بررسی‌های اکوایران از داروخانه‌های سطح شهر نشان می‌دهند، مشکلاتی از جمله سهمیه بندی سرم تزریقی، کمبود شدید آنتی بیوتیک کودکان، کمبود آنتی بیوتیک و سرم شایع است. این در حالیست که تعدادی از داروخانه داران افزایش قیمت دارو در هفته‌های اخیر را چشمگیر می‌دانند که بسیاری از آنها آنتی بیوتیک هستند.  

۲۲ تیر امسال ارز ۴۲۰۰ تومانی از دارو حذف و ارز نیمایی جایگزین آن شد. در این میان سازمان غذاودارو وعده داد که تنها ۲۰ تا ۳۰ درصد قیمت دارو افزایش پیدا می‌کند و دولت زیان ناشی از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی را با کالابرگ‌های الکترونیکی برای مصرف کنندگان جبران خواهد کرد. پس از اجرای این طرح، قیمت مواداولیه دارو تا ۵ برابر افزایش یافت که بر قیمت نهایی آن نیز تاثیرگذار بود. 

دولت رئیسی چه بر سر دارو آورد؟

برخی از فعالان این صنف می گویند: دولت علت حذف یکباره ارز 4200 تومانی از دارو را قاچاق این کالا به خارج از کشور اعلام کرد که با اجرای طرح دارویار قیمت دارو به سمت واقعی شدن پیش می‌رود. وزیر بهداشت نیز همان زمان اظهار کرد که با اجرای طرح دارویار قرار نیست پرداختی از جیب بیماران افزایش پیدا کند. مالیات بر ارزش افزوده دارو قبلاً یک درصد بود که پس از اجرای این طرح به 9 درصد افزایش یافت. مالیات بر ارزش افزوده مواد اولیه هم ۹ درصد ارز دولتی بود که اکنون به ۹ درصد ارز نیمایی تبدیل شده است. دنیای اقتصاد به نقل از یک پزشک نوشته است:با توجه به طرح دارویار، سازمان تامین اجتماعی باید ماهانه دو هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان به کل داروخانه‌های کشور پرداخت کند، اما سه ماه است که پرداخت نکرده و اکنون حجم مطالبات به ۶ هزار میلیارد تومان رسیده است. او اکنون ۶۰۰ میلیون تومان از سازمان تامین اجتماعی طلبکار است که با توجه به تورم ۵۰ درصدی تورم، اگر سه ماه دیگر پرداخت شود، ارزش آن حدود ۲۰۰ میلیون می‌شود و ۳۰۰ میلیون از حساب داروخانه یارانه به مردم پرداخت شده است.

حذف ارز 4200 تومانی علاوه بر اینکه قیمت داروهای وارداتی را چندین برابر کرد بلکه برخی افراد را مجبور کرد که به سمت داروهای مشابه ایرانی با کیفیت پایین‌تر بروند. 

این اتفاقات کاهش تولید اقلام دارویی در کارخانه‌ها را رقم زد به طوری که شاهد کمبود سرم در تابستان و آنتی بیوتیک از ابتدای پاییز در کشور هستیم. 

البته برخی دیگر دلیل چنین وضعیتی را قیمت گذاری دارویی عنوان می کنند به نوشته دنیای اقتصاد، با وجود آزادسازی نرخ ارز، شرکت‌های تامین‌کننده مواد اولیه دارو فریز شدند و به درخواست‌شان برای تغییر قیمت مواد اولیه هیچ توجهی نشد. در حالی که قیمت مواد اولیه ۷ برابر شده است.

هفته گذشته وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره کمبود آنتی بیوتیک کودکان در کمیسیون بهداشت مجلس گفت: در فصل تابستان به دلیل مصرف بالا با کمبود سرم و در فصول پاییز و زمستان با مصرف بالای آنتی بیوتیک مواجه هستیم که برای رفع این کمبودها پیش‌بینی‌های لازم انجام و مشکل مواد اولیه برطرف شده و حدود یک هفته آینده به مقدار فراوان به داروخانه‌ها تحویل خواهد شد.

کمبود سرم در داروخانه‌ها تایید شد

حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی سه‌شنبه گذشته درباره کمبود آنتی بیوتیک به اکوایران گفت: نیازی به واردات آنتی بیوتیک در کشور نیست و شرکت‌های دارویی در حال تلاش برای حل این مشکل هستند. 

او درباره کمبود سرم نیز اظهار کرد: همچنان در بازار با کمبود سرم مواجه هستیم، با این حال تمام شرکت‌های دارویی در حال تلاش برای افزایش ظرفیت تولید هستند، در بیمارستان‌ها به خصوص بخش دولتی سعی شده مشکلی بابت کمبود سرم پیش نیاید اما در داروخانه‌‌ها با کمبود سرم مواجه هستیم. .

وعده مسئول سازمان غذاودارو برای رفع مشکل کمبود دارو

حسین شمالی، مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو هفته گذشته به ایرنا گفته، با توجه به گران شدن مواد اولیه آنتی‌بیوتیک‌ها، سعی داریم با پوشش بیمه‌ای، هزینه پرداختی از جیب مردم افزایش نیابد و تا ۱۵ روز دیگر مشکل کمبود این داروها برطرف می‌شود.

چه کسی پاسخگوی کمبود دارو است؟

روز شنبه رئیس کمیسیون بهداشت مجلس از تداوم کمبود سرم و آنتی بیوتیک در کشور خبر داد و بیان کرد: در شرایطی که کودکان و افراد مسن در معرض آنفلوآنزا و سرماخوردگی قرار دارند با کمبود آنتی‌بیوتیک به ویژه برای کودکان در ۳۰ استان کشور روبرو هستیم.

حسینعلی شهریاری به خبرگزاری خانه ملت گفت: تداوم کمبود سرم در کشور، قوانین بانکی و گمرکی، شرکت‌های بیمه‌ای، کمبود مواد اولیه، طلب شرکت‌های تولید دارو، افزایش هزینه حمل‌ونقل و تعرفه‌های بازرگانی از جمله دلایل کمبودهای دارویی و سرم است.

او با بیان اینکه ۶۰ تا ۷۰ درصد تولید داروی کشور در اختیار شرکت‌ها و بنگاه‌های شبه دولتی است، تصریح کرد: رئیس‌جمهور بارها خطاب به مسئولان مربوطه تأکید کرد که قیمت دارو نباید افزایش یابد و کمبودهای دارویی و سرم باید رفع شود اما متأسفانه تاکنون در این رابطه اقدامی انجام نشده‌ است.

شهریاری افزود: با دستورهای کاغذی این مشکل حل نمی‌شود، در تابستان و بهار سال جاری در مورد کمبود دارو تذکر دادیم و تأکید کردیم که نباید اجازه داد این کمبودها به فصول پاییز و زمستان برسد اما متاسفانه توجهی نشد.

همچنین رئیس کمیسیون بهداشت مجلس در نامه ای از رئیس جمهور درخواست کرد تا مشکل کمبود اقلام دارویی و سرم تزریقی را در اسرع وقت رفع کند. 

دستور رئیسی برای تامین اقلام دارویی در کشور

ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور در جلسه هیات دولت روز یکشنبه اول آبان با اشاره به گزارش‌های دریافتی از کمبود برخی اقلام دارویی، مسئولان مربوطه را مکلف کرد ضمن تامین سریع اقلام داوریی مذکور و رفع نیاز مردم، دلیل قصور احتمالی را به طور دقیق پیگیری کرده و با هر فرد یا مجموعه‌ای که در این زمینه کوتاهی داشته به شکل مناسب برخورد کنند.

تحریم‌ها عامل گرانی دارو هستند؟

موسوی میرزایی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در گفتگو با رسانه‌ها با بیان اینکه همه مشکل موجود مربوط به افزایش مصرف بی‌رویه دارو نیست، گفت: این اتفاق در کل کشور افتاده است که یکی از دلایل آن تحریم‌های ظالمانه‌ای است که همه از آن مطلع هستیم، قرار است طی ۱۰ تا ۱۴ روز آینده حجم قابل توجهی آنتی بیوتیک در سطح کشور توزیع شود.

آغاز واردات آنتی بیوتیک برای کودکان

 مشاور رئیس سازمان غذا و دارو به ایسنا گفته: «کمبود» به معنای «عدم تامین» نیست؛ چراکه در نیمه اول سال ۱۴۰۱ حدود ۱۷ میلیون عدد شربت آنتی بیوتیک کودکان تولید شده است؛ رقمی معادل کل سال ۱۴۰۰، با افزایش بی رویه مصرف این آنتی‌بیوتیک‌ها در کشور مواجه شدیم.

سجاد اسماعیلی افزود: در کنار بحث تولید و به جهت دسترسی سریع‌تر، برای واردات نیز اقدام شده است و تا آخر هفته محموله شربت‌های آنتی بیوتیک کودکان وارد کشور می‌شود و توزیع آن نیز از اوایل هفته آینده شروع می‌شود و امیدواریم تا اوایل هفته آینده دسترسی به شربت‌های آنتی‌بیوتیک کودکان در کشور پایدار شود.

او درباره کمبود سرم در کشور نیز اظهار کرد: در مقطعی از تابستان به دلیل گرمای شدید هوا، مجددا مصرف سرم در کشور زیاد شد، تنها در ماه گذشته (شهریورماه) حدود ۱۷ و نیم میلیون عدد سرم در کشور تامین شده است که ۱۵ میلیون عدد آن تولید داخل و ۲.۵  میلیون آن از طریق واردات بوده و این میزان بیشتر از متوسط ماهیانه مصرف سال گذشته بوده است. طبق گزارش‌های دریافتی از دانشگاه‌های علوم پزشکی، سرم به میزان کافی در سراسر  کشور موجود است. 

سوءمدیریت‌ها کمبود دارو را رقم زد

سیامک افاضلی، استراتژیست دارویی درگفت‌وگو با اکوایران درباره دلایل کمبود دارو به ویژه آنتی بیوتیک در کشور گفت: کمبود آنتی بیوتیک و سایر اقلام دارویی با توجه به سوءمدیریتی که در سال‌های اخیر در حوزه دارو اتفاق افتاده قابل پیش بینی بود. 

او با بیان اینکه ظرفیت تولید آنتی بیوتیک همیشه بیش از نیاز کشور بود، تصریح کرد: تعداد کارخانه‌های تولید داروهای آنتی بیوتیک نیز به قدری بالا بود که تنها از 30 درصد ظرفیت خود استفاده می‌کردند. 

افاضلی افزود: به علت سوءمدیریت‌ها و ضررده بودن تولید آنتی بیوتیک، با افزایش قیمت آنتی بیوتیک و  نرخ ارز برای تامین مواد اولیه مواجه شدیم که همراهی نکردن شرکت‌های تولیدکننده مواد اولیه و استفاده از مدیران بی‌تجربه این بحران را تشدید کرد. 

او اظهار کرد: در حالی با کمبود دارو به خصوص آنتی بیوتیک در کشور روبرو هستیم که این داروها بیش از نیم قرن در کشور تولید می‌شد،  اکنون نیز وزارت بهداشت برای رفع کمبود، اقدام به واردات دارو کرده است.

این استراتژیست دارویی در خصوص کمبود دارو در کشور گفت: تنها در حوزه آنتی بیوتیک کمبود نداریم و در حوزه انواع داروها با کمبود مواجهیم. 

او با بیان اینکه فاجعه‌ در حوزه دارو در حال روی دادن است، تصریح کرد: تصمیمات گرفته شده در حوزه کلان دارویی بدون کارشناسی بوده که این تصمیمات فشار زیادی را به بیمه‌ها وارد خواهد کرد و کمر بیمه‌ها خواهد شکست، از سویی شرکت‌های بیمه‌ توان پرداخت بدهی خود به داروخانه‌ها را نخواهند داشت. 

افاضلی افزود: داروخانه‌ها در آینده همکاری خود با بیمه‌ها را قطع خواهند کرد که مردم نیاز توان تامین دارو با نرخ آزاد را نخواهند داشت، تمام دستاوردهای صنعت دارو و سلامت در سال‌های اخیر در معرض خطر است. 

او درباره کمبود سرم تزریقی و سهمیه‌بندی آن گفت: سوءمصرف، مصرف سرم را افزایش، همچنین سوءمدیریت در کنار اقتصاد بیمار صنعت دارو باعث شده که با وجود کارخانه‌هایی که در کشور داریم سرم با کمبود مواجه شود. 

این استراتژیست دارویی با اشاره به فراخوان وزارت بهداشت برای واردات دارو و آنتی بیوتیک گفت: این فراخوان نشان دهنده این است که بسیاری از اقلام دارویی که سالیان سال در کشور تولید می‌شد، اکنون نیازمند واردات است. 

او افزود: جای تاسف است که با وجود تعداد بسیار زیاد کارخانه‌های داروسازی، با کمبود دارو در کشور روبرو باشیم.اکنون یک هفته از وعده وزیر بهداشت برای رفع مشکل کمبود سرم و آنتی بیوتیک می‌گذرد اما تاکنون این مشکل رفع نشده است. با این حال منتظر اقدامات سازمان غذاودارو برای حل این بحران خواهیم بود.