به گزارش اکوایران، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه در ابتدای نشست خبری هفتگی خود با خبرنگاران با اشاره به اجلاس سازمان دی ۸ در قاهره پایتخت کشور مصر اظهارداشت: این هفته اجلاس هشت کشور عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی دی ۸ در مصر برگزار می‌شود که ابتدا نشست وزیران امور خارجه و پس از آن نشست سران دی هشت با حضور رئیس‌جمهور برگزار خواهد شد.

وی همچنین  اظهار داشت: بازگشایی سفارت جمهوری اسلامی ایران در سوریه در دستور کار ما قرار دارد و هر زمان که شرایط لازم برای آن فراهم شود، این اقدام انجام خواهد شد.

بقایی افزود: اقدامات تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی در سوریه موضوع تازه‌ای نیست و ما به‌عنوان کشوری مسئول در منطقه غرب آسیا، به حفظ صلح و ثبات در منطقه متعهد هستیم. این تعهد، یک اصل بین‌المللی محسوب می‌شود که مبنای روابط بین‌الملل در هشت دهه گذشته بوده است. همه کشورها موظف هستند در راستای صیانت از هنجارهای بین‌المللی، نسبت به این تجاوزات واکنش نشان داده و برای توقف این اقدامات تلاش کنند.

سخنگوی وزارت امور خارجه در خصوص اظهارات وزیر خارجه ترکیه خاطرنشان کرد: غیرطبیعی نیست که کشورها روایت‌های خود را از تحولات و وقایع ارائه دهند. به‌ویژه در دوران اخیر، آنچه که مشخص است این است که در نشست دوحه و همچنین نشست آستانه که ظهر یکشنبه برگزار شد و نیز در نشست کشورهای پنج به علاوه سه (سه کشور عضو آستانه به‌علاوه پنج کشور عربی منطقه)، موضوعات مهمی مورد بحث و تفاهم قرار گرفت. در بیانیه‌ صادرشده از این نشست‌ها، بر ضرورت توقف درگیری‌ها و گفت‌وگوی میان معارضه و دولت سوریه تأکید شد. این گفت‌وگوها با هدف جلوگیری از گسترش تروریسم و ایجاد خلأ قدرت در سوریه و همچنین حفظ تمامیت سرزمینی این کشور صورت می‌گیرد.

وی تصریح کرد: نگرانی عمده‌ای که میان همه کشورهای شرکت‌کننده در نشست آستانه و نشست پنج به علاوه سه مشترک بود، حفظ تمامیت سرزمینی سوریه بود. با این حال، در همین چند روز گذشته، تمامیت سرزمینی سوریه به‌شدت مورد تعرض رژیم صهیونیستی قرار گرفته است. برای نخستین‌بار در پنجاه سال اخیر، بخش دیگری از خاک سوریه اشغال شد. این اقدام به‌نوعی نقض آشکار قطعنامه ۳۵۰ شورای امنیت به‌صورت یک‌طرفه است. چنین تحرکاتی تأییدکننده نگرانی‌هایی است که جمهوری اسلامی ایران و سایر کشورهای شرکت‌کننده در این نشست‌ها نسبت به امنیت، ثبات و تمامیت ارضی سوریه داشتند. این نگرانی‌ها، نگرانی‌های مشترک کشورهای منطقه است. بنابراین، تلاش و دغدغه کشورهای شرکت‌کننده در نشست دوحه آن بود که از بروز چنین وضعیتی در سوریه جلوگیری کنند.

وی اظهار داشت: تلاش کشورها در دوحه بر این بود که از بروز چنین وضعیتی جلوگیری کنند و به‌طور کلی باید گفت که حضور ما در سوریه حضوری مبنایی و اصولی بود و خروج ما نیز به شکلی مسئولانه صورت خواهد گرفت. ما در سوریه به دنبال کشورگشایی، سیطره‌جویی یا احیای امپراتوری‌های گذشته نبوده‌ایم. آنچه که در سوریه برای ما اهمیت داشت، کمک به تأمین امنیت مردم این کشور در برابر افراط‌گرایی خشن و تروریسم بود. لازم می‌دانم در اینجا اشاره کنم که امروز در تقویم ما، روز مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی خشن است؛ موضوعی که سال‌ها به‌عنوان یکی از دغدغه‌های اصلی جامعه بین‌المللی مطرح بوده است.

سخنگوی دستگاه دیپلماسی گفت: ما با این هدف و با این مبنا و بنا به دعوت دولت مستقر و قانونی سوریه در این کشور حضور پیدا کردیم. حضور ما در سوریه حضوری مستشاری بود و ما هیچ‌گاه برای حمایت یا دفاع از شخص، گروه یا حزب خاصی در این کشور اقدام نکردیم. تا آخرین لحظات نیز آنچه که برای ما اهمیت داشت، کمک به حفظ امنیت و تمامیت سرزمینی سوریه به‌عنوان کشوری مهم در منطقه بود. چراکه باور داریم امنیت و ثبات در تک‌تک کشورهای منطقه، ضامن امنیت و ثبات در منطقه غرب آسیا خواهد بود.

وی تصریح کرد: روابط بین ایران و چین روابطی مستمر و رو به رشد است. در تمامی عرصه‌های سیاسی، تجاری و فرهنگی روابط بسیار خوبی میان دو کشور برقرار است. موافقت‌نامه ۲۵ ساله نیز نشان‌دهنده عمق روابط و همکاری‌های گسترده دو طرف است.

اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه در خصوص موضع اخیر کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مبنی بر اینکه ایران و روسیه در دوران جدید سوریه، جایی ندارند ضمن ابراز تعجب از این موضع گیری گفت: این طنز جالبی است. فکر می کنم ایشان در زمان بیان این سخنان در حال مطالعه کتاب های تاریخی بودند، چرا که دوران اینکه یک قدرت خارجی برای منطقه دیگری تعیین تکلیف کند گذشته است. علاوه بر این، بهتر است اتحادیه اروپا در وزن، جایگاه و رفتار خود در قبال منطقه غرب آسیا بازنگری کند. عملکرد این اتحادیه در شکل‌دهی به بسیاری از بحران‌های منطقه، از جمله در سوریه، قابل تأمل است. یکی از مسائلی که سال‌ها درباره سوریه مطرح بوده و در چارچوب روند آستانه نیز مورد بحث قرار گرفته، حضور تروریست‌هایی است که از بسیاری از کشورهای اروپایی به سوریه سرازیر شدند. این افراد در ابتدای شکل‌گیری داعش، تهدیدی جدی برای امنیت و ثبات سوریه محسوب می‌شدند. جالب توجه است که این کشورها حتی حاضر نبودند اتباع خود را، که به اقدامات تروریستی و افراط‌گرایانه اعتراف کرده بودند، بازگردانند.

سخنگوی وزارت امورخارجه در پاسخ به سوالی درباره زمان دقیق گفت‌وگوها میان ایران و طرفین اروپایی اظهار داشت: زمان دقیق گفتگوها هنوز مشخص نشده، اما تفاهم شده است که این روند و گفتگوها ادامه پیدا کند. درخصوص نامه‌نگاری این کشورها نیز باید تأکید کرد که این موضوع جدیدی نیست و جمهوری اسلامی ایران نیز پاسخ مستدل خود را به شورای امنیت ارسال کرده است. همچنین موضع رسمی کشور در بیانیه‌ای که از سوی سخنگوی وزارت امور خارجه منتشر شد، اعلام شده است. ما این روش را به هیچ عنوان سازنده نمی‌دانیم؛ چرا که التهاب‌آفرینی در مورد موضوعی که سال‌هاست به‌عنوان محور گفتگوها مطرح بوده و همچنین در رابطه با برنامه‌ای که صلح‌آمیز بودن آن بارها به تأیید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و حتی کشورهای مدعی رسیده، قابل قبول نیست.

بقایی در خصوص نامه اروپایی ها به شورای امنیت اظهار داشت: این مکاتبات و موضع‌گیری‌ها نه تأثیری بر رویکرد جمهوری اسلامی ایران در ادامه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خواهد داشت و نه موضوع جدیدی را فراتر از ادعاهای پیشین این کشورها اثبات می‌کند. این رفتارها کاملاً سیاست‌زده است و تلاش برای اعمال فشار و ارعاب علیه ایران محسوب می‌شود که هم از نظر حقوقی هیچ مبنا و پایه‌ای ندارد و هم عملاً بی‌اثر خواهد بود.

بقایی افزود: تاکنون دولت موقت در سوریه شکل نگرفته و این کشور در دوران گذار قرار دارد. گروه‌های مختلفی در سوریه فعال هستند و امیدواریم این دوران گذار به شکل مسالمت‌آمیز، با حفظ امنیت شهروندان سوری و نیز حفظ وحدت و یکپارچگی این کشور طی شود. نتیجه این روند باید شکل‌گیری دولتی فراگیر باشد که بتواند نماینده تنوع قومیتی و مذهبی مردم سوریه باشد.

وی ادامه داد: موضع جمهوری اسلامی ایران به‌طور شفاف در بیانیه وزارت امور خارجه و همچنین در گفتگوهای اخیر وزیر امور خارجه و مقاله منتشرشده ایشان در روزنامه الاخبار مطرح شده است. حضور ایران در سوریه با هدف تأمین امنیت مردم این کشور در مقابل تروریست‌ها و بنا به دعوت رسمی دولت قانونی سوریه صورت گرفته است. ما امنیت منطقه را جدای از امنیت خود نمی‌دانیم. روند آستانه نیز تا آخرین روزهای خود تلاش‌های مؤثری را انجام داده و همچنان می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای کمک به بهبود شرایط سوریه مورد استفاده قرار گیرد.

سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد: ما به‌عنوان کشوری که روابط دیرینه‌ای با سوریه دارد، با در نظر گرفتن شرایط موجود و عملکرد جریان‌های فعال در سوریه، روابط خود را با آن‌ها تنظیم می‌کنیم.

بقایی خاطرنشان کرد: طی سال‌های اخیر، جمهوری اسلامی ایران تلاش زیادی برای نزدیک کردن مواضع دولت وقت سوریه و معارضین انجام داده است. با این حال، اصلاحات احتمالی در قطعنامه‌های مرتبط به تصمیمات بازیگران و طرف‌های درگیر در سوریه بستگی دارد. هر آنچه که مورد انتخاب مردم سوریه به معنای عام باشد، مورد احترام جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.

بقایی همچنین در پاسخ به سوال اکوایران در واکنش به انتشار اعداد و ارقام مبنی بر بدهکاری سوریه به ایران گفت: این اعداد و ارقامی که مطرح می‌شود اغراق‌آمیز است. معاهدات و یادداشت تفاهم‌هایی که بین دو کشور منعقد می‌شود، توافقاتی است که بین دولت‌ها و کشورها صورت می‌گیرد، نه بین گروه‌ها یا افراد. تمامی تعهدات و حقوق ناشی از این معاهدات، همچنان به قوت خود باقی است و ناپدید نمی‌شود. هر نظام جدیدی که در سوریه بر سر کار بیاید، بر اساس اصل جانشینی دولت‌ها، این حقوق منتقل خواهد شد و این موضوع در دست‌نوشته‌های ما موجود است.

وی در پاسخ به سوال دوم خبرنگار اکوایران در خصوص دیدارها با ژاپنی ها در تهران و احتمال ماینجی گری این کشور در روابط ایران، گفت: در خصوص روابط ایران و اروپا و مسائل برجام، ایران به صورت مستقیم با همه طرف‌های برجام در ارتباط است و نیازی به میانجیگری ژاپن یا دیگر کشورها نیست. با این حال، هر کشوری که پیشنهاد یا ابتکار خاصی داشته باشد، ایران آن را بررسی خواهد کرد.

بقایی تصریح کرد: قدرت و توان بازدارندگی ایران منابعی دارد که با تحلیل‌هایی که در سطح منطقه منتشر می‌شود متناسب نیست. اظهاراتی که صورت می‌گیرد در راستای ایران هراسی و ایحاد التهاب در منطقه است و ما همیشه گفتیم که برنامه هسته‌ای ایران صلح آمیز بوده و خواهد ماند.

وی بیان کرد: هنوز دولت آتی آمریکا مستقر نشدند و ترجیح نمی‌دهیم در خصوص گمانه‌زنی‌ها از سوی افراد و رسانه‌ها در قبال رویکردهای آینده واکنشی نداشته باشیم و هر زمان که از رویکرد آنها اطمینان حاصل کنیم به نحو مقتضی تصمیم خواهیم گرفت.

بقایی در پاسخ به سوال دیگری خصوص وضعیت کنونی روابط ایران و سوریه اظهار داشت: کادر دیپلماتیک و سفیر سوریه همچنان در ایران هستند و در خصوص وضعیت آتی سفارت، با توجه به تحولات سوریه و تصمیمات احتمالی هیئت حاکمه جدید سوریه، تصمیم‌گیری خواهیم کرد. وضعیت سفارت ایران در دمشق و کنسولگری ایران در حلب نیز در همین چارچوب بررسی خواهد شد.

وی در خصوص برخی روایت‌ها که ادعا می‌کنند وضعیت کنونی سوریه نتیجه ضعف ایران و روسیه است، تصریح کرد: افرادی که از هیچ فرصتی برای القای ضعف ایران استفاده می‌کنند، چنین مواضعی را مطرح می‌کنند. در خصوص حضور آمریکا در سوریه، باید پرسیده شود که آیا این حضور مبنای قانونی دارد؟ آیا بر اساس قطعنامه شورای امنیت است یا بر اساس درخواست رسمی دولت سوریه؟

وی تأکید کرد: روندی در سوریه در حال شکل‌گیری است و امیدواریم این روند و سایر روندهایی که به ایجاد حاکمیت جدید در سوریه کمک می‌کنند، به پیشبرد تحولات کمک کند. این روند طبیعی است که سوریه‌ای و در راستای منافع مردم سوریه باشد و امیدواریم همه طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی از تجربیات گذشته درس گرفته باشند که مداخله در امور داخلی کشورهای دیگر به سود هیچ کشوری نخواهد بود. نیروهای مسلح ایران با تمام توان از تمامیت ارضی و حاکمیت ملی خود دفاع خواهند کرد.

سخنگوی وزارت امور خارجه ادامه داد: آینده سوریه بستگی به تصمیمات کنشگران و بازیگرانی دارد که نقش و نفوذی در این عرصه دارند. وی همچنین اظهار داشت: امیدواریم که همه طرف‌ها بدانند که رژیم صهیونیستی جز تخریب و ایجاد هرج و مرج در منطقه سابقه‌ای ندارد. این رژیم با افتخار می‌گوید که ۴۰۰ نقطه در سوریه را هدف قرار داده و زیرساخت‌های آن را نابود کرده است. ایران توانایی بالایی در بازدارندگی دارد و همه می‌دانند که نیروهای مسلح ایران با تمام توان از تمامیت ارضی و حاکمیت ملی خود دفاع خواهند کرد.

بقایی در خصوص وضعیت لبنان و احتمال سفر عراقچی به این کشور نیز گفت: حمایت از روندهای مثبت یا کمک به شکل‌گیری آن نیاز به سفر و حضور شخصی ندارد و ایران از روش‌های مختلف تلاش می‌کند که به دوستان خود کمک کند. در خصوص آینده لبنان، ایران همواره تأکید کرده که تصمیم‌گیری در این خصوص بر عهده مردم و دولت لبنان است و ایران از هیچ کمکی در این راستا دریغ نخواهد کرد.

اسماعیل بقایی در پایان بیان کرد: در خصوص حرم‌های شریف در سوریه، این‌ها جزو داشته‌های مهم تاریخی، فرهنگی و تمدنی سوریه هستند و حتماً نسبت به حفظ و حراست از آنها توجه داریم. جمهوری اسلامی ایران نیز به طرق مختلف بر تأمین و حفظ امنیت حرم‌های مقدس تأکید کرده است. همچنین در خصوص اماکن دیپلماتیک باید گفت که این‌ها جزو تعهدات روشن تمامی کشورها است که باید به این موضوع توجه داشته باشند.