چگونه رم ناگهان به میدان نبرد جنگ در سایه تهران و واشنگتن مبدل شد؟/ ملونی خطر خشم ترامپ را به جان می‌خرد؟

به گزارش اکوایران، پرونده چچیلیا سالا، روزنامه‌نگار برجسته ایتالیایی که در ایران بازداشت شده، به آزم,kی برای دولت ایتالیا تبدیل شده که حالا خود را گرفتار میان جنگ در سایه جمهوری اسلامی ایران و آمریکا می‌بیند.

فشار بر دولت ایتالیا برای آزادی سالا

به نوشته وال‌استریت ژورنال، روز جمعه، جمهوری اسلامی ایران بار دیگر خواستار آزادی محمد عابدینی، تاجر ایرانی بازداشت‌شده در میلان شد. او ماه گذشته به درخواست ایالات متحده به اتهام تأمین فناوری برای پهپادهایی که ادعا شده توسط گروه‌های متحد ایران برای کشتن سه سرباز آمریکایی در سال گذشته استفاده شده بود، دستگیر شد.

اگرچه جمهوری اسلامی ایران صراحتاً نگفته که قصد تبادل سالا با عابدینی را دارد، وزارت خارجه ایران روز پنج‌شنبه اشاره‌ای ضمنی به این ارتباط داشت و اعلام کرد که دو پرونده را در یک «گفتگوی دوستانه» با دیپلمات‌های ایتالیایی بررسی کرده است. 

نخست‌وزیر ایتالیا، جورجیو ملونی، که روز پنج‌شنبه یک جلسه اضطراری در خصوص این دو پرونده برگزار کرد، با فشار عمومی فزاینده‌ای برای آزادی سریع سالا مواجه است. سرنوشت چچیلیا سالا ۲۹ ساله، خبرنگار و پادکست‌ساز محبوب، پس از آگاهی خانواده‌اش از شرایط بازداشت او، فوریت بیشتری یافته است. 

دوراهی ایتالیا در برابر تهران و واشنگتن

با این حال، اگر ایتالیا عابدینی را آزاد کند و درخواست آمریکا را نادیده بگیرد، خطر خشم رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، دونالد ترامپ، را به جان می‌خرد. انتظار می‌رود ترامپ استراتژی «فشار حداکثری» بر جمهوری اسلامی ایران را از سر بگیرد. چنین اقدامی می‌تواند تلاش‌های ملونی برای قرار گرفتن در نقش یکی از واسطه‌های مورد علاقه ترامپ در اروپا را به خطر بیندازد.

چچیلیا سالا در ۱۹ دسامبر در تهران، در پایان یک سفر که با مجوز رسمی خبرنگاری از ایران انجام شده بود، بازداشت شد. مقامات ایران تاکنون بدون ارائه جزئیات بیش‌تر، او را به «نقض قوانین جمهوری اسلامی» متهم کرده‌اند.

سه روز پیش از آن، محمد عابدینی، تاجر ایرانی، در حالی که در میلان بود، توسط مقامات ایتالیایی دستگیر شد.

اتهامات علیه عابدینی

وزارت دادگستری ایالات متحده، عابدینی را متهم می‌کند که فناوری ناوبری پیشرفته را به‌طور غیرقانونی از آمریکا از طریق یک شرکت صوری سوئیسی به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی منتقل کرده است. به ادعای ایالات متحده، این فناوری در حمله پهپادی در اردن در ژانویه گذشته استفاده شد که منجر به کشته شدن سه نظامی آمریکایی و زخمی شدن بیش از ۴۰ نفر دیگر شد. جمهوری اسلامی این اتهامات را بی‌اساس می‌داند.

ناتالی توچی، مدیر مؤسسه امور بین‌الملل در رم و مشاور سابق دیپلماتیک اتحادیه اروپا، ادعا کرده که عابدینی فرد ارزشمندی است و چچیلیا تا زمانی که عابدینی آزاد نشود، رها نخواهد شد.

وزارت خارجه آمریکا از اظهار نظر درباره پرونده عابدینی خودداری کرد، اما نگرانی خود را درباره تلاش‌های ایران برای دستیابی به فناوری پیشرفته پهپادی اعلام کرد و بر تعهد خود برای جلوگیری از انتقال چنین تسلیحاتی به نیروهای محور تأکید کرد.

ایتالیا، و روزنامه‌نگاران این کشور انتظار نداشتند هدف این بازی قرار گیرند. روابط ایتالیا با ایران برای سال‌ها کمتر از روابط آمریکا و بریتانیا متشنج بود. اما فضای روابط در حال تغییر است.

به ادعای بنیامینو ایرادی، پژوهشگر ارشد شورای آتلانتیک و مقام سابق ایتالیایی، این واقعه بازتاب وضعیت کنونی تهران است: «اکنون ایران رویکرد تهاجمی‌تری در پیش گرفته و کم‌تر از گذشته درباره ظرایف روابطش با متحدان آمریکا مانند ایتالیا احتیاط می‌کند. اکنون بیشتر مستعد استفاده از آن‌ها در بازی خود با آمریکا است».

رُم در درک این موضوع که ایتالیا نیز تحت تأثیر تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی میان غرب و رقباییش مانند جمهوری اسلامی ایران، روسیه و چین قرار دارد، کند عمل کرده است. بنیامینو ایرادی گفت: «ما به جای داشتن یک سیاست خارجی واقعی در خوش باوری سنتی خود زندگی می‌کنیم که همه ایتالیا را دوست دارند». او افزود: «در دنیای به‌شدت قطبی‌شده، سیاست خارجی واقعی یعنی انتخاب یک طرف و پرداخت هزینه. اکنون ما در خطر پرداخت هزینه از هر دو طرف هستیم.»

چالش ملونی و تقابل با ترامپ

برای جورجیو ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا، نتیجه مطلوب این است که قبل از آغاز ریاست‌جمهوری ترامپ در ۲۰ ژانویه، توافقی سریع برای آزادی چچیلیا سالا در ازای آزادی محمد عابدینی حاصل شود. با این حال، نظام قضایی کند ایتالیا، که باید درخواست استرداد آمریکا را بررسی کند، و سازوکارهای داخلی جمهوری اسلامی ایران ممکن است به موقع به نتیجه نرسند.

بازگشت ترامپ به کاخ سفید، که طرفدار سیاست «فشار حداکثری» بر جمهوری اسلامی ایران است، وضعیت را برای ایتالیا پیچیده‌تر می‌کند. اگر ملونی برای نجات سالا یک ایرانی را آزاد کند که آمریکا او را به تسهیل‌ خطرناک تروریسم متهم می‌کند، مشخص نیست که ترامپ تا چه حد این اقدام را درک کند.

دیدار بایدن در رُم و آینده پرونده سالا

پرونده سالا و عابدینی احتمالاً در سفر جو بایدن به رُم در تاریخ ۹ تا ۱۲ ژانویه، آخرین سفر خارجی او به‌عنوان رئیس‌جمهور آمریکا، مطرح خواهد شد. اما بسیاری بر این باورند که این پرونده به دوران ریاست‌جمهوری ترامپ کشیده خواهد شد.

ملونی تلاش زیادی کرده است تا روابط خوبی با ترامپ و متحد او، ایلان ماسک، برقرار کند. اما این روابط ممکن است با تصمیمات دشوار در مورد پرونده سالا به خطر بیفتد.

پیچیدگی مشکل ایتالیا از آن است که وزارت خارجه ایران، طرف اصلی گفتگو، کلید آزادی سالا را در دست ندارد. طبق اطلاعات منابع آگاه، کانالی پنهانی میان سرویس اطلاعات خارجی ایتالیا و وزارت اطلاعات ایران باز شده است. امید در رُم این است که اطلاعات ایران بتواند پیام‌ها را مؤثرتر منتقل کند.