ایران «تضمین ذاتی» برای احیای برجام را دریافت کرد؟

به گزارش اکوایران، خبرگزاری های ایران روز جمعه به نقل از رئیس سازمان انرژی اتمی کشور نوشتند که ایران حتی پس از لغو تحریم ها و احیای توافق هسته ای 2015 با قدرت های جهانی، به غنی سازی اورانیوم با خلوص 20 درصد ادامه خواهد داد.

به نوشته رویترز، رئیس سازمان انرژی اتمی گفت: «اکنون غنی‌سازی اورانیوم با سقف 60 درصد ادامه دارد و این باعث شد غربی‌ها برای مذاکرات عجله کنند و با لغو تحریم‌ها [پس از احیای برجام] نیز غنی‌سازی به میزان 20 درصد و 5 درصد ادامه می‌یابد».

با این حال محمد اسلامی توضیح نداد که چگونه غنی‌سازی 20 درصد تحت توافق هسته‌ای 2015 که ایران تلاش می‌کند از طریق گفت‌وگوهای غیرمستقیم با ایالات متحده احیا کند، قابل قبول است.

مقامات ایرانی پیشتر به رویترز گفته بودند که ایران با تعلیق غنی‌سازی 20 و 60 درصدی خود در صورت حصول توافق در مذاکرات وین برای احیای برجام موافقت کرده است.

پوشش متفاوت خبرگزاری فرانسه

این در حالی است که خبرگزاری فرانسه، به شکل متفاوتی سخنان اسلامی را منعکس کرده و نوشته است: «ایران می گوید اگر آمریکا دوباره از توافق هسته ای خارج شود، می تواند به سرعت واکنش نشان دهد».

به نوشته این خبرگزاری، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران می گوید اگر آمریکا دوباره از توافق هسته ای با قدرت های بزرگ خارج شود، ایران می تواند «هر لحظه» تولید اورانیوم غنی شده خلوص را از سر بگیرد.

محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران می‌گوید: «غنی‌سازی [با غظت بالا] می‌تواند در هر لحظه که (مسئولان) تصمیم بگیرند یا اراده برای آن وجود داشته باشد، انجام شود. اگر آنها [آمریکا] به تعهدات خود عمل نکنند، ما به وضعیت قبلی باز خواهیم گشت».

بر اساس این گزارش، توافق 2015 خلوص غنی‌سازی ایران را به 3.67 درصد محدود می‌کند، بسیار کمتر از 60 درصدی که ایران اکنون غنی‌سای می‌کند یا 20 درصدی که ایران قبل از توافق به دست آورده بود. غنی‌سازی اورانیوم 3.67 درصدی برای نیازهای تولید برق ایران کافی است، اگرچه برای برخی دیگر از مصارف غیرنظامی، مانند تولید ایزوتوپ‌های پزشکی، کافی نیست.

تضمین ذاتی

این در حالی است که اکثریت نمایندگان مجلس ایران در نامه ای هفته گذشته خواستار این شدند که ایالات متحده باید تضمین کند که از توافق احیا شده دست نمی کشد.

با توجه به ناتوانی آمریکا در ارائه آنچه ایران به عنوان «تضمین» خواستار شده، یک مقام ارشد ایرانی به رویترز گفته است که ایران با موافقت با «تضمین‌های ذاتی» در این زمینه انعطاف نشان داده است.

پیشتر علی شمخانی مقام ارشد امنیتی ایران از تضمین ذاتی به عنوان «شمشیر داموکلس» نام برده بود که مانع خروج مجدد آمریکا از توافق خواهد شد.

به طور جداگانه، یک روحانی ارشد ایرانی پیشتر گفته بود که پایان دادن به انزوای اقتصادی ایران از طریق لغو تحریم های بانکی و تسهیل تجارت نفتی مهمترین خواسته تهران در گفتگوهای وین است.

آیت الله احمد خاتمی در نماز جمعه تهران گفت: «مذاکره کنندگان ما تمام تلاش خود را برای تامین منافع ملت انجام می دهند و بدانند که آخرین نکته لغو تحریم ها به ویژه در حوزه بانکی، تجاری و نفتی است. اگر این تحریم‌ها برداشته نشود، گویی هیچ مذاکره‌ای صورت نگرفته است».

بررسی جدی پیش نویس توافق در ایران

امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشور نیز گفت: اگر طرف‌های غربی «اراده واقعی» از خود نشان دهند، فوراً آماده‌ایم «یک توافق خوب» منعقد شود.

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران روز شنبه در توییتر خود با بیان اینکه با جوزپ بورل، دیپلمات ارشد اتحادیه اروپا تلفنی گفتگو کرده است، گفت: ایران به طور جدی در حال بررسی [پیش‌نویس] توافق است.

امیرعبداللهیان افزود: «همه ما در تلاش برای رسیدن به یک توافق خوب هستیم». خطوط قرمز ما برای احزاب غربی روشن شده است. اگر اراده واقعی از خود نشان دهند، آماده هستند تا فوراً یک معامله خوب را منعقد کنند.»

امیرعبداللهیان روز چهارشنبه گفت که مذاکرات به «مرحله حساس و مهمی» رسیده است. وی اظهار امیدواری کرد که «مسائل حساس و مهم» باقیمانده در روزهای آینده «با واقع بینی طرف غربی» حل و فصل شود.

توافق محتمل و نزدیک است

از سوی دیگر، کارن دی‌یانگ، روزنامه‌نگار واشنگتن‌پست گزارش داد که مذاکرات احیای برجام نزدیک خط پایان است و توافق محتمل به نظر می‌رسد.

واشنگتن‌پست در ادامه نوشته است: فارغ ازاینکه وضعیت مذاکرات چگونه پیش می‌رود، روزهای پایانی زمینه را برای درگیری سیاسی گسترده دولت بایدن و مخالفانش بر سر سیاست خارجی فراهم می کند. در حال حاضر این کشور با یک بحران بزرگ بر سر اقدامات روسیه در اوکراین و تهدید یک تهاجم تمام عیار مواجه شده است.

اگر مذاکرات شکست بخورد، فشارهایی برای اقدام علیه برنامه هسته‌ای ایران وارد می‌شود. اگر آنها موفق شوند، فارغ از جزئیات نهایی، جمهوری خواهان تا حد زیادی با حمایت برخی دموکرات ها متحد شده‌اند و هشدار داده‌اند که بایدن بیش از حد به تهران امتیاز داده است.  

برای ماه‌ها، مذاکرات به دلیل اصرار ایران بر لغو همه تحریم‌ها چالش‌برانگیز بودند، چراکه ایالات متحده می‌گوید برجام فقط در مورد لغو تحریم‌های مرتبط با اقدامات هسته‌ای است و نه تحریم‌های مربوط به دلایل [ادعایی] حقوق بشری، برنامه موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای ایران. اینکه آیا و چگونه این مشکل حل شد نامشخص است.

همچنین به نظر می رسد ایران درباره درخواست خود مبنی بر اینکه بایدن «تضمین کند» که دولت آینده از هیچ توافق آینده خارج نخواهد شد، انعطاف نشان داده است و روش‌های دیگری برای اطمینان دادن به تهران در نظر گرفته شده است.

در هفته‌های اخیر، تهران از رهبران کنگره ضمانت‌هایی خواسته است که به همان اندازه سخت است. بحث‌هایی نیز درباره آنچه مقامات ایران «تضمین ذاتی» خوانده‌اند مطرح شده است.

واشنگتن‌پست: احیای برجام نزدیک خط پایان است

مأموریت باقری؛ جلب موافقت تهران برای پیش‌نویس توافق

همچنین، درحالیکه برخی ناظران بر این باورند که جنگ اوکراین منجر به اخلال در مذاکرات هسته‌ای در وین خواهد شد، لارا روزن، خبرنگار آمریکایی در حساب کاربری ساب‌ستک خود -دیپلماتیک- گزارش داده است: حتی قبل از اینکه حمله روسیه به اوکراین یک شبه آغاز شود، فضای آرامی در اینجا وجود داشت که انتظار می رود آخرین مرحله مذاکرات برای احیای برجام، باشد.

مذاکره کننده ارشد ایران، معاون سیاسی وزیر امور خارجه، علی باقری، اواخر روز چهارشنبه (23 فوریه) در سفری که توسط یکی از مذاکره کنندگان اروپایی به عنوان «یک سفر کوتاه برای جلب موافقت ایران برای پیش نویس سند» توصیف شد، به تهران بازگشت. این مقام اروپایی گفت: «او باید روز پنجشنبه برای تایید نهایی 1 تا 2 روز به تهران برود».

وانگ کون، مذاکره کننده ارشد چینی گفت که انتظار دارد باقری تا پایان هفته به وین بازگردد. سفیر چین در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) هنگام خروج از نشست نمایندگان 1+5 به من گفت: «ما فکر می‌کنیم که واقعاً به آخرین مرحله می‌رسد، این خط پایان است. زمان قضاوت و تصمیم گیری سیاسی فرا رسیده است». مذاکره‌کننده چینی گفت که برخی «نقاط اختلاف» کوچک وجود دارد که باید برای نهایی کردن احیای توافق بر آن غلبه کرد، اما او مشخص نکرد که کدام‌یک هستند یا چه طرفی باید برای غلبه بر آن سازش کند.

فیلیپ اررا، مذاکره‌کننده ارشد فرانسوی، عکسی از روی جلد پیش‌نویس «تصمیم کمیسیون مشترک» را در توییتر منتشر کرد که به نظر می‌رسد سندی است که در صورت تصویب، توسط هیئت هفت نفره ناظر بر اجرای آن تصویب می‌شود.

مأموریت مهم و فوری باقری‌کنی در تهران

تقویت اهرم نفتی ایران در مذاکرات وین

باقری، مذاکره‌کننده ارشد ایرانی، به نوبه خود، ظاهراً به دنبال کاهش انتظارات از تمایل ایران برای سازش در آخرین لحظه بود.

باقری در توییتی نوشت: هر چقدر هم به خط پایان نزدیک شویم، لزوماً تضمینی برای عبور از آن وجود ندارد.

وی با بیان اینکه ایران معتقد است افزایش قیمت انرژی به دلیل جنگ روسیه با اوکراین ممکن است به ایران اهرم بیشتری در مذاکرات بدهد، توییت خود را با «نفت» هشتگ کرد.

پیشتر  واشنگتن‌پست گزارش داده بود که علیرغم درگیری فزاینده ایالات متحده و روسیه بر سر اوکراین، چندین مقام درگیر در مذاکرات گفتند که روسیه و چین، در تلاش برای توافق همکاری کرده و فعال بوده اند. یکی از آشنایان با مذاکرات که به شرط ناشناس ماندن صحبت کرد، گفت: «این تقریباً یک جهان موازی از آنچه بر سر اوکراین می گذرد، است».

اما این دو موضوع تا حدی از نظر تأثیر بر بازارهای بین‌المللی انرژی همپوشانی دارند. ایران یک تولید کننده مهم نفت و گاز است که صادرات آن در حال حاضر به دلیل تحریم ها محدود شده است. لغو این تحریم ها به ایران اجازه می دهد تا به بازارهای جهانی، به ویژه در اروپا، که به عرضه روسیه وابسته است، بپیوندد. 

بایدن آرای لازم سنا برای احیای برجام را دارد

در همین حال، برخی از کارشناسان واشنگتن و یک منبع دولتی گفتند که اکنون بر این باورند که احتمالاً توافق بر سر احیای برجام، در صورت حصول، نیاز به بازنگری کنگره بر اساس قانون INARA دارد.

دیلن جی ویلیامز، معاون ارشد سیاست و استراتژیست گروه چپ میانه جی استریت، از طریق ایمیل به من گفت: «اگر توافقی برای احیای برجام حاصل شود، ممکن است به سمت بازنگری کامل کنگره تحت INARA برویم، با توجه به اینکه ورود مجدد به برجام مستلزم لغو مراحلی است که ناشی از خروج ترامپ از توافق است، و بنابراین ماهیت آنها تحت پوشش متن توافق ۲۰۱۵ نیست».

ویلیامز گفت: «امیدواریم با حصول اطمینان از اینکه حداقل 41 سناتور از این توافق حمایت می کنند، در وهله اول مانع از رسیدن قطعنامه عدم تایید به میز رئیس جمهور شویم».

یکی از ناظران مسائل سیاست خارجی کنگره در واشنگتن گفت «من فکر می کنم دولت مطمئن است که توافقنامه تحت بررسی INARA باقی خواهد ماند. در نهایت ماجرا، آنها فقط به یک سوم (به علاوه یک عضو) از آرای سنا برای حمایت و بقای توافق نیاز دارند».