جانشینش منطقه‌ای آشفته تحویل دهد.

با دستیابی بخ توافقنامه لبنان، آقای بایدن گفت که اکنون تلاش خود را برای آتش بس در غزه با همکاری مصر، قطر و ترکیه تجدید خواهد کرد و از اسرائیل و حماس خواست تا از این لحظه استفاده کنند.

آقای بایدن گفت: «آن‌ها نیز مستحق پایان جنگ و آوارگی هستند. مردم غزه از جهنم گذشتند. دنیای آن‌ها کاملاً متلاشی شده است. بسیاری از غیرنظامیان در غزه رنج بسیار زیادی را متحمل شده‌اند.»

البته او گفت که بیشتر تقصیر ادامه جنگ در غزه را با حماس می‌داند که «ماه‌ها و ماه‌ها از مذاکره با حسن نیت در مورد آتش‌بس و معامله گروگان‌ها خودداری کرده است». اما او همچنین از اسرائیل که «در میدان نبرد جسورانه عمل کرده است» خواست تا اکنون «در تبدیل دستاوردهای تاکتیکی علیه ایران و [متحدان] آن به یک استراتژی منسجم عمل کند».

پایان نبرد در غزه همراه با آزادی اسرای باقی مانده حماس - از جمله هفت آمریکایی که گفته می‌شود چهار نفر از آن‌ها هنوز زنده هستند - یک دستاورد نهایی خوشحال کننده برای آقای بایدن و تیمش خواهد بود. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه، آن در هفته‌های پایانی تصدی خود این را بالاترین اولویت خود قرار داده است. مشاوران آقای بایدن، جیک سالیوان، جان فاینر، برت مک گورک و آموس هوچستاین، به همراه رئیس سیا، ویلیام جی. برنز، همگی بخش عمده از سال گذشته را به این پروژه اختصاص داده‌اند.

ویلیام برنز

در بسیاری از نقاط در طول راه، آن‌ها فکر می‌کردند که در آستانه یک توافق هستند، تا اینکه چیزی آن را منتفی می‌کرد - انفجار جدیدی از خشونت، ترور هدفمند رهبران حماس، کشتن اسرای اسرائیلی. با این حال آن‌ها بارها و بارها به مذاکره برمی‌گشتند، هرگز تسلیم نشدند، شاید از نظر برخی به طور ساده لوحانه، اما قطعا مصمم و بدون خستگی.

پس از این همه تماس نزدیک، تصور این‌که آن‌ها بتوانند در مدت زمان باقیمانده آتش‌بس غزه را به نتیجه برسانند سخت است، به خصوص اگر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل به این نتیجه برسد که بهتر است منتظر بازگشت رئیس جمهور منتخب دونالد ترامپ بماند. اما تیم بایدن دوباره در روز سه شنبه اصرار داشت که این توافق امکان پذیر است.

هدف نهایی

سناریوی گریزپا تر و در عین حال بسیار جذاب‌تر برای آقای بایدن، باز تنظیم منطقه است که شامل توافق با عربستان سعودی است که با حمله حماس در 7 اکتبر و آغاز جنگ غزه از مسیر خارج شد. حتی اکنون، در همین ساعت پایانی، بایدن گفت که ممکن است بتواند با ارائه تعهدات امنیتی آمریکا و کمک‌های هسته‌ای غیرنظامی به پادشاهی و ایجاد مسیری معتبر برای تشکیل یک کشور فلسطینی، توافق برای عادی سازی روابط بین اسرائیل و عربستان سعودی به نتیجه برساند.

بایدن گفت: «من معتقدم که این دستور کار همچنان ممکن است. در زمان باقیمانده در مقام ریاست جمهوری خود، به طور خستگی ناپذیری برای پیشبرد این چشم انداز برای منطقه‌ای یکپارچه، امن و مرفه تلاش خواهم کرد که همه این‌ها امنیت ملی آمریکا را تقویت می‌کند.» به نظر می‌رسد شانس آن کم باشد، اما حداقل، او امیدوار است بتواند میز را برای دولت بعدی آماده کند تا چنین معامله‌ای را تکمیل کند.

مقامات دولت گفتند که با تیم آقای ترامپ درباره تلاش‌هایشان در تماس هستند. به گفته یک مقام ارشد دولت، آقای هوخشتاین، مذاکره کننده آمریکا در امور لبنان، مدت کوتاهی پس از انتخابات 5 نوامبر و بار دیگر دو روز پیش در مورد رویکرد دولت به مشاوران امنیت ملی ترامپ اطلاع داد، که از آن حمایت کردند.

این مقام گفت که «هم فضای سیاسی و هم ژئوپلیتیکی با توافق سعودی همسو هستند، توافقی که بر اساس توافقات عادی سازی ابراهیم است که ترامپ در دوره اول خود به امضای آن بین اسرائیل و چندین کشور کوچکتر عرب کمک کرد. آقای ترامپ رابطه نزدیکی با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی دارد که به صراحت گفته است که برای دستیابی به توافق مشتاق است.

اطمینان از اجرای توافق

در این میان، تیم بایدن باید برای اطمینان از موفقیت توافقی که اکنون در لبنان مذاکره کرده است، کار کند. بر اساس این توافق، نبردها در ساعت 4 صبح روز چهارشنبه به وقت محلی متوقف شد و طی 60 روز آینده، حزب‌الله و نیروهای اسرائیلی باید به تدریج از جنوب لبنان عقب‌نشینی کنند و ارتش لبنان برای تضمین صلح وارد عمل شود.

آقای بایدن گفت: «این [توافق] برای توقف دائمی خصومت‌ها طراحی شده است. آنچه از حزب‌الله و دیگر سازمان‌های باقی می‌ماند اجازه نخواهد داشت، تاکید می‌کنم، اجازه نخواهد داشت دوباره امنیت اسرائیل را تهدید کند.

اسراییل لبنان

بایدن گفت که ایالات متحده و فرانسه برای اطمینان از اجرای موفقیت آمیز توافق تلاش خواهند کرد، اما تکرار کرد که هیچ نیروی رزمی آمریکایی در این تلاش‌ها شرکت نخواهد کرد. او گفت: «ما مصمم هستیم که این درگیری تنها یک چرخه دیگر از خشونت نباشد.»

شکستن این چرخه سخت بوده است. از جمله، مذاکره کنندگان آخرین توافق گفتند که اسرائیل حق پاسخ به هرگونه حمله جدید حزب الله را حفظ خواهد کرد و این سوال را مطرح کرد که آیا آتش بس واقعا برقرار خواهد ماند یا خیر. حزب الله از نظر فنی طرف توافق نیست، اما ظاهراً دولت لبنان از طرف آن مذاکره کرده است.

تیم بایدن پایان ناخوشایند جنگ بین اسرائیل و لبنان در سال 2006 را مورد توجه قرار داد، زمانی که جامعه بین‌المللی آتش‌بسی را میانجی‌گری کرد، و سپس به سراغ مسائل دیگر رفت، حتی در شرایطی که حزب‌الله واقعاً از کنترل خود بر جنوب لبنان دست نکشید. دستیاران بایدن گفتند که درس‌های سال 2006 را آموخته‌اند و به دنبال ایجاد این توافق برای جلوگیری از مشکلات مشابه هستند.

یک «مکانیسم سه جانبه» که اندکی پس از جنگ 2006 ایجاد شد، مجدداً فرموله شده و گسترش خواهد یافت تا فرانسه را نیز در بر گیرد و توسط ایالات متحده رهبری شود. این گروه شکایات در مورد نقض احتمالی را دریافت خواهد کرد و با ارتش لبنان همکاری خواهد کرد تا ظرفیتی برای تضمین امنیت در بخش جنوبی کشور ایجاد کند. کمیته فنی نظامی که اخیرا احیا شده است شامل کشورهای دیگری می‌شود که می‌توانند برای نیروهای امنیتی لبنان تجهیزات، آموزش و حمایت مالی ارائه دهند.

آقای بایدن در سخنرانی تلویزیونی خود در روز سه شنبه به این نکته اشاره کرد که هیچ نیروی رزمی آمریکایی در تامین امنیت مرزها دخالت نخواهد کرد. اما مقامات به طور جداگانه گفتند که نیروهای غیر جنگی آمریکایی که در سفارت ایالات متحده در بیروت کار می‌کنند می‌توانند در ارائه آموزش و پشتیبانی‌های دیگر مشارکت داشته باشند.

البته این‌ها جزییات مهمی هستند، اما جزییاتی هستند که بهتر است به دستیاران سپرده شود تا توصیف کنند. برای رئیس جمهور اردک لنگ که به طور فزاینده در پس زمینه محو می‌شود، تصویر بزرگتری نمایان می‌شود. بله، دوران او در اوج رو به پایان است. بله، جانشین او اکنون لحن سیاست خارجی را تنظیم می‌کند. اما در حال حاضر، دفتر بیضی هنوز متعلق به اوست. میراث نهایی هنوز نوشته نشده است.

مشاهده تلاش آقای بایدن برای نوشتن آن میراث در روز سه شنبه در باغ رز کاخ سفید آسان بود. او گفت: «اعلامیه امروز ما را به تحقق دستور کار مثبتی که من در تمام دوران ریاست جمهوری خود به پیش می‌بردم نزدیکتر می‌کند، چشم اندازی برای آینده خاورمیانه که در آن منطقه در صلح و شکوفایی و یکپارچه است.»